erfgoedobject

Hoekcomplex van winkel- en burgerhuizen in art nouveau

bouwkundig element
ID
6639
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6639

Juridische gevolgen

Beschrijving

Complex gevormd door drie winkelhuizen en een burgerhuis in art-nouveaustijl op de hoek van Coebergerstraat en Hof ter Bekestraat, gebouwd in opdracht van de heren Fr. Philipsen en L. Vermeulen, naar een ontwerp door de architect Theodoor Vermeulen uit 1907.

Theodoor Vermeulen debuteerde eind jaren 1880 als architect, maar had samen met zijn vader ook de leiding over de bouwonderneming met houtzagerij, schrijnwerkerij, steenhouwerij en mortelfabriek gevestigd aan de Kattenberg in Borgerhout. Samen realiseerden zij een groot aantal bouwprojecten, zowel voor eigen rekening als in opdracht van derden. Waar Vermeulen in zijn vroege realisaties trouw bleef aan een conventioneel, neoclassicistisch idioom, onderging hij kort na de eeuwwisseling de invloed van de art nouveau. Het ensemble op de hoek van de Coebergerstraat en de Hof ter Bekestraat is representatief voor deze ontwikkeling, die vermoedelijk zijn oorsprong vond in de eigen architectenwoning uit 1901 te Borgerhout. Met deze laatste vertoont het burgerhuis Coebergerstraat 3 overigens een treffende verwantschap. De architect was actief tot zijn overlijden in 1927.

Winkelhuizen

De winkelhuizen Coebergerstraat 1 en Hof ter Bekestraat 40-42, zijn ontworpen als een symmetrisch geheel van drie panden, het afgeschuinde hoekpand met een gevelbreedte van vier traveeën, de flankerende panden van twee traveeën, drie bouwlagen hoog onder zadeldaken. De lijstgevels hebben een parement uit gele baksteen voor het hoekpand en roomkleurige Silezische brikken voor de flankerende panden, telkens geaccentueerd door rode baksteen voor speklagen en ontlastingsbogen. Witte natuursteen en blauwe hardsteen zijn gebruikt voor de plint, hoekblokken, het balkon, waterlijsten en lekdrempels.

Bij het hoekpand (Hof ter Bekestraat 40), waarvan de opstand is opgebouwd uit registers van steek- en korfboogopeningen, wordt het portaal in de afgeschuinde travee gemarkeerd een balkon met consoles en ijzeren borstwering. Waterlijsten tot op imposthoogte en een klokvormige borstwering met een treillagepatroon uit rode en witte tegels, legt de klemtoon op de eerste verdieping. Behalve het schrijnwerk van inkomdeuren en vensters, zijn ook de klassieke houten omlijstingen van de winkelramen bewaard, de fries beschilderd met voorstellingen van vissen en schaaldieren; vernieuwde kroonlijst.

Bij de zijpanden, oorspronkelijk met een gevelbrede houten winkelpui op de begane grond, wordt de compositie van de bovenbouw bepaald door oplopende vensternissen. Deze zijn spitsbogig in Coebergerstraat 1, met een blauw-wit-tegelpatroon op de borstwering, verdwenen sgraffito’s in het boogveld, en flankerende postamenten onder de kroonlijst. Hof ter Bekestraat 42 onderscheidt zich door rondboognissen, met verdwenen sgraffito’s op de borstwering. Verbouwde puien, vernieuwd schrijnwerk en kroonlijsten.

Burgerhuis

Het burgerhuis Coebergerstraat 3, met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, omvat drie bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk, geaccentueerd door blauwgroen geglazuurde baksteen onder de erker. Witte natuursteen blauwe hardsteen zijn gebruikt voor hoekblokken, ontlastingsbogen, lateien, de gebogen lekdrempels met spuwer en de gevelsteen met zonnebloem; geklinknagelde ijzeren I-profielen overspannen de begane grond, en vormen de basis van de erker. Asymmetrisch van opzet legt de compositie de klemtoon op brede zijtravee, die op de eerste verdieping wordt gemarkeerd door een vernieuwde houten erker, oorspronkelijk met afdak gevat in een rondboognis met sgraffito, zoals het flankerende rondboogvenster met spitse archivolt. Een rechthoekig drielicht doorbreekt de topgeleding, zoals de inkomdeur belijnd door een waterlijstje; vernieuwde kroonlijst. Het houten schrijnwerk van de bewerkte inkomdeur en het benedenvenster met typische roeden bleef bewaard.

De plattegrond beantwoordt aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1907#1572.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoekcomplex van winkel- en burgerhuizen in art nouveau [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6639 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.