erfgoedobject

Brouwerij Carpentier: mouterij

bouwkundig element
ID
51349
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51349

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige "brouwerij/carpentier", zie opschrift in het casement boven de toeganspoort met leeuwenkop in reliëf refererend aan de bijkomende naam "de gouden leeuw", in werking vanaf 1840 tot circa 1941. Gebouwencomplex met verschillende vleugels gegroepeerd rondom gekasseide binnenplaats: koetspoort, brouwerswoning en kantoor ten noorden; mouterij en ast ten westen; paardenstallen, graanmagazijnen, kuiperij met gistings- en opslagkelders, paardenstallen en gebouw voor stoommachine ten oosten. De eigenlijke cascadebrouwerij en het biermagazijn bevinden zich ten zuiden. Ten noorden en ten oosten behouden fraaie landschapstuin.

Historiek

1839-1840: aankoop van de gronden van de voormalige blekerij Strobbe en oprichting van de brouwerij.

1856: aankoop van het huis F. Vandemoortele, gevolgd door verschillende aanpassingen; uitbreiding van de brouwerij aan Papestraatzijde; verbouwing van magazijn en werkplaats.

1861: verdere uitbreidingen met magazijnen.

1862: plaatsing van een stoommachine van 8 pk.

1875: uitbreiding van de eigenlijke brouwerij met een stoombierbrouwerij.

1890: verbouwingen, onder meer opbouw van een mouterij; vervanging van de vorige stoommachine door een krachtigere van 10 pk.

Circa 1905: uitbreiden van het woonhuis aan Papestraatzijde met twee traveeën, zie bouwplan, heden de twee onbepleisterde rechter travee + uitbreiding zijde Gentsestraat met onder meer kantoorvleugel in neo-Vlaamserenaissance-stijl.

1906: uitbreiding van de brouwerij; aankoop van de nieuwe stoommachine van 27 pk, is thans nog aanwezig.

1929: een deel van de brouwerijgebouwen worden ingericht als zijdeweverij. Later verbouwd tot meubelfabriek Clarysse; tot 1998.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog: de koperen ketels werden in beslag genomen door het Duitse leger. De brouwerij werd niet meer heropgestart.

Beschrijving

Gentsestraat nummer 30. Brouwerswoning. Neoclassicistisch getint hoekpand uit het tweede kwart van de 19de eeuw, (zie bouwplan); acht + drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nok parallel aan de straat, mechanische zwarte pannen); circa 1856 een eerste maal uitgebreid zijde Papestraat met één travee; een tweede uitbreiding met twee traveeën dateert van 1905, zie bouwnaad. Op het oorspronkelijke bouwplan wordt de tweede travee links aangegeven als deuropening, thans vensteropening.

Bepleisterde en beschilderde bakstenen lijstgevels op arduinen plint; rechthoekige kelderopeningen; houten kroonlijst waaronder fries met rechthoekige spiegels. Rechthoekige vensters; smeedijzeren vensterbalustrade op de bovenverdieping en persiennes op de begane grond.

Eclectisch interieur. Hal met zwart-witte marmeren vloerbekleding en houten trap met kwart en ijzeren spijlen.

Rechts, enfilade van salons met bepleisterde plafonds, parketvloer en behouden marmeren schouw en zijden wandbekleding.

Links, uitbreiding van 1905, naar ontwerp van architect Jules Vercoutere (Izegem): diephuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl van drie traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Bakstenen trapgevel met verwerking van arduin onder meer voor de geblokte arduinen plint en andere functionele en decoratieve elementen; verdwenen topstuk, behouden sierankers. Typisch zijn de speklagen en doorgetrokken waterlijsten ter hoogte van de geprofileerde tussendorpels van de rechthoekige vensters met veelal gedeeld bovenlicht; tot dezelfde neostijl behoren de ontlastingsbogen met aanzet- en sluitsteen, laatst genoemde verrijkt met leeuwenkopjes, zie naam brouwerij. In de geaccentueerde middentraveeën worden eerder neoclassicistische vormen verwerkt als het zwaar en uitgewerkt hoofdgestel van het deurvenster met balusterbalkon op zware consoles. Blinde benedenvensters met getraliede bovenlichten. Kantoorruimten op de begane grond.

Aanleunende poort met arduinen posten onder ijzeren I-balk en hoofdgestel voorzien van het casement met opschrift, zie hoger en aflijnende tandlijst. Bewaarde schamppalen. Achterin gelegen, de tuin (zie hoger).

Overige bedrijfsgebouwen van twee à drie bouwlagen opgetrokken uit rode, verankerde baksteen, al dan niet beschilderd en onder pannen bedaking. Gevels aan de straat geritmeerd door de blinde venstertraveeën.

Voormalige mouterij van 1890, zie bouwplan. Fraai uitgewerkte gevel van verankerde baksteen aan de erfzijde; drie bouwlagen onder pannen zadeldak; afgeschuinde rechter zijgevel. Lijstgevel centraal doorbroken door houten laadluik onder dakstoel. Variatie door middel van verschillende muuropeningen: begane grond geritmeerd door rondboognissen alternerend doorbroken door rondboogvensters; blinde medaillons in de zwikken. Kleine getoogde vensters in geriemde bakstenen omlijsting op de tweede bouwlaag en halfronde op de derde. Deels behouden eest met geprefabriceerde eeststoof. Troggewelfjes tussen ijzeren I-balken.

Machinekamer met behouden stoommachine van het Izegems constructiehuis Paret-Missiaen en stoomketel van 1906, type Cornwall, gefabriceerd door de gebroeders Mahy (Wondelgem).

Ten noordoosten van de machinekamer, tegen de achtergevel van de stallen, deels behouden schouw gedateerd 1863.

  • Stedelijk Archief Izegem, Bouwvergunningen 1/ 1825-1874, 5/ 1887-1892 (1890), 9/ 1903 (1905), 11/ 1905-1906.
  • Kadaster West-Vlaanderen.
  • LERMYTE J.M., Brouwerij Carpentier, Open Monumentendag, 1997, z.p.
  • ROOSE Cl., Industriële inplantingen te Izegem, 1830-1914. Methodologische en heuristische benadering van de industriële archeologie, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Rijksuniversiteit Gent, 1974-1975, 6 dln., p. 75-80.

Bron: DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C. & VANNESTE P. met medewerking van TANSENS A. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Van de voormalige Brouwerij Carpentier bleef enkel de mouterij met ast bewaard. Dit volume bevond zich ten westen van de voormalige site, en heeft beeldbepalende, kenmerkende gevels, aan de straatzijde geritmeerd door elf blinde venstertraveeën. De straatgevel is ook voorzien van getoogde blinde vensters in geriemde omlijsting en van arduinen onderdorpels rustend op bakstenen consooltjes. 

De cascadebrouwerij, opslagplaatsen, graanmagazijn en machinekamer werden gesloopt in 2001. De brouwerswoning bevond zich in die periode in zeer slechte bouwfysische toestand en werd enkele jaren nadien gesloopt.

  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Orthofoto’s 2005-2007, Gentsestraat 30-32, Izegem [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 17 oktober 2022).
  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DW002273, Mouterij van de voormalige Brouwerij Carpentier (S.N. 2003).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerij Carpentier: mouterij [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51349 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.