erfgoedobject

Oude Sas

bouwkundig element
ID
48261
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48261

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Oude Sas
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Oude Denderloop
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Oude Sas
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Schutsluis en stuwsluis, zogenaamd "Oude Sas" op de Dender.

In 1667-1669 werd op de Dender in het centrum van de stad een sas met vier nieuwe domaniale watermolens opgericht, ter vervanging van de sluizen en de vernielde molens van de Ooie-Nieuwburcht. Het sas met spuien speelde een rol in de militaire verdediging van de stad om de omliggende weilanden te laten overstromen. De nieuwe constructie van het sas bestond uit een centrale vaargeul tussen twee bakstenen sluismuren bekleed met grijze zandsteen en voorzien van puntige ijsbrekers, gefundeerd op een houten bevloering en houten funderingspalen. De schutsluis voor binnenschepen was afgesloten met zes houten sluisdeuren. Op de sluismuren stonden vijf bakstenen molengebouwen, verbonden door een houten loopbrug, over het sas lag een beweegbare houten loopbrug. De molens werden afgebroken in 1852-1853. Het sas, aangepast in 1768 na de kanalisering van de Dender tussen Aalst en Dendermonde, bleef in gebruik als stuw tot 15 november 1978, toen de Dendermonding verlegd werd. De oude sasconstructie wordt nu gerestaureerd. Een nieuwe fiets- en voetgangersbrug, een ijzeren draaibrug naast het sas is in gebruik.

Schutsluis met bakstenen sluishoofden en kolkwanden op palen gefundeerd en bekleed met natuursteen. Twee evenwijdige langwerpige sluishoofden met spitspunt. Dubbele houten sluisdeuren die via houten kaapstaanders geopend- en dichtgedraaid werden. De bediening van de stuwsluis gebeurt door middel van heugels (getande staven) aangedreven door verticale windassen.

Op de bodem van de zwaaikom achter de stuwsluis werd tijdens de restauratiewerken aan de sluis werd een oude vloer van eikenbalken ontdekt, vermoedelijk daterend uit de 17de eeuw.

  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • S.N. 1982: 75 Dienst van het stroomgebied der Schelde, 1ste directie Gent 1907-1982, Ministerie van Openbare werken; Bestuur der Waterwegen, Gent, 34-37.
  • S.N. s.d.: Rond de Zwijvekekouter, Wandelroute, Dendermonde.
  • STROOBANTS A. 2005: Gemalen en geplet, Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en 20ste eeuw, Dendermonde, 87-92.
  • STROOBANTS A. 1995: Dendermonde 1898-1914 op oude prentbriefkaarten, Dendermonde, 47-49.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dendermonde

  • Is deel van
    Oude Denderloop


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Sas [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48261 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.