erfgoedobject

Hoeve 't Appelken

bouwkundig element
ID
59030
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59030

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve 't Appelken
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Hoeve 't Appelken
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve 't Appelken
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De voormalige hoeve, gelegen ten oosten achter de parochiekerk van Waterland-Oudeman, en aan de dijkweg, Watervlietsesteenweg, is sedert 1999 in gebruik voor vakantieverblijf.

Het boerenerf is een mooi voorbeeld van een traditionele open dorpshoeve met eenvoudige boerenwoning, losstaande opvallende bedrijfsgebouwen en een hoogstamboomgaard. Een bochtig gekasseid pad voert vanaf het inrijhek naar de hoevegebouwen. Rond de gebouwen zijn nog de traditionele voetpaadjes in klinkers aanwezig of hersteld. Een oude drinkpoel voor het vee, reeds opgetekend op het primitief kadasterplan van 1834, is omringd door knotwilgen. Ook de moestuin, gelegen tussen de straat en het woonhuis, maakt vanouds deel uit van dit boerenerf, en is ook van de straat toegankelijk via een ijzeren hekje. Een belangrijk element op het erf achter het woonhuis is de treures, een markant exemplaar van de Fraxinus excelsior "Pendula", een opmerkelijke treurboom met een omtrek van 132 cm op 1,50 m hoogte. Ernaast staan nog twee kerselaars en een perenboom.

De sobere bakstenen woning is volgens het kadasterarchief opgetrokken rond 1887 door de weduwe van Jacques Dossche. Het huis van vijf traveeën en één bouwlaag onder een vernieuwd pannen zadeldak heeft een symmetrische indeling met eenvoudige rechthoekige vensters en deur, voorzien van vlakke gecementeerde omlijstingen. Het houtwerk met T-ramen werd vernieuwd. De naar het zuiden gerichte erfgevel is heden witgeschilderd. In de naar het oosten gerichte zijgevel zijn twee keldervenstertjes aangebracht.

Het huis is een typisch dubbelhuis met een centrale gang van de voor- naar de achterdeur. De kelder onder de opkamer, met twee bakstenen tongewelven naast elkaar, is toegankelijk via een trap met bakstenen treden. De kelder is naar de oostelijke zijgevel gericht en wordt verlicht door twee keldervenstertjes. De gang vertoont nog restanten van de oorspronkelijke muurschilderingen onder het huidige behang. Voorts zijn nog weinig historische waardevolle interieurelementen aanwezig: er is nog de balklaag, zichtbaar in de gemoderniseerde keuken en de opkamer, de vloer met zwarte en witte cementtegels in de opkamer en een eenvoudig schouwtje tegen de zijgevel; en tot slot in het salon een rozet in het bepleisterd plafond, en eveneens een eenvoudige marmeren schouwmantel. De zolderverdieping is volledig vernieuwd en is ingericht tot een appartement ten behoeve van de herbestemming voor het plattelandstoerisme.

De dwarsschuur, vermoedelijk daterend uit de 18de eeuw, behield zeer uitzonderlijk in de streek zijn wolfsdak (met wolfeinden) en zijgevelafwerking met muurvlechtingen. De oorspronkelijke dakbedekking met pannen en daarvoor met stro is vervangen door golfplaten. De ruime schuur bevat een centrale tasruimte die geflankeerd wordt door twee doorritten, afgesloten met groengeschilderde, nu vernieuwde in- en uitrijpoorten. De inrijpoorten in de voorgevel zijn hoger opgetrokken in het dak. De naar het noorden gerichte achtergevel heeft twee lagere poorten en is zoals gewoonlijk vrij gesloten. In het westelijk deel, dicht bij de woning waren de paardenstallen ingericht. Twee rondboogvormige deuren in de geveltop geven toegang tot de hooizolder. Het wagenhuis vormt een mooi onderdeel van de schuur aan de oostkant, en wordt in de oostelijke zijgevel aangegeven door vier poorten. De boogvormig afgedekte poortopeningen worden afgesloten met groen geschilderd houten hekwerk. Het interieur van de schuur bewaart de ankerbalkgebinten. In het westelijk gedeelte zijn de oorspronkelijke paardenstallen nog herkenbaar aanwezig. Erboven bevond zich traditiegetrouw de hooizolder.

Een afzonderlijk stalgebouw, ingeplant ten noordwesten op het erf, valt eveneens op in architecturaal opzicht en werd vermoedelijk gebouwd samen met het nieuwe woonhuis rond 1887, doch werd volgens de eigenaar vernieuwd circa 1926. Het bakstenen bedrijfsgebouw omvatte een voederhok, een varkensstal, een koeienstal en een bietenhok, en wordt afgedekt door een geknikt zadeldak met golfplaten. De lange erfgevel vertoont twee staldeurtjes naar de respectieve varkensstal en koeienstal. Het voederlokaal en het bietenhok zijn toegankelijk via deurtjes in de zijpuntgevels. De vrij gesloten lange gevels van tien traveeën worden verlicht door zes halfronde venstertjes, waardoor een vrij ongebruikelijke architectuurvorm tot stand kwam. De koeienstal bewaart nog de oude troggen.

Dicht bij het woonhuis, het voormalige bakhuis met in de geveltop een inscriptie op een baksteentje met het bouwjaar 1868 (?) en de bouwheer Dossche. De oven met een gemetseld fornuis ernaast bleven bewaard. In hetzelfde bouwvolume is ook een toilet aangebracht. De naar het woonhuis gerichte gevel is nu eveneens witgeschilderd. Ernaast bevindt zich nog een eenvoudig bakstenen gebouwtje onder zadeldak, dat dienst deed als overwelfde aardappel- en voorraadkelder. Het voormalige wagenhuis in een afzonderlijk gebouwtje ernaast was oorspronkelijk op de zoldering voorzien van een duivenhok met vlieggaten in de geveltop.


Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Treures bij Hoeve 't Appelken

  • Is deel van
    Waterland-Oudeman


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve 't Appelken [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59030 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.