erfgoedobject

Landhuis De Zwaelmen

bouwkundig element
ID
46614
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/46614

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Landhuis De Zwaelmen
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Landhuis zogenaamd De Zwaelmen, Groot Zwaelmen of Zwaluwenhof, gebouwd circa 1904 in opdracht van de Antwerpse bankier J.C. Lijsen. Gelegen in een uitgestrekt domein, oorspronkelijk één geheel met de eigendom van Kasteel Ter Meiren, ten zuiden begrensd door de J. Lijsenstraat, ten oosten door de Zwaluwstraat, ten noorden en ten westen door de Krochtenstraat; bestaande uit gazon, loof- en naaldbos, weiden, doorkruist met talrijke paden, deels omgracht en met diverse vijverpartijen onder meer een grote naar de nummers 58-60 doorlopende vijver- en moeraspartij met eilandjes en bruggetjes van cementrustiek met imitatie van knoestige boomstammen; bewaarde ijskelder; toegangsdreef van rode beuken vertrekkend van de J. Lijsenstraat. Circa 1935 werd zoon L. Lijsen eigenaar van het ouderlijk huis; de andere zoon, J. Lijsen, liet hiernaast het zogenaamd "Kasteel ter Meiren" bouwen, zie nummers 58-60.

Landhuis (nummer 54). Woning, volgens oude postkaarten oorspronkelijk in cottagestijl, van drie bij drie/vier traveeën, souterrain en twee bouwlagen onder een complexe overkragende bedaking (nokken loodrecht op , parallel aan de straat, leien) met dakkapellen. Combinatie van in- en uitspringende lijst- en puntgevels en toren, eertijds onder een afgeknot tentdak met opengewerkte lantaarn onder ingesnoerd tentdakje. Wit overschilderde baksteenbouw met verwerking van arduin, kunst- en zandsteen op plint van breuksteen. (Gekoppelde) getoogde en rechthoekige muuropeningen; getraliede keldervensters in plint; toren met oculus onder een boogfries; op de bovenverdieping bleven de oorspronkelijke muuropeningen overwegend bewaard. In het derde kwart van de 20ste eeuw sterk verbouwd/aangepast naar ontwerp van architect F. Laporta: diverse uitbreidingen met onder meer een wintertuin tegen de westelijke zijgevel, een erker aan de oostelijke zijgevel, een terras aan de voorgevel waaronder garage; invulling van het portaal onder de toren en aan de noordelijke gevel; wijziging of verplaatsing van muuropeningen, vooral op de begane grond (voorgevel), breed traphalvenster in de oostelijke zijgevel verplaatst; punt- en lijstgevels met hout bekleed; verwijdering van de torenbekroning; overschilderen van de buitenmuren, en zo meer. Interieur. Fraaie, symmetrisch opgevatte inkomhal met traphal; zwarte en witte mozaïekvloer; bepleisterde en beschilderde muren met decoratief stucwerk, zie de korfbogen met eikenbladlijst; eikenhouten vleugeldeuren van woonvertrekken, ter behoud van de symmetrie gelijkaardige deur voor de keuken; eikenhouten bordestrap met eenvoudige leuning. Links van de gang woonvertrekken met parketvloer; voormalige grote eetkamer met monumentale neo-Vlaamserenaissance-schouw. Rechts van de gang dienstruimtes onder meer keuken, bijkeuken, vestiaire, voormalig overdekt terras met mozaïekvloer. Op de bovenverdieping symmetrisch opgevatte overloop met bewaarde paneeldeuren waarop verzilverde klinken; planken vloer. Kelderverdieping met dienstingang: mozaïekvloeren, troggewelven; oude arduinen gootsteen met originele betegeling; één kelder met tongewelf voorgevel; de oorspronkelijke diensttrap is deels onderbroken en vermoedelijk verplaatst.

Bijgebouwen (nummer 56), voormalige paardenstallen en koetshuis; circa 1904 bouw van het L-vormig volume; circa 1931 uitbreiding met een tweede vleugel en het aanbouwen van de serres. Rondom verhard erf gelegen L-vormig en rechthoekig gebouw onder overkragende zadeldaken (nokken parallel aan, loodrecht op straat, mechanische pannen) met dakvensters en topversiering; erf aan straatzijde afgesloten door muurpartij met ijzeren poort; aan de zuidgevels palende serres; ten zuidwesten moestuin en boomgaard. Bakstenen lijst- en puntgevels op gepikte plint met schijnvoegen; verwerking van gele en gesinterde baksteen voor muurbanden en ontlastingsbogen; houten kroonlijst. Wellicht nog originele serres van glas in geklonken ijzeren constructie. Getoogde vensters en deuren, arduinen lekdrempels; houten segmentboogpoorten met bovenlichten. Hoofdgebouw: woonhuisgedeelte met opkamer boven keldertje, zie luik met vastgehecht trapje; bewaarde paardenstallen met troggewelven, fraai afsluitingshek en arduinen voederbakken; koetshuisgedeelte met houten zolderingen. Zuidoostelijke vleugel met troggewelven; latere zuidoostelijke aanbouw. Intact bewaarde ijskelder. Gemetselde constructie met koepelgewelf; bepleisterd en beschilderd.

  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Meer, schetsen 1904/18, 1931/95.
  • GRATIANUS P., Meir (in de Kempen), Brussel, 1912, p. 274.
  • LEUNEN M., De Noordhoek, Retie, 1981, p. 154.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 2002: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Hoogstraten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Landhuis De Zwaelmen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/46614 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.