erfgoedobject

Brouwerswoning en brouwerij Bosteels

bouwkundig element
ID
44605
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/44605

Juridische gevolgen

Beschrijving

De hoek van de Kerkstraat met de huidige Hanenstraat aan de rand van de dorpskom van Buggenhout wordt sinds het midden van de 19de eeuw gedomineerd door de brouwerijgebouwen van de familie Bosteels. Eind 18de eeuw kwam J. B. Bosteels, geneesheer, als eerste lid van de Lebbeekse familie zich vestigen in Buggenhout en kocht in 1791, jaartal dat nog steeds op hun bier vermeld staat, de hoeve waar zijn zoon later met een brouwerij zou starten. Joseph Bosteels wordt inderdaad in de primitieve legger van de gemeente in 1841 als burgemeester en "brouwer" opgetekend. Hij was in de ouderlijke boerderij gestart met een maalderij en azijnbrouwerij, zeker in 1843 wordt hij als bierbrouwer vermeld. Zijn zoons Jan Frans en Joseph Martin volgen hem op en zullen de brouwerij uitbouwen tot stoombrouwerij en het nog bestaande brouwershuis laten bouwen. Hiervoor hebben zij in 1859 de bekende Gentse architect Louis Minard (1801-1875) aangesproken, ontwerper van talrijke kerkgebouwen, kastelen en herenhuizen en die op hetzelfde ogenblik in Buggenhout het kasteel Genthof van de familie De Behault vernieuwde en verbouwingen uitvoerde aan het kasteel van Opdorp in opdracht van de familie de Nieulant. In de loop van de 19de en 20ste eeuw werden de brouwerijgebouwen herhaaldelijk aangepast en uitgebreid, onder meer het modernistisch hoekgebouw aan de Hanenstraat na Wereldoorlog II en de brouwerszaal in 1953. Ook recent werden een nieuwe bottelarij en opslagplaatsen bijgebouwd achteraan want de brouwerij is als enige overlevende in de streek nog steeds actief.

Nummer 92. Aan de straat palend woonhuis met kern van circa 1860 (opgetekend op het kadaster in 1865) en vernieuwde voorgevel van na de Tweede Wereldoorlog, vermoedelijk samen met het nieuwe brouwerijgebouw met kenmerkende afgeronde hoektravee van 1946. Kern van het oude woonhuis met twee bouwlagen en vier traveeën onder schilddak, nog zichtbaar in de beraapte zij- en achtergevels. Voorgevel met nieuw tweekleurig bakstenen parement, met gemarkeerde afgeronde rechter hoektravee als tegenhanger van het brouwerijgebouw links, met omlopende balkon, bezet met faiencetegels en overstekende omlopende kroonlijst. Brede vensters met horizontale roedeverdeling en rechthoekige deur in rechter travee.

Nummer 94. Brouwerswoning gebouwd op de plaats van het vroegere woonhuis dat ingeplant stond in het midden van een grote rechthoekige binnenplaats.

Vrijstaand, volledig onderkelderde neoclassicistisch gebouw met typische dubbelhuisopstand met zeven traveeën en twee bouwlagen onder zwart pannen schilddak met twee schouwen en een centraal klokkenstoeltje. De lijstgevels zijn gepleisterd en witgeschilderd boven een arduinen plint met keldergaten. Sterk horizontaal gelede voorgevel door een arduinen cordonlijst ter hoogte van de bovenvensters en het omlopende hoofdgestel met rechthoekige venstertjes en een houten kroonlijst op klosjes. De hoge rechthoekige vensters vertonen de typische afgeronde bovenhoeken kenmerkend voor de architectuur van de jaren 1860. Centrale deur en drie middelste bovenvensters geaccentueerd door een geprofileerde arduinen omlijsting. Deur vooraf gegaan door een arduinen, halfronde trap met vier treden. De benedenvensters kregen in het begin van de twintigste eeuw nieuwe schuiframen met glas-in-loodvoorzetraampjes met centraal medaillon en de initialen B S van de brouwersfamilie Leon Bosteels-Seghers, brouwers van 1890 tot 1937. Behouden witgeschilderde persiennes. Bovenvensters met recent nieuw houtwerk naar het origineel model. Eenvoudig gepleisterde achtergevel met aangepaste benedenvensters en erkers, de bovenvensters waren alternatief blind gehouden.

