erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Amandus

bouwkundig element
ID
45179
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/45179

Juridische gevolgen

Beschrijving

Parochiekerk ingeplant in kerkhof met ommuring van baksteen en betonplaten en ijzeren hekken aan bakstenen pijlers aan weerszij van de kerk en toegang ten noordoosten.

Historiek

Oudste bouwgeschiedenis nog onbekend. Oorspronkelijk eenbeukig laat-Romaans zaalkerkje met recht afgesloten koor, vermoedelijk opklimmend tot de 12de eeuw. Stond onder patronaat van het Sint-Hermeskapittel van Ronse. In de 18de eeuw toevoeging van een sacristie. Vergroot met twee traveeën in westelijke richting en voorzien van nieuwe westelijke gevel met toren in 1834 naar ontwerp van architect De Baets (Gent). Koor hersteld en aangepast in 1868 onder leiding van architect E. Van Hoecke-Peeters. In 1966 gerestaureerd onder leiding van architect A. Bressers.

Noordoost-georiënteerde kerk opgetrokken uit Balegemse zandsteen voor de oude delen en bak- en zandsteen voor de 19de-eeuwse delen, sacristie volledig van baksteen. De plattegrond ontvouwt een éénbeukig schip van vijf traveeën met ingebouwde vierkante Westertoren, geflankeerd door wenteltrap en doopkapel, vlak afgesloten koor van twee traveeën met aansluitend ten zuiden sacristie.

Zuidwestgevel van baksteen met verwerking van hergebruikte zandsteen voor hoekkettingen en plint. Rechthoekig portaal in arduinen classicistische omlijsting met kroonlijst rustend op pilasters en aansluitend een rondboogvenster in zandstenen omlijsting. Daarboven ruitvormige jaartalsteen met 1834. Vierkant geveltorentje van bak- en zandsteen met rondboogvormige galmgaten en torenuurwerk met geprofileerde kroonlijst onder achthoekige ingesnoerde naaldspits met torenkruis en haan.

Zuid- en noordgevel van Balegemse steen en in de westelijke travee van baksteen op zandstenen plint. In de zijgevels sporen van twee Romaanse rondboogvensters met zandsteen gedicht en vier 19de-eeuwse rondboogvensters in bakstenen gepleisterde omlijsting.

In koor gelijkaardige rondboogvensters en in vlakke oostgevel een dichtgemetseld vroeg-gotisch spitsboogvenster waartegen een bepleisterde classicistische calvarieportiek met Toscaanse zuilen en driehoekig fronton; houten kruisbeeld uit de 18de eeuw. Sacristie met twee rechthoekige getraliede vensters en deur in zandstenen omlijsting onder schilddak, vermoedelijk uit het tweede tot derde kwart van de 18de eeuw.

Interieur

Recent geschilderd in pastelkleuren. Beuk afgedekt met korfbogig bepleisterd tongewelf met drie gordelbogen rustend op classicistische consoles met rozetten. Koor overwelfd door rondboogvormig tongewelf met drie gordelbogen rustend op gelijkaardige consoles. Doorgang naar koor via zware rondboogarcade. In de hoeken van de beuk met het iets smaller koor, schuin-geplaatste zijaltaren. Boven hoofdaltaar Heilige Geest-duif in wolken en stralenkrans uit de 18de eeuw. Met tongewelf overwelfde sacristie.

Mobilair

Schilderijen: Aanbidding van de Koningen, altaarstuk uit de 17de eeuw. Beeldhouwwerk: Beeldhouwwerk en 18de-eeuwse reliekschrijnen van Heilige Hubertus en van de Heilige Amandus op zijaltaren en polychrome plaasteren heiligenbeelden op consoles tegen de zijmuren.

Barok hoogaltaar van gemarmerd hout uit de 17de eeuw, beschilderde tombe, rococoretabel uit de 18de eeuw. Noordelijke en zuidelijke zijaltaren van Onze-Lieve-Vrouw en Heilige Amandus van 1719-20 door J. Jocques in rococostijl. Eikenhouten lambriseringen en banken in het koor uit de 18de eeuw. Communiebank van eikenhout en ijzer uit de eerste helft van de 19de eeuw, verdwenen. Mooi gesculpteerde eiken kansel met vijfkantige kuip uit de 17de eeuw, aangepast in de loop van de 18de eeuw. Eiken biechtstoel uit de 18de eeuw in rococostijl.

Marmeren doopvont uit de 17de eeuw met koperen deksel uit de 19de eeuw. Kruisweg geschilderd op metaal uit de 19de eeuw.

Glasramen vernieuwd in de loop van de 20ste eeuw.

Binnenin de kerk, verschillende grafstenen ingewerkt in vloer en twee arduinen epitafen uit de 19de eeuw tegen de noordelijke en zuidelijke muur.

Balustrade-orgel

Orgel deels uit de 18de eeuw, verbouwd circa 1840.

  • Rijksarchief Gent, Provinciaal Archief, 1830-1850, nr. 2540/12.
  • DEMEY A. 1977: Eenbeukige Romaanse kerken in Oost-Vlaanderen, in Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, Bijdragen Nieuwe Reeks - Nummer 5, Gent, 51-59.
  • DE NOYETTE G. & HOEBEKE M. 1994: Dorpsbeelden uit het verleden, Zwalm, Nazareth, 112.
  • DE WOLF K. sine dato: Romaanse bouwkunst (1000-1225), Architectuurgids Zuid-Oost-Vlaanderen, Zottegem, 64.
  • DHANENS E. 1971: Kanton Sint-Maria-Horebeke, Tekst, Inventaris van het Kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, VII, Gent, 67-76.
  • DHANENS E. 1971: Kanton Sint-Maria-Horebeke, Illustratie, Inventaris van het Kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, VIII, Gent, afbeeldingen 94-108.
  • VANDENBUSSCHE-VAN DEN KERCKHOVE C. 1980: Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Brakel, Brussel, 47-49.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2000: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Amandus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/45179 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.