Midden 19de-eeuwse creatie van een sober landhuis in classicistische stijl met aanhorigheden en park in landschappelijke stijl met vijver, brug en enkele vermeldenswaardige bomen. Het Edelhof, dat ten noordoosten van de dorpskern bij de bebouwing van Munsterbilzen aansluit, is als kasteeldomein een 19e-eeuwse stichting. Behalve tegenover de abdij en op een uitzondering aan de Oude Beekstraat, zijn de terreinen waar het park zal komen tussen deze straat en de weg tussen Bilzen en Zutendaal (de huidige Perron en Waterstraat) volgens de Primitieve kadasterkaart van 1812 grotendeels onbebouwd en eigendom van rentenier Gerard Jacobus De Matthijs.

Het landhuis

De bouw in 1850 van het sobere classicistische landhuis in de zuidelijke punt, mag dan ook aan hem worden toegeschreven. In 1846 (Atlas van de Buurtwegen) bevond er zich reeds een gebouw op deze plaats, doch dit had een andere vorm. Bij de bouw van het huidige gebouw werd gebruik gemaakt van een grote hoeveelheid oud materiaal (midden 18de eeuw), mogelijk afkomstig van de afbraak van één van de vleugels van de abdij.

Het huis telt negen traveeën en twee bouwlagen onder een wolfsdak (kunstleien), de lijstgevels voorzien van houten kroonlijsten op klossen. Het witgekalkt bakstenen gebouw wordt langs de westelijke zijde geaccentueerd door de risalieten in de noordelijke en de zuidelijke gevel, en de westelijke zijgevel die als façade is geordonneerd. De noordelijke gevel, die naar het park was gericht heeft een minder uitspringend risaliet in de derde travee, waar zich de ingang bevindt, voorzien van een vrij diep portaal, het rechthoekige balkon erboven gedragen door twee mooi gedetailleerde neoclassicistische gietijzeren zuilen met versierde sokkel, gecanneleerde schacht, een met margriet versierd astragaal en een composiet kapiteel.

De muuropeningen zijn van hergebruikt kalkstenen materiaal in Lodewijk XV-stijl (1750-1760): getoogde vensters in een rechthoekige omlijsting met sluitsteen; sponningbeloop en duimen op de eerste bouwlaag; de getoogde deur in de zuidelijke gevel in een fraai geprofileerde, rechthoekige omlijsting met neuten, druiplijst en sluitsteen in de vorm van een rocaillemotief, de rechthoekige deur in de westelijke zijgevel in een vlakke kalkstenen omlijsting, met rococo-houtwerk (paneelomlijsting en bovenlicht). Voorheen waren de vensters met achtruiters op de beneden- en zesruiters op de bovenverdieping nog allemaal beluikt, zoals op de oude postkaarten met het Edelhof te zien is.

De dienstgebouwen

Leon Matthijs (1830-1907), burgemeester van Munsterbilzen en lid van de Bestendige Deputatie van Limburg, voegde op het einde van de 19de eeuw typische kasteelaanhorigheden toe ten westen van het huis waarvan de poort uitgeeft op de Perronstraat. Ze herbergen wagenhuizen en paardenstallen in U-vorm rond een trapezoïdaal erf dat op de vierde naar het kasteel gerichte zijde afgesloten is met een muur en vermoedelijk een (nu verdwenen) hek voor doorzicht naar het kasteel. De bakstenen gebouwen met nieuwe leien zadeldaken hergebruiken deels blauwe kalkstenen in de omlijstingen van de steekboogvormige wagenpoorten en de posten van de door uitstekende bakstenen bekroonde steekboogvormige staldeuren en vensters.

Grenzend aan de Waterstraat en parallel aan en door een hek verbonden met de noordelijke vleugel ligt er buiten het eigenlijke erf een poortgebouw, in de oostelijke en westelijke gevel van een poort voorzien. In een recente periode werd dwars door dit gebouw een voetgangersdoorgang gemaakt om plaats te maken voor het voetpad van de Waterstraat. Het gebouw draagt een windvaan met de initialen L M (Leon Matthijs). Het bewaarde 19de-eeuwse smeedijzeren poorthek heeft vierkant stijl- en regelwerk met onder-, dubbele tussen- en bovenregel, gepunte onderspijltjes en spijlen met (soms) ontbrekende spits. De hekstijlen zijn gevormd door twee in de top krulvormig verenigde en met een tussenspijl verbonden staven, waartussen onderspijltjes en regels.