Het interieur bewaart nog verschillende salons uit de periode van oprichting onder meer de rechter salons beneden met rijkelijke stucplafonds en marmeren schouwen met bijhorende spiegels. Op de bovenverdieping bleven twee marmeren schouwen behouden met beschilderde binnenwand met landelijke taferelen. De centrale hal en het trappenhuis behielden de oorspronkelijke, door architect Minard getekende zwartmarmeren vloer met motief in witte ruitvormige tegeltjes en de bordestrap. De dubbele binnendeuren werden later verrijkt met geëtst glas en fraai glas in lood met brouwersattribute en initialen L B en B V.

Ten noorden achter het brouwershuis en uitziend op het binnenplein, voormalige paardenstallen, nu degustatieruimte. Bakstenen gebouw van zeven traveeën en twee bouwlagen onder laag zwart pannen zadeldak, daterend van omstreeks 1860. Sterk geritmeerde voorgevel door bakstenen lisenen waartussen brede korfboogpoorten, heden met nieuw schrijnwerk. Spaarvelden onder de puilijst afgelijnd door decoratieve baksteenfriezen. Bovenverdieping met getoogde vensters en hoofdgestel met geprofileerde bakstenen architraaf en fries met panelen versierd met overhoekse baksteenmotieven.

Ten zuiden, palend aan de Hanenstraat, de brouwerijgebouwen en moutast, in kern volgens het kadasterarchief teruggaand tot 1860, samen met het vernieuwen van het woonhuis onder de gebroeders Jan Frans en Joseph Martin Bosteels doch herhaaldelijk aangepast of volledig vernieuwd. In 1879 reeds werd de brouwerij gedeeltelijk herbouwd als 'stoombierbrouwerij' en de moutast deels verhoogd in 1885. Ook in 1946 worden de stoombrouwerij en maalderij opnieuw vernieuwd. De huidige brouwzaal dateert van 1953.

De gebouwen aan de Hanenstraat met witgeschilderde bakstenen muren op gepikte plint heeft verspringende bouwlagen met bewaarde grote ijzeren ankers en de opgeschilderde naam : "Brouwerij Bosteels". Ze omvatten onder meer de moutast en brouwzaal met hoge ronde schoorsteen. Boven de gevels uitstekende vierkante ast onder afgeknot leien tentdak met rond topstuk en bekronende windwijzer met initialen L B (Leon Bosteels). Aan de binnenplaatszijde leidt een uithangteken "In de Ast" naar een klein brouwerijmuseum; een rond venster in de bovenverdieping is voorzien van een glas-in-loodraam met brouwerssymbolen, schildje met initialen B V (Bosteels-Van Eecke) en de jaartallen 1791 en 1953. De aansluitende hoge baksteen en betonnen brouwerijgebouwen uit 1936 en 1946 met drie en vier bouwlagen domineren heden het straatbeeld. Opvallend torenachtig schuin ingeplant bakstenen hoekgebouw met drie hoge bouwlagen onder tentvormig dak met typische afgeronde hoek, verticaal gemarkeerd door bakstenen lisenen en horizontaal geaccentueerd door vensterregisters. Aflijnende overstekende kroonlijst. Aansluitende bakstenen vleugel met horizontaliserende vensterregisters aan de Hanenstraat. De betonnen skeletbouw met baksteenvulling kreeg in 1946 aan de binnenplaatszijde een beglaasde, rond uitgebouwde traptoren met ijzeren wenteltrap.

  • RUG, Fonds Vliegende bladen, I B, 206.
  • CELS J., Streekbieren in Vlaanderen, deel 3, , p. 23-30.
  • Kijk op ons dorp van toen, Heemkring "Ter Palen" vzw, jaarboek 1991, p. 31, 36.
  • SERVAES P., De brouwerij Bosteels is niet de oudste maar toch de laatste die ons nog is overgebleven, (Heemkring Buggenhout vzw Ter Palen, XIII, 3, 1989, p.131-133).

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerswoning en brouwerij Bosteels [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/44605 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.