erfgoedobject

De Zwarte Arend

bouwkundig element
ID
6268
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6268

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed De Zwarte Arend
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Patriciërshuis met traditionele kern, terzelfder tijd als nummer 23 omstreeks 1550 gebouwd door schepen Ghislain Asseliers. Felix Ceulemans liet in 1874 door de architect Frans J.H. Bex de plint en vensteromlijstingen toevoegen, en de lage tweede verdieping verbouwen tot mezzanine. In 1957-1959 gerestaureerd onder leiding van architect J.H. Detiège, in opdracht van nv Fotogravure De Schutter. Samen met de aanpalende nummers 21, 23 en 27-31 omstreeks 2005 gerenoveerd en verbouwd door de Universiteit Antwerpen.

De verbouwing van het hotel Ceulemans maakt deel uit van het latere oeuvre van Frans J.H. Bex, architect van het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen. Over de bouwprojecten die hij in deze functie tot stand bracht is weinig bekend. Als privé-architect realiseerde hij met name tijdens de jaren 1850 enkele voorname neoclassicistische hotels, en voerde verbouwingen uit aan meerdere van de meest prestigieuze patriciërswoningen in de stad.

Het complexe herenhuis met dubbelhuisopstand omvat vier vleugels rond een binnenplaats. De zes traveeën brede, geknikte lijstgevel met een 18de-eeuwse ordonnantie, telt twee bouwlagen en een mezzanine, onder een zadeldak. De bepleisterde en beschilderde afwerking verbergt het zandstenen parement van de eerste twee bouwlagen, voorzien van smeedijzeren muurankers met gekrulde spie en een geprofileerde plint uit blauwe hardsteen. Registers van aangepaste, rechthoekige vensters, op de begane grond voorzien van smeedijzeren traliehekken en voorheen met kwartholle dagkanten, op de bovenverdieping in een geriemde omlijsting met entablement, geprofileerde lekdrempel en gietijzeren parapet. Een spiegelboogpoort met een hardstenen omlijsting in rococostijl uit het derde kwart van de 18de eeuw, markeert de vierde en vijfde travee. Geprofileerd, kwarthol beloop met neuten, imposten, een rijk rocailledecor als sluitsteen en in de zwikken, onder een gebogen waterlijst op gestrekte uiteinden; houten vleugeldeur met rocaillemotief als makelaar van het bovenlicht. Geopend door langwerpige venstertjes met afgeronde hoeken oorspronkelijk in bewerkte riemomlijstingen, wordt de mezzanine gemarkeerd door de gelede architraaf en de houten kroonlijst op klossen.

Binnenplaats in traditionele stijl. Bak- en zandstenen lijstgevels van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldaken (leien) met aan de noordzijde een getrapt dakvenster van drie treden met overhoeks topstuk, waarin een bolkozijn. Verder kruiskozijnen en aangepaste rechthoekige vensters. Aan de oost- en westzijde doorlopende hardstenen rondbooggalerij uit de tweede helft van de 17de eeuw, met geprofileerde archivolten, steunend op Toscaanse zuilen met zwellende schacht. Ontvangstzaal met 17de-eeuwse schoorsteenmantel.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1874#491, 1874#762 en 18#37055.

Auteurs: Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De Zwarte Arend [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6268 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.