erfgoedobject

Geheel van drie burgerhuizen en een winkelpand

bouwkundig element
ID
6646
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6646

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van drie burgerhuizen en een winkelpand op de hoek van de Constance Teichmannplaats en de Gounodstraat, voor eigen rekening gebouwd door de architect Guillaume Rooses, naar een ontwerp uit 1891. Het vastgoedproject vermoedelijk bestemd voor verhuur of verkoop, behoort tot de allereerste realisaties van de toen 23-jarige architect, zoon van de aannemer Petrus Joannes Rooses. De eclectische architectuur, met neo-Vlaamserenaissance-inslag voor de panden aan de Constance Teichmannplaats en klassieke inslag voor de panden in de Gounodstraat, is representatief voor het overgrote deel van de productie van Guillaume Rooses, die gedurende een dertigtal jaar actief was, tot kort na de Eerste Wereldoorlog.

Vader Petrus Joannes Rooses was vermoedelijk al sinds de jaren 1870 met zijn bouwbedrijf aan de overzijde van de Gounodstraat gevestigd. In 1889 bouwde hij een nieuwe eigen woning naast zijn oude huis, dat vervolgens werd afgebroken. Voor de vrijgekomen gronden liet de aannemer in 1892 door zoon Guillaume een ensemble van twee burgerhuizen in eclectische stijl ontwerpen. Deze drie panden werden in 1973 gesloopt voor de nieuwbouwflat Gounodstraat 13-17. Guillaume Rooses bracht in 1895 een tweede bouwproject voor eigen rekening tot stand op de aanpalende percelen: zijn monumentale architectenwoning in neo-Vlaamserenaissance-stijl, die hij mogelijk slechts gedurende enkele jaren betrok, en het winkelhuis op de hoek met de Peter Benoitstraat. De architect realiseerde tijdens de jaren 1890 en 1900 meerdere van dergelijke kleine vastgoedprojecten met een kwalitatief hoogstaande architectuur, sommige in opdracht van zijn vader aannemer, andere voor zichzelf. Het eigen bouwbedrijf van vader en zoon Rooses voerde de werken uit.

Constance Teichmannplaats 13-15

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën elk, omvatten de gekoppelde rijwoningen twee bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevels hebben een parement uit respectievelijk wit en rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van witte natuursteen en blauwe hardsteen voor de plint, speklagen, waterlijsten, kozijnen, lateien, sluitstenen, diamantkoppen, kraag- en dekstenen, het balkon, de deuromlijsting en de gevelsteen. Asymmetrisch van opzet, worden beide opstanden gemarkeerd door het brede zijrisaliet, dat als Brugse travee, is uitgewerkt, bekroond door een dakvenster.

Het burgerhuis (nummers 13) onderscheidt zich door een rijkere uitvoering met kruis- en kloosterkozijnen, een getuit dakvenster met schouderstukken en overhoeks fiaal, baksteenmozaïeken in de borstwering en boogvelden. De klemtoon ligt op het fraaie rondboogportaal in een geblokte omlijsting met imposten, sluitsteen, gebroken fronton en rond bovenlicht, waarbij een halfrond balkon met balustrade aansluit. Het daarmee vergeleken veeleer ingehouden winkelpand (nummer 15), onderscheidt zich door een houten winkelpui met wortelmotieven, een getrapt dakvenster onder een overkragende houten bekapping met windborden, en een gevelsteen met bolle spiegel en driehoekig fronton op de blinde, geknikte hoekpenant.

Gounodstraat 12-14

Met een gevelbreedte van drie traveeën elk, omvatten de rijwoningen drie bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevels hebben een verzorgd parement uit witte natuursteen, uitgevoerd in een soort kettingverband met steenlagen van ongelijke dikte. Daarbij is overvloedig gebruik gemaakt van blauwe hardsteen voor de pui, waterlijsten, vensteromlijstingen, lateien, balkons en frontons. Gekoppeld volgens spiegelbeeldschema, achter een doorlopend gevelfront, legt de compositie per pand de klemtoon op de middenas. Deze wordt op beide verdiepingen gemarkeerd door balkons met consoles, respectievelijk ijzeren borstweringen of balustrades, en bekroond door een driehoekig fronton. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, nadrukkelijk horizontaal geleed en opgebouwd uit de zwaar geblokte pui, en de door pilasters geritmeerde bovenbouw. Registers van rechthoekige muuropeningen, de inkomdeur met middenkalf en bovenlicht, de bovenvensters gevat in steekboognissen. Een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging. Integraal bewaard houten schrijnwerk van de inkomdeur en vensters, smeedijzeren keldertralies en gietijzeren voetschraper op nummer 12. Later ingebrachte garage in de onderbouw, en vernieuwd schrijnwerk op nummer 14.

Op het winkelpand na beantwoorden de plattegronden aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een hoofdvolume en een lagere achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1891#1017 (Constantia Teichmanplaats 13-15, Gounodstraat 12-14), 1889#944 en 1892#1533 (Gounodstraat 13-17).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van drie burgerhuizen en een winkelpand [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6646 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.