erfgoedobject

Drye Paukens

bouwkundig element
ID
4666
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4666

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Drye Paukens
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Stadswoning: kelder
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en vier bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, pannen) van omstreeks 1830, mogelijk met oudere kern. De weduwe Moons liet in 1883 de winkelpui aanbrengen door de aannemer Frans Constant Lixon-Van Zurk.

De gecementeerde en beschilderde lijstgevel, oorspronkelijk met enkelhuisopstand, beantwoordt een regelmatig ordonnantieschema, geleed door cordonvormende lekdrempels. Rondboogvensters met doorgetrokken imposten onderscheiden de hoge bel-etage. Hogerop registers van rechthoekige en haast vierkante vensters, de eerste met smeedijzeren parapetten. Van het klassieke hoofdgestel rest slechts de houten kroonlijst; centraal balkgat. Klassieke houten winkelpui met zijportaal en hardstenen plint, samengesteld uit bewerkte pilasters en een entablement op consoles; de vitrine is verbouwd tot garagepoort, de houten winkeldeur met siersmeedwerk is bewaard.

In de tweebeukige kelders met asymmetrisch tongewelf van de panden Vlasmarkt 31 tot 37 en Hoogstraat 40, zijn een doorlopende rij van vijf rondzuilen uit Doornikse kalksteen bewaard. Hierop rusten getoogde gordelbogen met afgeschuind profiel uit witte natuursteen. De zuilen hebben een krulbladkapiteel, een vierkante abacus met afgeschuinde hoeken en een geprofileerd basement. Deze constructie in romaanse of vroeggotische stijl is te dateren in de tweede helft van de 12de of de eerste helft van de 13de eeuw. Het betreft wellicht overblijfselen van het norbertinessenklooster gewijd aan Sint-Maria-Magdalena, dat van het midden van de 12de eeuw tot 1253 mogelijk in het bouwblok tussen Hoogstraat en Grote Pieter Potstraat gevestigd was. Een andere hypothese is een woning die in dezelfde periode aan de Hoogstraat tot stand kwam.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1883#950.
  • BRENDERS F. 1978: Over Antwerpse kelders, Bulletin van de Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 1978.4, 3-4.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Bij recent historisch-archivalisch en in situ onderzoek werd vastgesteld dat de tweebeukige kelders onder de panden Vlasmarkt 31-37 en Hoogstraat 40 geen voorbeelden zijn van 12de of 13de-eeuwse romaanse kelderbouw. Ze hebben wel architecturale waarde als zeldzaam voorbeeld van hybride 14de-eeuwse of laat 13de-eeuwse tweebeukige kelderbouw met een voor Antwerpen typische toepassing van witstenen segmentbogen en een bijzonder hergebruik van 12de- of 13de-eeuwse romaanse trommelzuilen, mogelijk afkomstig van de site van het in 1254 opgeheven Norbertinessenklooster. Daarnaast is de kelder voor het vroegere huis Dry Paukens een typisch voorbeeld van een perceelbrede 16de-eeuwse straatkelder met laad- en verluchtingsopeningen in het gewelf.

Bovendien toont dit onderzoek ook aan dat de Dry Paukens effectief een oude, aangepaste kern heeft, namelijk een deels 15de- en 16de-eeuwse kern. Het betreft een in oorsprong middeleeuws pand, dat omstreeks 1580 werd versteend. Het huidige neoclassicistische uitzicht is dus het resultaat van een verbouwing en betreft geen volledige heropbouw van het pand.

  • Studiebureau Monumenta 2023: Kelder van de Sevensterre, onderzoek in functie van opmaak beheersplan.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Drye Paukens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/4666 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.