erfgoedobject

Herenhuis Luyckx met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
58181
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58181

Juridische gevolgen

Beschrijving

Als eerste woning aan de noordelijke straatzijde van de Nerenweg sluit het zogenaamde herenhuis Luyckx met tuin aan bij de bebouwing van de historische dorpsplaats van Kalken die gedomineerd wordt door de Sint-Denijskerk.

Historiek

Volgens cartografische bronnen waren in de periode 1771-1778 de percelen ter hoogte van het herenhuis en verder oostwaarts aan Kalkendorp tot aan de oude pastorie onbebouwd (zie Oostenrijkse Kabinetskaart van graaf de Ferraris). Stilistisch hoort de bouw thuis in het begin van de 19de eeuw, volgens het kadasterarchief huis met tuin, grond, boomgaard en achterliggende lusthof in 1835 bezit van landbouwer en rentenier Seraphin Van der Bruggen. In de tweede helft van de 19de eeuw eigendom van dokter Henri Van der Meersch. Haaks aansluitend tegen het huis in 1911 een langgerekt magazijn achter de woning opgericht. Van in het tweede kwart van de 20ste eeuw tot circa 1985 werd het huis bewoond door de familie Luyckx, textielhandelaars.

Beschrijving

Alleenstaand groot herenhuis uit het begin van de 19de eeuw opgetrokken in vroege neoclassicistische stijl. Langgerekt rechthoekig volume met twee bouwlagen onder pannen schilddak met op beide nokeinden geplaatste schoorstenen en elegante houten dakkapelletjes. Horizontale gerichte lijstgevel met symmetrische dubbelhuisaanleg. Voorheen licht grijs geschilderde gevelbepleistering, kenmerkend voor de empirestijl, recent gewijzigd in een witte beschildering met grijze elementen ter accentuering van de muuropeningen en ordonnantie. Breed licht uitspringend middenrisaliet van vijf traveeën en smalle zijrisalieten van twee traveeën. Het middenrisaliet wordt verticaal geritmeerd door weinig uitgesproken lisenen op pilasters met hardstenen lijstkapiteel. Centrale deur tussen pilasters benadrukt door een zuilenportiek. Bekronende fijne ijzeren balkonleuning in empirestijl. Typische rondboogvormige bovenvensters met booglijsten op imposten in het risaliet. Houtwerk van bovenvensters en vouwbare luiken van de benedenvensters naar oorspronkelijk model vernieuwd (met hergebruik van oude hengsels en beslag). Behouden duimluiken bij de bovenvensters. Blinde muuropeningen in voor-, zij- en achtergevel geschilderd met pseudo-ramen of deuren. Beide deuren in de voorgevel vertonen paneeldecoratie en een bovenlicht. Aflijnend omlopend hoofdgestel met een gelede architraaflijst, vlakke fries en houten kroonlijst. Eenvoudiger achtergevel met uitspringend middenrisaliet en voorts uitsluitend rechthoekige muuropeningen.

Interieur

Behouden originele ruimte-indeling met centrale gang. Bij de renovatiewerken vanaf 1985 werden sommige interieurelementen vervangen door nieuwe of door van ergens anders afkomstig recuperatiemateriaal zoals de meeste vloeren, marmeren schouwmantels, wandbekleding. Behouden origineel omlopend stuclijstwerk van de bepleisterde plafonds in de twee voorkamers aan weerszijden van de benedengang. Rechter voorkamer met rondbogige wandnis waarvan de omlijsting met houten bekleding in neoclassicistische stijl uitgevoerd werd met nieuwe marmerschildering. Naar verluidt zouden de oude paneeldeuren behouden zijn, in de gang met hernomen marmerschildering van hun omlijsting. Houten trap met kwartslag met fijne spijlenleuning en geprofileerde trappaal. Fraaie veelkleurige tegelvloertapijt in de eetkamer.

Tuin met ijskelder en koetshuis

Diepe achterliggende tuin die zich noordwaarts uitstrekt tot Kerkakker met in de achterste helft een aantal grote loofbomen (eik, tamme kastanje en bruine beuken) die in de sinds 1985 nieuw aangelegde tuin naar ontwerp van tuinarchitect W. Burssens (Lovendegem) werden geïntegreerd. Zeer specifiek en eigen aan de stijl van deze ontwerper zijn de talrijke buxushagen en -aanplantingen met eigenzinnig geschoren vormen als belangrijke structurerende elementen. Met klimop begroeide lange tuingevel van het bijhorende vroegere magazijn (aangepast en omgevormd tot expositieruimte) als groene wand van fraaie zijdelingse begrenzing van de tuin.

Wellicht 19de-eeuwse, kleine ijskelder achter in de tuin onder een beboomde heuvel met tuinpad. Utilitaire constructie getuigend, als bewaar- en opslagplaats van natuurijs voor huishoudelijk gebruik, van een historische koeltechniek die bij kastelen en woonhuizen van gegoede burgers werden opgericht sinds eind 17de eeuw tot eind 19de-begin 20ste eeuw. IJskelder van het type gebouwd uit steen met een tongewelf boven de opslagplaats, zonder portaal. De gebogen deuropening in de bakstenen frontmuur geeft rechtstreeks toegang tot een rechthoekige kelderruimte met afgeronde sluiting onder gedrukt bakstenen tongewelf (met sporen van beschildering). Bedekt door aarde met geboomte.

Koetshuis/garage in de linker voorhoek van de tuin naast het toegangshek, volgens de bouwmaterialen en bouwstijl vermoedelijk uit de jaren 1920-1930. Rechthoekige bakstenen constructie met hoog pannen zadeldak. Voorpuntgevel onder overstekend dak aanleunend bij de cottagestijl uit het interbellum: de top is voorzien van decoratief houtwerk die de constructie op pittoreske wijze accentueert. Brede meerdelige beglaasde poort onder I-latei met rozetten.

  • Vlaams ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Afdeling Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, onroerend erfgoed, archief.
  • BOGAERT E. & VAN DE SOMPEL A. 1997: Kalken van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Kalken, 168.
  • DUQUET F. 1982: "Zo was Kalken", Schellebelle, (luchtfoto van Kalken).

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Luyckx met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58181 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.