erfgoedobject

Onderwijzerswoning en gemeenteschool

bouwkundig element
ID
58165
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58165

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige onderwijzerswoning en gemeenteschool van Kalken, gelegen op de hoek met de Koffiestraat. Op 27 mei 1874 vroeg het gemeentebestuur van Kalken de officiële toelating om een stuk bouwgrond aan te kopen op de hoek van de huidige Kouter- en Koffiestraat in functie van de bouw van de gemeentelijke meisjesschool met bijhorend schoolhuis. De vrouwelijke religieuzen uit het nabij gelegen klooster zouden het onderwijs op zich nemen. De werken voor de bouw van de nieuwe school werden op 30 januari 1876 toegewezen aan aannemer August De Mey uit Wetteren en waren voltooid begin 1877 (registratie in het kadasterarchief in 1878). De nieuwgebouwde onderwijzerswoning beschikte op de gelijkvloerse verdieping over een hal, een keuken met wasplaats, een eetkamer en een spreekkamer met bibliotheek, en op de verdieping over vier slaapkamers. Bij de woning was er een koer, toilet en kolenhok. De aanpalende meisjesschool omvatte drie klassen en twee kleedruimtes, en op de speelplaats veertien toiletten, een bergruimte en twee overdekte speelplaatsen.

Sinds de schoolstrijd in 1879 doen de gebouwen dienst als de gemeentelijke lagere jongensschool en in 1922 werd de school uitgebreid met twee klaslokalen. In functie van de bouw van een nieuwe school, werden in 1951 de schoolgebouwen van 1876 omgevormd tot turnzaal en de schoolgebouwen van 1922 afgebroken. De onderwijzerswoning bleef hierbij behouden en was in de daarop volgende decennia in gebruik als bibliotheek, vergaderlokaal, repetitieruimte en lokaal voor de plaatselijke afdeling van het Rode Kruis. De school werd in 1963 rondom de achterliggende ruime speelplaats uitgebreid met nieuwe gebouwen naar ontwerp van M. Vermeiren, zie gedenksteen "GEMEENTESCHOOL OPGERICHT/ ANNO 1963/ (...)". In 2003 werden er onderhoudswerken uitgevoerd aan het voormalige schoolhuis: de regenafvoer, het metsel- en voegwerk en de dakstructuur en -bedekking werden hersteld en er werd een vochtwerende laag op de muren aangebracht. Daarnaast werden enkele, recentere aanbouwen afgebroken. Schoolgebouwen op T-vormig grondplan: aan de straatkant gelegen voormalige onderwijzerswoning met een aanpalend en achtergelegen schoolgebouw dat sinds 1951 omgevormd is in een turnzaal (evenwijdig met de straat). De volumes zijn volgens mondelinge bron opgetrokken met een paars-rode steen afkomstig uit de Kalkense steenbakkerijen vervaardigd met grondstof uit de Kalkense meersen. Ommuurde binnenkoer aan de noordzijde van het schoolhuis met poortje aan de straatkant. Ten zuidoosten van het schoolhuis en schoolgebouw van 1876 bevinden zich de recentere schoolgebouwen op L-vormig grondplan.

Voormalige onderwijzerswoning van 1876. Bakstenen dubbelhuis van twee bouwlagen en drie traveeën onder pannen schilddak. Gevels verlevendigd door spaarvelden tussen bakstenen lisenen, aan de straatkant onderbroken door overhoekse baksteenfriezen. Getoogde openingen met zandstenen hoekstenen en onder roodbakstenen strekken. Houtwerk met 19de-eeuwse detailleringen, waaronder één beluikt venster. Voordeur met gedeeld bovenlicht boven jongere deur met ruim deurlicht voorzien van decoratief traliewerk (midden 20ste eeuw).

Interieur

Deels bewaard interieur. Behouden paneeldeuren waarvan twee met oude klink, doch een aantal deuropeningen werden vergroot. 20ste-eeuwse tegelvloeren, onder meer rood-gele tegelvloer met dambordpatroon. Houten trappen, bakstenen keldertrap. Vernieuwde schouwen. Voormalig schoolgebouw van 1876, in gebruik als turnzaal van de bijhorende gemeenteschool van Kalken en met gelijkaardige vormgeving als het schoolhuis. Symmetrisch opgetrokken baksteenbouw van elf traveeën onder pannen zadeldak. Straatgevel met links en rechts van het schoolhuis telkens vier traveeën met bekronend overhoeks baksteenfries; gedichte getoogde vensteropeningen onder roodbakstenen strekken met zandstenen sluit- en aanzetstenen. Achtergevel aan de geplaveide speelplaats met nieuw gevelparement. Vernieuwd interieur (zie herbestemming tot turnzaal).

  • BOGAERT E. - VAN DE SOMPEL A., Kalken van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Kalken, 1997, p. 500-501, 505, 507.
  • Laarne - Kalken, Schoolhuis in de Kouterstraat, in Monumentenzorg en Cultuurpatrimonium, Jaarverslag van de provincie Oost-Vlaanderen 2003, Gent, 2003, p. 110.
  • VAN DE SOMPEL A. en HANSELAER L., Het schoolhuis te Kalken: waardevolle getuige uit het vierde kwart van de 19de eeuw, artikel Steen, in Vruchten van het platteland, Gemeente Laarne, 5, Laarne, 2003, p. 3-11.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onderwijzerswoning en gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58165 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.