erfgoedobject

Gildehuis In Den Grooten Zalm

bouwkundig element
ID
74715
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74715

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eertijds zogenaamd Santvliet, eigendom van het klooster der melaatsen. In 1519 verkocht aan de nering der visverkopers. Van 1530-35 heropgebouwd als ambachtshuis "In den grooten Zalm". In 1610 voorzien van huidige geveltop. Tot de Franse revolutie ambachtshuis der visverkopers. Woning van kunstschilder Willem Geets (1839-1919). Omstreeks 1850 gerestaureerd.

Gebombardeerd in 1944 en beschadigd in 1945 door V1-bom, voornamelijk achterbouw. Volledig opgemeten in 1946, gevolgd door restauratie. In 1943 aangekocht door de stad en in 1959 ingericht als museum der oude Mechelse kunstambachten.

Merkwaardige renaissancegevel naar ontwerp van Willem Van Werchtere (1530-1535), eerste voorbeeld van klassiek geïnspireerde vroegrenaissance in België. Het totaal "opengewerkte" huisgeveltype herinnert aan de gotische structuur met registerindeling, hier voor het eerst gecombineerd met superpositie van klassieke orden zij het met ietwat aangepaste, en uitgelengde proporties. Renaissance-reliëfs in de trant van het werk van Jean Monet, Italiaans-gerichte beeldhouwer aan het hof van Margareta van Oostenrijk.

Diephuis, enkelhuistype, van vier traveeën en drie bouwlagen met insteekverdieping onder zadeldak (leien). Tuitgevel met verwerking van blauwe hardsteen en zandsteen. Evenwichtig opgebouwd gevelveld met sterk verticaal accent nauwelijks onderbroken door de doorlopende gekorniste dorpels, friezen en kordons. Bouwlagen geordonneerd door superpositie van Dorische, Ionische en Korinthische driekwartzuilen op basementen, opgevangen door consoles. Onderste gedeelte van de zuilen, basementen en panelen tussen de basementen zijn verfraaid door middel van halfverheven beeldhouwwerk. Op begane grond: drie vernieuwde gelijke reliëfs met voorstelling van leeuwenkop tussen twee steenbokken, rechts met opschrift "De Pauw" (oorspronkelijke arduinen borstwering wordt bewaard in het museum). Friezen met mythologische taferelen op borstwering van bel-etage en bovenverdieping.

Hoge vernieuwde stenen kruiskozijnen onder korfbogen op begane grond en bel-etage; reliëfs in de timpanen: wapenschilden en siervazen tussen arabesken. Kruiskozijnen op bovenverdieping; erboven entablement met uitstekende kroonlijst op consoles waartussen fries met maskerkoppen. Deze kroonlijst diende tevens als balkonplaat met balustrade, die verdween in 1715, Latere geveltop (1610) met vernieuwd zandstenen parement; twee rechthoekige zolderluiken in een portiekomlijsting met driehoekig fronton geflankeerd door halfzuilen onder entablement; erboven, blinde klokvormige profilering onder druiplijst; wapenschild in de top; geveltop eertijds ook voorzien van nis met beeld van de Heiland en twee andere beelden, verdwenen in 1715. Korfboogdeur onder casement voorzien van basreliëf met voorstelling van vergulde zalm met opschrift "In den Grooten Zalm" op banderol.

Bakstenen zijgevels met speklagen en steigergaten. Heropgerichte achtertrapgevels en trappenhuis in bak- en zandsteenstijl.

Interieur: vernieuwde balken met getande sloffen (deels oorspronkelijk op tweede bouwlaag?) op deels oorspronkelijke (?), deels vernieuwde consolen. Opkamertje in de achterbijbouw met kopiërende briefpanelen lambrisering, uitgewerkte schouw en balkenlaag op versierde consooltjes waaronder mogelijk een paar oorspronkelijke. Oorspronkelijk reliëf met voorstelling van leeuwenkop tussen twee steenblokken, afkomstig aan voorgevel bewaard in dit vertrek. Brede, overwelfde stenen wenteltrap met onderaan geprofileerde boom. Vernieuwd dakgebint. Kelder met buitentrap en -luik.

  • STADSARCHIEF MECHELEN, C6591: Tekening van voorgevel van het ambachtshuis der Visverkopers "De Zalm" (19de eeuw?).
  • CONINCKX H., In den Grooten Zalm. Maison de corporation des poissoniers et les quais de la Dyle à Malines, in Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, 27, 1922, p. 51-65.
  • DE ROO R., De Zalm. Huis van de Mechelse kunstambachten, in Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, 63, 1959, p. 153-159.
  • GODENNE L., Malines jadis et aujourd'hui, 1908, p. 180-182.
  • HITCHCOCK H., Netherlandisch scrolled gables of the sixteenth and early seventeenth centuries, New York, 1978, p. 34-35.

Bron: EEMAN M., KENNES H. & MONDELAERS L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9n, Brussel - Gent.
Auteurs: Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gildehuis In Den Grooten Zalm [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74715 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.