erfgoedobject

Begijnhofkerk

bouwkundig element
ID
48069
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48069

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhofkerk
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Alexiusbegijnhof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als unesco werelderfgoed kernzone Sint-Alexiusbegijnhof
    Deze aanduiding is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Sint-Alexiusbegijnhof
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Sint-Alexiusbegijnhof: gebouwen en tuinen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhofkerk
    Deze vaststelling was geldig van tot

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Alexiusbegijnhof
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Historiek

Ongeveer in het midden doch iets meer oostwaarts op het binnenplein ingeplante georiënteerde kerk gebouwd in 1927-1928 naar de plannen van architecten Alphonse en Maurice Vossaert (Oudenaarde) van 1926 op de plaats van de oude begijnhofkerk. Van bij de oprichting van het begijnhof in 1288 was er waarschijnlijk al een kleine kapel, die in de 14de eeuw uitgebreid werd daar er in 1405 al sprake is van een "beghinen kerke". Tijdens de godsdiensttroebelen werd de kerk door brand in 1584 zwaar beschadigd. Het duurde tot begin 17de eeuw vooraleer het gebouw volledig hersteld was en opnieuw gestoffeerd. Deze kerk overleefde de Franse periode en de 19de eeuw mits de nodige herstellingswerken en aanpassingen. Bij de beschieting van Dendermonde aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, 5 september 1914, werd de kerk door brand vernield. In 1915 werd een bestek opgemaakt voor de werken maar uiteindelijk werd hiervan afgezien. Op dezelfde locatie werd een kleinere kerk gebouwd, geïnspireerd op de oude kerk die goed gekend was door oude foto’s en prentbriefkaarten.

Beschrijving

Eenbeukige kerk van vier traveeën met iets smaller koor van twee traveeën met driezijdige sluiting en rechthoekige sacristie aansluitend tegen de eerste koortravee aan de zuidzijde. Opgetrokken uit baksteen met sporadische verwerking van natuursteen voor dekstenen, vensterdorpels en traceringen. Afdekkende leien zadeldaken en schilddak op de sacristie. Slank klokkentorentje met naaldspits boven de eerste travee.

Sobere westpuntgevel met aandak met schouderstukken en hardstenen dekstenen met kruisbekroning, gestut door versneden steunberen. Spitsboogdeur onder waterlijst geflankeerd door twee staties van de Zeven Weeën van Maria in terracotta, daterend van 1877 van de hand van beeldhouwer G. Dunstheimer (Gent) en hier herplaatst. Spitsboogvormig bovenvenster met tweedelige tracering geflankeerd door kleine spitsboogvensters, rechthoekig zolderluik. Zijgevels van beuk en koor geritmeerd door versneden steunberen en spitsboogvensters met tweedelige tracering. Er onder getoogde nissen met de overige terracottapanelen van de Zeven Weeën van Maria.

Zuidzijde met Piëtakapel in de eerste travee, afgesloten door een ijzeren hek. Binnenin gemetste sokkel met gepolychromeerd gipsen Piëtabeeld onder glazen bescherming. In de blinde koorsluiting zijn twee neogotische hardstenen gedenkplaten aangebracht afkomstig van de Heilige Grafkapel van de oude kerk.

Interieur

Bakstenen interieur van een zaalkerk onder geschilderd driezijdig houten gewelf. Toegang met afgesloten tochtportaal met bakstenen muur en bekronend doksaal met bakstenen leuning opengewerkt met een spitsboogarcade. Koor, van schip gescheiden door grote spitsboog, geritmeerd door spitsboognissen en verlicht door zes spitsboogvensters met glas-in-loodramen. Enkel deze links en rechts van het altaar hebben figuratieve voorstellingen uit het leven van de Heilige Begga en Heilige Alexius, van glazenier Cyriel Los (Dendermonde) geplaatst in 1962.

Mobilair

Beeldhouwwerk: Kruisbeeld van 1929 naar een model van M. Zens (Gent) en witgeschilderde gipsen beelden van Onze-Lieve-Vrouw en Heilige Johannes door G. Dubrulle, van 1933, vormden oorspronkelijk samen een Calvarie; verschillende witgeschilderde terracottabeelden op sokkel, onder meer Heilige Begga en Heilige Alexius in koor, Heilig Hart van Jezus en Heilig Hart van Maria, Heilige Franciscus van Assisi en Heilige Jozef, Heilige Barbara en Heilige Theresia met Kind in de beuk, van 1929-1930. Altaar in witte kunststeen, van 1929 door beeldhouwer A. Rooms (Gent) met tabernakel van verguld koper.

Biechtstoel in art-decostijl, van 1929 door schrijnwerker C. De Smet (Dendermonde) met hergebruikte vergulde koperen elementen van de predella van het altaar met de vier evangelisten met hun symbolen. Ingelijste kruisweg.

  • Stadsarchief Dendermonde, Bouwplannen, 1927/63 (volume 8/63).
  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • DHANENS E., Dendermonde, in Inventaris van het kunstpatrimonium van Oostvlaanderen, IV, Gent, 1961, p. 183-199.
  • STROOBANTS A., Dendermonde 1898-1914 op oude prentbriefkaarten, Dendermonde, 1995.
  • STROOBANTS A., PÉE L. & VAN WEYENBERGH A., 700 jaar Begijnhof, Dendermonde, 1988.
  • STROOBANTS A., Gids voor het Sint-Alexiusbegijnhof en het Begijnhofmuseum van Dendermonde, Dendermonde, 2006, p. 23-26.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Sint-Alexiusbegijnhof


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begijnhofkerk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48069 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.