Het park

Ten noorden van het landhuis werd een park in landschappelijke stijl gecreëerd dat door de Dépotkaart van 1871 werd registreerd. Het langwerpig park ligt achter de bebouwing van de Waterstraat en beslaat de voorheen onbebouwde percelen tussen deze straat en de Oude Beekstraat. De grote vijver heeft de vorm van een boomerang en wordt gevoed door de Munsterbeek die ook de grachten van het ten noordwesten gelegen en nu verdwenen park Hosset voedde en parallel loopt aan de tegenwoordige Oude Beekstraat. Vanuit de hoek met de Zangerheistraat vertrekt er een rondweg rond het huis en rond de vijver.

Het Edelhof vandaag

Vandaag kijkt de voorgevel van het landhuis, eigendom van de gemeente, uit op een beboomde voortuin waar naast twee majestueuze zomereiken (Quercus robur 'Fastigiata'), twee groepjes van drie Italiaanse populieren, twee jongere Noorse esdoorns (Acer platanoides) en twee gelijksoortige met geelgerand blad (Acer platanoides ‘Drummondii') staan. In de deels als parking ingerichte voortuin werden tevens een H. Hartbeeld en een oorlogsmonument opgericht.

Het park heeft nood aan duidelijke grenzen en toegangen, die een structurerend en essentieel onderdeel zijn. Aan de Waterstraat worden de randen van het park aangevreten door garageboxen en ingerichte parkeerterreinen. Alleen langs de Oude Beekstraat is de begrenzing duidelijk. De licht gebogen, gerestaureerde ijzeren tuinbrug die de vijver overspant, dateert uit de aanlegperiode van het park. De leuning van wit geschilderde staande volutes aan weerszijde van een centraal medaillon zijn voorzien van het initiaal M (Mattijs). Bij de brug staat een solitaire, monumentale moerascipres.

Zomereik (Quercus robur) komt het meeste voor in het park, ook op het eiland in de vijver of in een groepje van zeven op een lichte verhoging in het gazon (niet bereikbaar voor opmeting). Deze exemplaren behoren samen met een groot aantal parkbomen met respectabele afmetingen tot de eerste generatie, teruggaand tot de parkaanleg. Er groeit ook gewone es, esdoorn, els, gewone beuk, gewone plataan, linde en levensboom, naast de opgemeten exemplaren. Voor de jonge aanplanting werd gekozen voor haagbeuk (Carpinus betulus), kerstden (Picea abies), treurwilg, berk en zwarte els. In de struiklaag komen vlier, sleedoorn (Prunus spinoza), rode kornoelje (Cornus sanguineum), meidoorn, hazelaar en lijsterbes voor. De onderbegroeiing bestaat uit vergeet-me-nietjes, zuring, distels en netels.

Bomen

Amerikaanse eik (Quercus rubra)(255, 287cm, stamomtrek standaard gemeten op 150 cm hoogte) bij het huis; bruine beuk (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’)(266cm); meerdere exemplaren zomereik (Quercus robur)(230cm, 348) en een groepje van zeven exemplaren (268-300 cm); linde (Tilia sp.)(320cm) met veel wortelopslag; witte paardekastanje (Aesculus hippocastanum)(330cm), bontbladige cultivar van gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus ‘Leopoldii’)(205cm); gewone plataan (Platanus x hispanica)(260cm) op een rij langs de straat; zomereik (Quercus robur)(348cm); tamme kastanje (Castanea sativa)(235cm); moerascipres (Taxodium distichum)(257, 270, 216, 240, 220cm) en een monumentaal exemplaar met gekwetste luchtwortels (489cm); twee gewone platanen (Platanus x hispanica) (405cm); Hollandse linde (Tilia x europaea)(280, 320cm met veel opslag; twee zuilvormige zomereiken (Quercus robur ‘Fastigiata’), twee heel mooie kampioenbomen (412 en 471cm).