erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Vincentius met kerkhof

bouwkundig element
ID
58593
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58593

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerk met ommegang en kapelletjes.

Georiënteerd kerkgebouw gelegen binnen een ommuurd en beboomd kerkhof met afzomende rode en groene beuken en oudere leilinden naar het portaal. Bewaarde grafstenen uit eind 19de eeuw/ begin 20ste eeuw. Binnen de kerkhofmuur loopt een ommegang, bestaande uit kapelletjes te dateren in het tweede kwart van de 20ste eeuw. In de westgevel van de zuidbeuk, gedenkplaat voor de militaire en burgerlijke slachtoffers, en de gedeporteerden van de Eerste Wereldoorlog, naar ontwerp van architect Neirynck. Grote hardstenen gedenkplaat met centraal bronzen plaat (in de vorm van een kruis) met reliëfvoorstelling van Christus met het Heilig Hart en getroffen soldaat met lauwerkrans.

Wanneer de kerk precies ontstaat is onduidelijk, de westtoren is deels te dateren in de 13de of 14de eeuw. Het kerkgebouw wordt met uitzondering van de toren opnieuw opgericht in het laatste kwart van de 16de eeuw na vernielingen tijdens de godsdiensttroebelen. Tussen 1605 en 1610, afdichting en in gebruik name van de kerk. Grondige wederopbouw van de kerk in 1634-1635. Werken aan de kerkbeuken en bouw van een doopkapel links van de ingang in 1716. In 1719 wordt het dak van de kerk beschadigd door een neervallend kruis, het dak en de torennaald worden hersteld. Opnieuw herstellingswerken aan de torenspits uitgevoerd in 1751. In 1762 plaatsing van de zonnewijzer. In 1859 krijgt de Kerkfabriek de toestemming om een nieuwe kerk te bouwen (architect, provinciaal bouwmeester Pierre Buyck), met behoud van de oude toren. De muren van de te klein geworden kerk waren immers verrot en het dak kon niet meer hersteld worden. De nieuwe neogotisch getinte kerk wordt opgebouwd in 1863-1864, enkel de oude westtoren blijft bewaard.

Sober éénbeukig kerkgebouw in gele baksteenbouw van zes traveeën onder een leien zadeldak. Smaller driezijdig koor tussen de sacristieën. Ton- en ribgewelven in de beuk en het koor. Veertien figuratieve sluitstenen in de beuk, zes in het koor. De twaalf glasramen in de beuk zijn giften van circa 1925.

Vierzijdige westtoren in rode baksteenbouw met kruisribgewelf. Onderaan opgebouwd uit bakstenen met groot formaat, leien torenspits. Effen torenwanden op de hoeken geschoord door steunberen, aan de noord- en oostzijde eindigend ter hoogte van de galmgaten. Toegemaakt laatgotisch venster in de westzijde. Ingang aan de zuidkant met daarboven een spitsboogvenster. Iedere wand is doorbroken door een galmgat in een korfboognis.

Links van de ingang stenen zonnewijzer uit 1726. Voorstelling van een gegraveerde kop met stralen die naar de overeenstemmende uren wijzen. Boven staat "J.D.B. 1762 / let op den tydt", onder de kop "Vreest Deewigheydt", helemaal onderaan "T.D.B.".

Schettekot naast de zuidoostelijke steunbeer, hangend tegen de langsmuur van de kerk rechts naast de ingang. Dubbel houten hok afgesloten met een hekje onder een lessenaarsdak. Tot in de jaren '80 worden in dit hok dieren geofferd ter ere van Onze-Lieve-Vrouw, deze worden op zondag na de vroegmis per opbod verkocht.

Orgel uit het tweede kwart van de 19de eeuw (waarschijnlijk tussen 1830 en 1865), vervaardigd door Ch. L. Van Houtte/ Van Den Poel uit Waregem. Aanpassingen uitgevoerd door L. Hooghuys. Instrument met sobere klassieke viervoetskas uit grenenhout vervaardigd en in eikimitatie beschilderd. Front ingedeeld in drie velden, waarvan de twee buitenste als vlakke torens zijn geprofileerd. Het eveneens vlakke tussenveld brengt een binding tot stand tussen de beide torens. Het bindingswerk, gesneden uit lindehout, dat de frontpijpen in de velden afsluit is in draperievorm vervaardigd. Twee vergulde houten engelen bekronen het geheel.

