erfgoedobject

Kloosterkerk Sint-Michiel

bouwkundig element
ID
60218
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60218

Juridische gevolgen

Beschrijving

Noord-zuid-georiënteerde basilicale kerk, gelegen aan de noordzijde van het plein en langs drie zijden ingesloten door bebouwing. Voormalige kloosterkerk van het in 1773 afgeschafte Jezuïetenklooster (zie opheffingsbulle van paus Clemens XIV). Deze orde stond sinds 1587 in voor het onderwijs te Kortrijk. Het oorspronkelijke complex met school, kerk en klooster was gelegen tussen de Kasteelstraat, de Rijselsestraat, Oude Kasteelstraat en Papenstraat. Thans bleef enkel de kerk bewaard.

Kerk opgetrokken tussen 1607 en 1611, naar ontwerp van Jan Persijn, ter vervanging van de te klein geworden Heilige-Geestkapel.

1720: bouw van een nieuwe barokke gevel, naar ontwerp van jezuïet E. Van Bueren en aanpassen van interieur.

1773: het klooster wordt afgeschaft en de kerk huisvest tijdelijk het Koninklijk College.

Tussen 1785 en 1794, parochiekerk van de pas opgerichte Sint-Michielsparochie.
Tijdens de Franse bezetting Tempel van de Rede, waar openbare verkopingen werden gehouden.

Vanaf 1802 hulpkerk van de Sint-Maartenskerk. Tussen 1810 en 1816 gesloten wegens stormschade opgelopen in 1810.

In 1843 terugkeer van de jezuïeten.

1868: slopen van de barokke zuidgevel.

In 1891 wordt de kerk hersteld onder leiding van J.B. (de) Bethune en J. van Ruymbeke; de kerk wordt gerestaureerd naar vroeg 17de-eeuwse toestand en alle latere toevoegingen worden verwijderd.

In 1897 bouw van een nooduitgang.

Tijdens de bombardementen van 1944 brandt de kerk volledig uit: het dak van de middenbeuk stort in, de westelijke toren verliest zijn spits.

De kerk wordt heropgebouwd tussen 1950 en 1957.

De plattegrond ontvouwt: één midden en twee zijbeuken van vijf traveeën. Twee noordelijke torens die het koor flankeren. Koor van één rechte travee en met vijfzijdige sluiting.

Baksteenbouw verfraaid door het gebruik van natuursteen voor plint, vlakke steunberen, druiplijsten en muuromlijstingen. Leien bedaking. Zuidelijke tuitgevel van twee geledingen met in de top jaartal 1610 en verdiept medaillon met glas-in-lood. Gekoppeld portaal in natuurstenen omlijsting en onder druiplijst, geflankeerd door twee natuurstenen pilasters. Middenpilaster bekroond door verguld Sint-Michielsbeeld. Daarboven groot spitsboogvenster met gotisch traceerwerk op afzaat. Aanleunende zijgevels met medaillon in tweede geleding waarboven gekoppelde, gedrukte spitsboogvensters. Oostelijke zijbeuk met gedenkplaat voor de bescherming die Onze-Lieve-Vrouw van Groeninge geboden heeft aan de Kortrijkzanen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Rechthoekige bronzen plaat in hoogreliëf in hardstenen omlijsting, ontworpen door VALENTIJN VAERWYCK (ARCHITECT) en uitgevoerd door FONDERIE D'ART, MINNE FRÈRES (GENT), cf. inscriptie. Oostelijke en westelijke gevels geritmeerd door vlakke steunberen en spitsboogvensters (drielichten) op afzaten.

Oostelijke zijbeuk gemarkeerd door lagere zijkapel van 1946, naar ontwerp van André Carette (Kortrijk). Bakstenen tuitgeveltje met geprofileerd korfboogportaal waarboven spitsbogig drielicht en lichtgleuf. Noordelijke torens van vijf (?) geledingen onder ingesnoerde naaldspits, horizontaal belijnd door omlopende druiplijsten waartussen verdiepte, spitsbogige muuropeningen in geprofileerde natuurstenen omlijsting. Hoeken gemarkeerd door op elkaar gestelde steunberen; op de twee eerste bouwlagen van geblokte natuursteen en de bovenste bouwlagen geritmeerd door speklagen.

Bepleisterd en witgeschilderd interieur, daterend van na de verwoesting van 1944 en heropgebouwd naar het oorspronkelijke model van voor de Tweede Wereldoorlog. Schip geritmeerd door spitsbogige scheibogen op arduinen zuilen met eenvoudig kapiteel op achthoekige sokkel. Daarboven lichtbeuk met spitsboognissen met drielobbige vensters. Middenbeuk overwelfd door spitstongewelf met graten. Houten trekbalken. Zijbeuken overwelfd door bepleisterde kruisribgewelven. Ribben uitlopend op schalken en consoles. Eén beuk brede oostelijke zijkapel geritmeerd dor rondbogige scheibogen overwelfd per travee door koepel. Mobilair hoofdzakelijk daterend van na 1944.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief nr. W/00411.
  • JACOBS M., Zij, die vielen als helden..., Brugge, 1996, deel 2, p. 199.
  • DESPRIET P., 2000 jaar Kortrijk, Kortrijk, 1990, p. 146-148.

Bron: DE GUNSCH A., DE LEEUW S. & METDEPENNINGHEN C. met medewerking van CALLENS T., SCHEIR O & VAN DEN MOOTER M. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortrijk, Deel IA: stad Kortrijk, Straten A-K, Deel IB: stad Kortrijk, Straten L-Z, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL5, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callens, Toon; Scheir, Olivier; Van den Mooter, Maarten; De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kloosterkerk Sint-Michiel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60218 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.