erfgoedobject

Architectenwoning Pieter Dens

bouwkundig element
ID
4801
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4801

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in Louis-Philippestijl, als eigen woning opgetrokken door de latere stadsbouwmeester Pieter Dens, naar een ontwerp uit 1852. De architect bleef hier wonen tot zijn overlijden in 1901. Op het aanpalend perceel bouwde hij in 1864 nog een tweede burgerhuis, dat geldt als één van de vroegste voorbeelden van neo-Vlaamserenaissance-stijl in Antwerpen. Het was wellicht bedoeld voor verhuur, net als het pand dat Dens in 1859 voor eigen rekening bouwde in de Lange Kievitstraat.

De eigen woning behoort tot het vroege privé-oeuvre van Pieter Dens waarover weinig bekend is, op enkele eigentijds gepubliceerde realisaties na zoals de hotels Joostens en de woning Blockx aan de Meir. Hij vervulde de functie van stadsbouwmeester vanaf 1 juli 1863 tot in 1884. Tijdens zijn ambtsperiode verrezen in Antwerpen van zijn hand onder meer de verdwenen Vlaamse Schouwburg aan de Kipdorpbrug, het oude Slachthuis aan de Lange Lobroekstraat, negen politiecommissariaten en een twaalftal scholen, met als belangrijkste het Koninklijke Atheneum aan de Franklin Rooseveltplaats en de Middelbare Meisjesschool in de Lange Leemstraat. Waar een sobere, robuuste baksteenarchitectuur, het exclusieve gebruik van rondbogen, en het verzaken aan overtollige ornamenten zijn vroege ontwerpen kenmerkten, evolueerde zijn stijl vanaf midden jaren 1870 naar een meer decoratief, door de neorenaissance beïnvloed eclecticisme.

Enkelhuis van drie traveeën en oorspronkelijk drie bouwlagen, onder een zadeldak. De huidige vierde bouwlaag onder plat dak werd in 1924 toegevoegd. Oorspronkelijk bepleisterde en beschilderde, heden beraapte lijstgevel, met verdiepte penanten in de pui, op een hardstenen plint. Horizontaal geleed door waterlijsten en kordonvormende lekdrempels, legt de compositie de klemtoon op de middenas, die oorspronkelijk doorliep in een dakvenster met gebogen fronton en topstuk. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rondbogige deur- en vensteropeningen in geriemde omlijsting. De deurvensters van de eerste verdieping worden gemarkeerd door geajoureerde borstweringen, en in de middentravee een sluitsteen en balkon met rijker bewerkte geajoureerde borstwering op voluutconsoles. De borstwering van het middenvenster op de tweede verdieping, neemt de vorm aan van een pseudo-balkon met voluutconsoles en een rankwerkpaneel. Het centrale motief van dit laatste, dat aansluit op de onderliggende sluitsteen, verbeeldt een passer en winkelhaak, als verwijzing naar het architectenberoep van bouwheer en ontwerper Dens. De consoles van het oorspronkelijk klassieke hoofdgestel, dat werd onderbroken door het dakvenster, zijn bewaard op de borstwering van de toegevoegde derde verdieping. Deze laatste is afgewerkt met een kroonlijst op consoles. Vernieuwd schrijnwerk

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1852#666 en 1924#19451.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Architectenwoning Pieter Dens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4801 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.