Mobilair. Houten 18de-eeuwse communiebank, bestaande uit drie panelen, telkens met een middenmotief omgeven met acanthusbladen. Voorstellingen van het offer van brood en wijn, een kelk en hostie omgeven door druiventrossen en aren en de Ark des Verbonds. Marmeren doopvont uit de 18de eeuw, rond bekken op een vierzijdige balusterstam. Houten beeld van een gekruisigde Christus (19de-eeuws) tot in 1969 hing dit buiten tegen de westmuur van de toren. Houten beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten (17de-eeuws). Twee kastdeuren met eenvoudige briefpanelen uit de 15de of 16de eeuw.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Brugge, Archief, nr. W/00905, W/00357, W/00369.
  • DEVLIEGHER L., De Zwinstreek, in: Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, dl. 4, Tielt-Utrecht, 1970, p. 171-175.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden... Cultuurhistorische analyse van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, 2 dln., Brugge, 1995, Dl. 2, p. 328.
  • POTVLIEGHE G., Orgelbouwer Ch. L. Van Houtte (1809-1865), in: De Praestant, XV(1966), p. 29-31.

Bron: CALLAERT G., VANNESTE P. & HOOFT E. met medewerking van DE LEEUW S. & STRUYF J. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Knokke-Heist, Deel I: Deelgemeente Knokke, Deel II: Deelgemeenten Heist, Ramskapelle, Westkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het westelijk deel van het kerkhof van Ramskapelle staat afgebeeld op een kaart uit 1716. Op dat ogenblik wordt een ommuurd veelhoekig kerkhof afgebeeld. Verschillende poortjes geven toegang tot het kerkhof dat bedekt is met gras. Een kaart uit 1774 vermeldt uitzonderlijke ‘Kerckhof van Ramscapelle’ en toont eveneens het westelijke deel van het kerkhof. Terug is het een ommuurde site voorzien van een toegang. Op de Ferrariskaart uit 1771-1778 staat het volledige ommuurde en beboomde kerkhof afgebeeld. Er zijn geen wezenlijke wijzigingen meer tot vandaag.

Vandaag is het kerkhof van Ramskapelle een met een bakstenen muur en opgaande rode en groen beuken en leilinden omheinde site. Een hek aan bakstenen hekpijlers geeft toegang tot de vergroende site. In het zuidwestelijke deel van het kerkhof bevinden zich interessante graftekens die dateren uit de 20ste eeuw, voornamelijk uit blauwe hartsteen, graniet [vanaf 1960], kunststeen en één in mozaïek. De typische vormen zijn er aanwezig: kruisen op stèles en rotsformaties, stèles, (verhoogde) zerken met stèles net als de meest gangbare stijlen variërend van sobere neogotiek tot eclecticisme, art deco en naoorlogs modernisme. Enkele gietijzeren en houten kruisen. Deze laatste herinneren aan eeuwenoude tradities toen enkel houten kruisen werden geplaatst. 

Het terreinbezoek vond plaats in 2016.

  • Caerte figurative van een hofstedeken met den nombre van ca 21.. 2.. 64 R. vrijelant ende bij nieuwe maete maer ca 21.. 2.. 50 R. gelegen binnen den ambachte van Dudzeele in de prochie van Ramscapelle onder het beloop der waeterijnghe van Grootreijgarsvliet noortwest van de kercke competerende Jor. Joseph de Colnet, heere van Cappel etc., Gilliodts junior, Algemeen Rijksarchief, Kaarten en Plannen, reeks II, nr. 858, 1774, 1:5663.
  • Kaart met een boerderij en landerijen te Ramskapelle, in de wateringen van Eiensluis en Groot-Reigarsvliet, in het bezit van Ignace de Corte, François Verplancke, Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen, nr. 597, 1719, 1:2701.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Vincentius met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58593 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.