erfgoedobject

Zeepreventorium

bouwkundig element
ID
54482
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/54482

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Zeepreventorium
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Beeldbepalend complex sedert 1920 fasegewijs tot stand gekomen.

Historiek

Het Zeepreventorium is één van de eerste preventoria die tot stand komen in de badplaats De Haan. In 1922 verwerft de Belgische Vereniging ter bestrijding van Tuberculose (de vereniging ziet kort na de eerste Wereldoorlog het licht en is voornamelijk gericht op de bouw van nieuwe preventoria onder meer te Klemskerke) duingrond in concessie om er een preventorium te bouwen. De plannen voor een nieuw preventorium worden al in 1920 opgemaakt door de architect Masure, in samenwerking met dokter Van Gertruyde, en tot stand gebracht met de nodige financiële bijdragen (onder meer die van de familie Solvay) gedurende de periode 1923-1924. In 1925 opent de instelling zijn deuren waarna in 1926 het Zeepreventorium officieel ingehuldigd wordt door koningin Elisabeth. De instelling weet snel succes te boeken en een goede reputatie op te bouwen, met als gevolg een sterke toename van patiënten. Mede hierdoor worden in de loop van de jaren enkele gebouwen aan het preventorium toegevoegd. Zo krijgt de instelling in 1932 er een infirmerie bij (deels het huidige Zeelyceum). In 1937 wordt de bouw gestart van een tweede medisch paviljoen, "l'Institut Hélio-Marin". Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het Zeepreventorium in gebruik als militair hospitaal en valt alle activiteit stil. Het domein wordt zwaar verminkt door de plaatsing van talloze, verspreid gelegen bunkers. Pas in 1953 is het preventorium weer volledig hersteld en opnieuw in gebruik. In de jaren 1950-1960 kent de instelling onder leiding van dokter Fernand Alexander, sinds 1955 de nieuwe geneesheer-directeur van het Zeepreventorium, een ongekende bloei en internationale faam. Begin van de jaren 1970 gaat het langzaam bergaf met de instelling. Na de dood van dokter Alexander neemt dokter Hilde Franckx in 1980 de leiding over en komt er een keerpunt in de werking van het preventorium. De opkomst van de antibiotica doet het aantal tuberculosepatiënten drastisch dalen waardoor het centrum zich zal toeleggen op de behandeling van astmapatiënten. Vanaf de jaren 1950-1960 had men ook al de behandeling van chronische en allergische aandoeningen opgestart. Onder leiding van dokter Franckx wordt het Zeepreventorium een belangrijke voorloper in de behandeling van mucoviscidose en van aandoeningen op de luchtwegen. In de jaren 1990 wordt gestart met de behandeling van obesitaspatiënten.

Beschrijving

Dieper gelegen ziekenhuiscomplex toegankelijk via verharde oprijlaan, Voorliggende sportterreinen met oude kaatsmuur.

De plattegrond van het complex opgetrokken circa 1926, omvat een aantal vleugels evenwijdig met de straat gebouwd. De hogere volumes gekenmerkt door afgewerkt met een rode schilddaken en puntgevels zijn worden verbonden met elkaar door vleugels die afgewerkt zijn met lagere verbindingsgangen met galerij en terras (lijstgevel onder plat dak). Vooruitgelegen centraal ingangsgebouw uit de jaren 1990. Sterk symmetrische hoofdvleugel van drie bouwlagen + kelderverdieping onder zadeldaken. De kelderverdieping en de verhoogde begane grond is opgetrokken in roodgele baksteen. De bovenbouw is bepleisterd en witbeschilderd. De gevels zijn opgewerkt ter hoogte van de kelder met een rondboogvenster voorzien van een bepleisterde en witbeschilderde strek. Op de verdieping rechthoekige muuropeningen met typische vensterregisters. Aan één zijgevel (rechter zijgevel van de meest oostelijke vleugel) is een open toegangstrap bewaard, waarboven loggia. In het interieur zijn enkele granitotrappen bewaard, onder meer een imposante traphal.

Het domein staat via een tunnel in verbinding met het strand. Naar aanleiding van "Beaufort 09" werd de tunnel beschilderd door het kunstenaarscollectief Brigada Ramona Parra.

  • VANDENBERGHE E. e.a., De Haan opnieuw bekeken. Deel II, s.l., 1999, p. 101-109.

Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Precisering: Pas rond 1982 werd dr Hilde Franckx een hoofdarts, en zij bleef dat tot 2012. Al vanaf de jaren 1950 verbleven vooral astmapatiënten in het preventorium.

Aanvulling: Het Zeepreventorium bezit een archief dat in bewaring wordt gegeven aan het Algemeen Rijksarchief van België (archief te Brugge). Dat archief bevat onder meer foto's van de gebouwen, de lokalen, en de therapieën en het onderwijs in de zelfstandige scholen bij de instelling. De instelling bezit ook verscheidene eigen filmproducties die belangrijk zijn als tijdsdocumenten (ook inzake bouwkundig erfgoed).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zeepreventorium [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/54482 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.