erfgoedobject

Gekoppelde winkel- en burgerhuizen in neoclassicistische stijl

bouwkundig element
ID
7310
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7310

Juridische gevolgen

Beschrijving

Nummers 3-5

Geheel van twee gekoppelde winkelhuizen in neoclassicistische stijl, naar een ontwerp door de architect Jan Schaeps uit 1875. Opdrachtgever was baron Adolphe de Stein (Offenbach am Main, 1831-Antwerpen, 1909), in 1857 te Birmingham gehuwd met Céline (Selina) Nerwich (°Edgbaston, 1838), en vader van één dochter Clara Anna (°Antwerpen, 1858). Deze Duitse tabakshandelaar en sigarenfabrikant bekleedde talrijke diplomatieke functies zoals consul van het groothertogdom Saxen-Weimar, consul-generaal van Liberia en van de Dominicaanse Republiek, en werd in 1874 in de adelstad verheven in het vorstendom Reuss. Zelf resideerde hij in een voornaam hotel op de zuidelijke hoek van Britselei en Kiliaanstraat, gebouwd in 1868 samen met de fabriek van de firma A. Stein & Cie in de Bollandusstraat.

De winkelhuizen Stein zijn representatief voor het rijpere werk van Jan Schaeps, die als architect actief was in Antwerpen vanaf de tweede helft van de jaren 1860 tot eind jaren 1890. In deze periode realiseerde hij tientallen burgerhuizen van dit type in de nieuwbouwwijken van de stad, vaak per twee of meer gekoppeld, en voor zover bekend zonder uitzondering in conventionele neoclassicistische stijl.

Met een gevelbreedte van elk drie traveeën omvatten de rijwoningen drie bouwlagen onder een mansardedak (nok parallel aan de straat, leien). De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op twee winkelpuien, gespiegeld rond de binnen een steekboog gekoppelde privé-portalen. Van de klassieke houten winkelpuien oorspronkelijk met zijportaal, resten slechts de bewerkte pilasters in het linker pand. Gemarkeerd door een gevelbreed balkon met voluutconsoles en gietijzeren borstwering, beantwoordt de bovenbouw aan een regelmatig ordonnantieschema. Registers van rechthoekige vensters in vlakke omlijstingen met oren, met panelen op de penanten en ingekerfde second-empireranken op de lateien en sluitstenen. De eerste verdieping onderscheidt door een geprofileerde waterlijst met rondboogjes ter hoogte van de penanten. Op de tweede verdieping worden de vensters met individuele lekdrempels, bewerkte onderdorpels en gietijzeren parapetten bekroond door booglijsten. Een houten kroonlijst op klossen, tandlijst en gekoppelde, uitgelengde voluutconsoles vormt de gevelbeëindiging; telkens twee vernieuwde dakkapellen oorspronkelijk met een keperlijst.

Nummers 13-15

Geheel van twee gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl, gebouwd in opdracht van de weduwe Lalmant, naar een ontwerp door Antoine Feyt uit 1874. Het project behoort tot het vroege oeuvre van de architect, die in Antwerpen actief was van begin jaren 1870 minstens tot omstreeks 1900. Het overwicht van zijn productie bestaat uit conventionele neoclassicistische burgerhuizen van dit type.

Met een gevelbreedte van elk drie traveeën omvatten de volgens spiegelbeeldschema gekoppelde rijwoningen een souterrain en drie bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, pannen). De bepleisterde en beschilderde lijstgevels met enkelhuisopstand en een geblokte begane grond, rusten op een hoge, bewerkte plint uit blauwe hardsteen. Van het linker pand (nummer 13) is de begane grond verbouwd tot winkelpui. Horizontaal geleed door waterlijsten legt de compositie telkens de klemtoon op de middentravee. Deze wordt in de bovenbouw gemarkeerd door verkleinende balkons met voluutconsoles, een doorgetrokken balustrade op de bel-etage en een gietijzeren borstwering op de tweede verdieping. Verder beantwoorden de opstanden aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen. De bovenvensters zijn gevat in geriemde omlijstingen met oren, achtereenvolgens op balustraden en doorgetrokken lekdrempels met onderdorpels. Rankwerkcartouches accentueren de middenvensters van de bel-etage. Een klassiek hoofdgestel vormt de gevelbeëindiging, met casementen in de fries en een houten kroonlijst op klossen, tandlijst en uitgelengde voluutconsoles. Het originele houten vensterschrijnwerk is integraal bewaard, met uitzondering van de pui van het linker pand; smeedijzeren souterraintralies en een gietijzeren voetschraper in het rechter pand.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1875#468 (nummers 3-5) en 1874#963 (1874), 1868#599 (hotel Stein) en 1868#692 (fabriek Stein & Cie); foto FOTO-OF#6487.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekoppelde winkel- en burgerhuizen in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7310 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.