Herdenkingsmonument oorlogsslachtoffers Eerste en Tweede Wereldoorlog, gemaakt naar een ontwerp van architect Alfons Singelijn uit Aalst en plechtig ingehuldigd op 11 mei 1952.
Historiek
In 1950 wilde het gemeentebestuur een opvallend monument plaatsen in de dorpskern. Hiervoor richtte men een ‘Comité tot oprichting van het heldenmonument’ op. De gemeente huurde hiervoor een lap grond naast de Steenweg op Aalst en legde dit vast in een huurovereenkomst op 10 april 1951. Tijdens de gemeenteraad van 16 juni 1950 besloot men het bedrag van 100.000 frank opzij te zetten voor het monument. Dit werd later opgetrokken tot 150.000 frank. Op 13 juni 1950 schreef het comité een wedstrijd uit voor het architecturale gedeelte. Als winnaar kwam Alfons Singelyn uit de bus. De uitvoering hiervan werd op 20 december 1951 aan Jozef Smetrijns toe vertrouwd voor het bedrag van 188.400 frank. Het bijhorend beeld werd door Jos De Decker vervaardigd voor het bedrag van 80.000 frank. ‘De inhuldiging van het "Heldenmonument ter nagedachtenis der Gesneuvelden, Weggevoerden en Burgerlijke oorlogsslachtoffers der beide oorlogen” vond plaats op zondag 11 mei 1952.
In 1986 werd het monument zwaar beschadigd door een verkeersongeluk. Het werd in 1991 gerestaureerd en in 1997 werd het opnieuw opgeknapt.
Beschrijving
In het monument van Oudegem verwerkt De Decker voor het eerst enkele monumentale mannelijke figuren tot een samengebalde brok kracht en berusting. Het architecturaal gedeelte van het monument is een ontwerp van architect Alfons Singelyn van Aalst.
Het geheel bestaat uit een bakstenen muur in cirkelvorm opgebouwd, waarin er centraal een standbeeld staat. Op de cirkelvormige muur zitten zes consoles waaraan bloemenkransen gehangen kunnen worden. In de fries staat de volgende tekst in grote letters: "HET DANKBARE OUDEGEM STEEDS UW OFFER INDACHTIG".
Het beeldhouwwerk in blauwe hardsteen stelt een geknielde soldaat voor met een zwaard in zijn linkerhand, hand in hand met een opgeëiste en een moeder met kind. De aanvankelijk in het ontwerp naakte moederfiguur kreeg op aanvraag een kleed aan. De andere figuren bleven naakt. Op de basis van het beeld werden de namen van de oorlogsslachtoffers van beide Wereldoorlogen geplaatst.
De monumentale compositie bestaat uit volgende elementen:
een centraal verhoogde cirkelvormig element, voorzien van begroeiing, in de vorm van een drievlakkige zuil van blauwe hardsteen, gevormd door drie figuren in halfverheven beeldhouwwerk, met voorstelling een krijger, een opgeëiste en een burgerlijk slachtoffer (vrouw met kind)
een cirkelvormige helling in blauwe hardsteen met de namen van de doden van beide Wereldoorlogen
een cirkelvormig aangelegd voetpad van platte breuksteen dat in de hoek toegang geeft tot het voetpad
een hoge cirkelvormige gebogen muur van gewone breuksteen met zes hardstenen consoles.
BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. s.d.: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Dendermonde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N, onuitgegeven werkdocumenten.
MARX, M. & ENGELEN, C. 2000: Jos De Decker, in: Beeldhouwkunst in België vanaf 1830, deel 1, 404.
STROOBANTS A. 1987: Jos De Decker, Dendermonde.
STROOBANTS A. 1998: Verering verbeeld. Dendermondse standbeelden en monumenten, Dendermonde, 44-45
STAD DENDERMONDE 2008: Oorlogsmonument Ouburg (Oudegem) [online], Oorlogsmonument Ouburg (geraadpleegd op 14 oktober 2009).
Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DO002348, Oorlogsmonumenten in Oost-Vlaanderen. Auteurs: Van Branden, Gudrun Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
