erfgoedobject

Brouwerswoning

bouwkundig element
ID
48701
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48701

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Brouwerswoning
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Brouwerswoning
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Brouwerswoning en site van de voormalige brouwerij G. Blancquaert, later brouwerij G. Matthys met maalderij en olieslagerij, gelegen tegenover de kerk en heden in gebruik als woning.

Het primitief kadasterplan (1829) toont op deze locatie een woning op L-vormig grondplan en een achtergelegen brouwerij. Volgens het kadasterarchief worden de woning en de brouwerij in 1875 en in 1888 uitgebreid. In de literatuur wordt de oprichting van de brouwerij door Gustaaf Blancquaert (1831-1901) slechts rond het midden van de 19de eeuw of zelfs rond 1880 geplaatst. Gustaaf Blancquaert is in de periode 1879-1901 burgemeester van Schoonaarde en bezit tevens een houten korenwindmolen, die gelegen was ter hoogte van de huidige straat Moleneinde en in 1911 wordt afgebroken. Na het overlijden van Gustaaf Blancquaert in 1901 wordt de brouwerij verder uitgebaat door zijn weduwe Maria De Gheest (1832-1911) en zijn dochter Maria Blancquaert (1868-1946). Maria Blancquaert huwt in 1903 met Guillaume Matthys (1881-1963, burgemeester in 1908-1926). Deze laatste zal in 1908-1909 het bedrijf grondig moderniseren (registratie in het kadaster in 1910); de bestaande brouwerij wordt vergroot en opgesplitst in een stoommaalderij (vooraan), een stoombrouwerij (achteraan) en een tussenliggende stookplaats met stoommachine en schouw. Vanaf 1909 wordt de energie voor de maalderij en brouwerij geleverd door een Cornwall stoomketel geleverd door de S.A. Ateliers Mahy frères (Wondelgem). De stoommachine van 25 PK werd geleverd door de firma Van Coppenolle fréres (Berchem-Oudenaarde). Naar verluidt zou er voor de bouw van de nieuwe maalderij en brouwerij gebruik zijn gemaakt van de materialen, gerecupereerd bij afbraak van de houten korenwindmolen van de familie Blancquaert. Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden de brouwinstallaties uitgebroken en na de oorlog stopt Guillaume Matthys met brouwen. De activiteiten beperken zich tot 1926 tot graanhandel en het uitvoeren van bier. Volgens de literatuur laat burgemeester Guillaume Matthys in 1924-1926 de huidige woning bouwen door architect en aannemer A. De Cock (Ressegem). De brouwerij wordt in de tweede helft van de 20ste eeuw afgebroken ten gevolge van dijkwerken.

Licht achterin, op de nieuwe rooilijn ingeplante woning met links een aanpalende poort die toegang geeft tot de achtergelegen bijgebouwen aan de binnenplaats, heraangelegd deels verhard en deels als tuin.

Dubbelhuis van twee bouwlagen en drie traveeën, met links een bijkomende poorttravee. Baksteenbouw onder een zadeldak bedekt met kunstleien. Houten kroonlijst, ter hoogte van de hoger opgetrokken linkertravee rustend op klossen. Oranjebakstenen straatgevel op een hoge, breukstenen plint. Ter hoogte van de verdiepingen, licht overstekende linkertravee op arduinen onderbouw. Rechthoekige of steekboogvormige openingen onder arduinen lateien, steek- of rondboogvormige openingen onder strek en bij de voorgevel met arduinen aanzetstenen. Steekboogvormige deuropening met dubbele toegangsdeur onder bovenlicht en dito poortopening tussen arduinen schamppalen. Bewaard houtwerk.

Interieur. Hal met marmerschildering, geschilderde deuren met houtimitatie en een granito en mozaïekvloer. Salon in Vlaamse renaissancestijl met houten schouw en geschilderde plafond met op de hoeken cartouches met spreuken; dubbele deur met geschilderd glas met allegorische voorstellingen en banderollen met opschrift.

Voormalige, gerenoveerde maalderij aan de westzijde van de binnenplaats, bestaande uit drie aanpalende gebouwen. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken (nok loodrecht op de straat). Bijgebouw aan de binnenplaats; gevel met twee rechthoekige poortopeningen onder metalen I-latei en twee rondboogdeuren met een waaiervormig bovenlicht, ijzeren pomp rechts van de deur. Ten noorden van dit bijgebouw, bakstenen schoorsteen met ijzeren banden op een hoge vierkante onderbouw.

Ten westen van het bijgebouw gelegen schuur met centrale poort en rechthoekige staldeuren. Hoger bijgebouw aan de noordzijde met geknikte dakoverstek; westgevel met rechthoekige openingen onder latei. Lager aanpalend volume onder pannen lessenaarsdak tegen de noordelijke kopgevel.

Interieur. Bewaarde maalderijinrichting met drie molenstoelen met meelschuiven en molenstenen op een hoge stelling, met daaronder een zwaar ijzeren aandrijfmechanisme van tandwielen en aandrijfriemen, -wielen en –assen en de mechanisch aangedreven grenenhouten builmachine van C. Duchamp (Brussel). Verbouwde stookplaats. Verdwenen stoommachine, nu opgesteld in de Bakkersmolen te Essen-Wildert.

  • Stadsarchief Dendermonde, Privè-archief, schenkingen, nr. 1998.26, brouwerij G. Blancquaert en G. Matthys
  • Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oostvlaanderen, in Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen, 1960, derde band, Gent, 1962, p. 154.
  • STROOBANTS A., Tussen pot en pint. Herinneringen aan de Dendermondse brouwers, Dendermonde, 1990, p. 80-81.
  • STROOBANTS A., Gemalen en geplet, Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en 20ste eeuw, Dendermonde, 2005, p. 132-135.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerswoning [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48701 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.