De Sint-Joriskerk is een landelijke parochiekerk, gebouwd rond 1778 in classicistische stijl ter vervanging van een oudere kerk. Ze werd ingeplant op een lichte verhevenheid te midden van een ommuurd kerkhof.

Historiek

Oorbeek, een nog landelijk dorp ten westen van Tienen, bezat reeds in 1146 een kerkje want dat jaar verkreeg de abdij van Tongerlo de helft van de kerk, “dimidium fundum ecclesie de Orbeke”. Anderzijds had de benedictijnerabdij van Vlierbeek reeds vóór 1156 van Lambrecht van Oorbeek bepaalde rechten verworven. In 1246 vond echter een belangrijke ruil plaats tussen Tongerlo en het Sint-Germanuskapittel van Tienen. Sindsdien bezat dit kapittel het patronaatsrecht samen met Vlierbeek dat te Oorbeek niet alleen over aanzienlijke goederen maar ook over twee derden van de tienden beschikte.

De huidige Sint-Joriskerk werd door de abdij van Vlierbeek rond 1778 opgetrokken ter vervanging van een bouwvallig bedehuis. Over deze voorloper zijn geen gegevens bekend.

Beschrijving

De Sint-Joriskerk, op de hoek van Hoxemstraat en de Sint-Jorisstraat, ligt aan de rand van een kleine agglomeratie die sinds begin jaren 1970 aan westzijde wordt doorsneden door de autosnelweg Brussel-Luik.

Deze qua omvang bescheiden plattelandskerk is ingeplant op een lichte verhevenheid, temidden van een ommuurd kerkhof. Ze bestaat uit een eenbeukig, vier traveeën diep schip met ingebouwde, vierkante westtoren en wordt voorafgegaan door een smaller, even hoog en één travee diep rechthoekig koor met aanleunend een kleine oostsacristie. Ze is opgetrokken in baksteen met gebruik van Gobertange voor plint, hoekkettingen, kroonlijst, steigergaten en omlijstingen, het geheel afgedekt met een natuurleien bedaking met houten dakkapellen.

De sobere classicistische vormgeving komt tot uiting in een weinig gearticuleerd, compact volume onder doorlopend, ter hoogte van het koor schildvormig afgewerkt zadeldak met aan westzijde een gedrongen, ingebouwde vierkante toren met rondbogige galmgaten en ingesnoerde spits. Bijzonder karakteristiek is de afgeschuinde overgang van beuk naar smallere koortravee en sacristie. De symmetrische wandgeleding beperkt zich tot een register van hoge rondboogvensters in een vlakke omlijsting met vooruitspringende sluitsteen en imposten terwijl de sacristie, afgedekt met drie licht gebogen dakschilden is opengewerkt met smalle, rechthoekige en getraliede vensters in een vlakke omlijsting met vooruitspringende sluitsteen. De toegang in de vorm van een eenvoudige korfboogdeur, ingeschreven in een rechthoekige omlijsting met bekronende druiplijst bevindt zich sinds 1787 in de westwand. De originele toegang bevond zich naar verluidt aan de zuidzijde zoals lijkt bevestigd door bouwsporen.

Het sobere kerkportaal met donkergrijze natuurstenen vloer en hardstenen wijwatervat leidt via een opgeklampte, dubbele eiken deur met lichtgetoogde Gobertange omlijsting naar de éénbeukige kerkruimte, vrijwel egaal verlicht met licht getinte (wit/lichtgeel/lichtgroen) glas-in-loodramen. Het monochroom witgeschilderde interieur met originele wit-zwarte natuurstenen tegelvloer is afgedekt met een gestucte, vlakke zoldering met spiegel en brede kooflijst, opgehoogd met een sobere, classicistische profilering die zonder onderbreking wordt doorgetrokken in het koor met zijn karakteristieke hoekafrondingen.

De rustige en heldere, klassieke ruimte wordt verrijkt met een kwaliteitsvol, overwegend uit de tweede helft van de 18de eeuw daterend meubilair:

• Drie portiekaltaren in beschilderd en gemarmerd hout
• Hoofdaltaar met H. Geest onder de gedaante van een duif, in open fronton nis met beeldje van de H. Catharina van Alexandrië (midden 16de eeuw), aan weerszijden op voluten engelenbeeldjes (midden 18de eeuw, aangekocht in 1792). Altaarstuk op doek met voorstelling van de Heilige Georgius in gevecht met de draak (eind 18de eeuw).
• Zijaltaar (N) bekroond met kruis op bol, in open fronton nis met wapenschild van Petrus Sneevaers (schenker en pastoor van Buvingen) en (verdwenen) beeldje van Christus Salvator (1756). Altaarstuk op doek met Maria die Elisabeth bezoekt en schenkingsopschrift, A.M. Blendest, 1756.
• Zijaltaar (Z) bekroond met kruis op bol, op open fronton geschilderd Hart van Jezus (3de kwart 18de eeuw). Altaarstuk op doek met Christus als de Goede Herder (2de helft 18de eeuw).
• Biechtstoel bekroond met blank schild en twee hermen tegen deurstijlen, 3de kwart 17de eeuw, eik.
• Preekstoel, 3de kwart 17de eeuw, eik.

• Koorgestoelte, 2de helft 18de eeuw, eik.
• Fragment communiebank voor zijaltaren, 4de kwart 18de eeuw, rode en zwarte marmer.
• Doksaal met orgel van Adriaan Rochet van Nijvel, met wapenschild van Rijkel, 1791, eik. Transformatie in 1884 door Ch. Anneessens uit Geraardsbergen.
• Doopvont, 4de kwart 18de eeuw, hardsteen.
• Diverse obiits bewaard in de doopkapel.
• Sacristiekast, 2de helft 18de eeuw, eik.
• Gekleed beeld Onze-Lieve-Vrouw met Kind, 17de-18de eeuw, gepolychromeerd hout.
• Schilderijen:

1. Visioen van de Heilige-Augustinus van Hippo, Vlaamse School (kopie naar A. Van Dijck), eind 17de eeuw, doek.
2. Heilige-Sebastiaan, Vlaamse School, 18de eeuw, doek.
3. Heilige-Ursula met schutsmantel, Vlaamse School, 18de eeuw, doek.
4. Calvarie met Maria Magdalena, eind 18de eeuw, doek.
5. Twee taferelen uit de Passie van Jezus (Laatste Avondmaal en Voetwassing, 19de eeuw (?), doek.
6. Dood van Maria, Vlaamse School, 17de-18de eeuw, doek.

De parochiekerk is ingeplant op een lichte verhevenheid, te midden van een volledig ommuurd kerkhof. Aan noordzijde bevindt zich het oudste gedeelte van de ommuring, opgetrokken in Gobertange met bakstenen ezelsrug en doorbroken met een momenteel dichtgemetseld rondboogpoortje dat voor een directe verbinding zorgde met de achterliggende en inmiddels verkochte pastorie. Aan de overige zijden wordt het kerkhof afgesloten met een getrapte, bakstenen ommuring met hardstenen dekplaten, vermoedelijk daterend uit het einde van de 19de eeuw. De enige toegang bevindt zich aan westzijde, in de as van het kerkportaal en wordt gemarkeerd door een smeedijzeren hekwerk, gevat tussen bakstenen pijlers met hardstenen sokkel, sierband en bolbekroning. Voorheen werd de toegang geflankeerd door twee hoogstammen die omwille van hun storende omvang werden gekapt. Momenteel vormen twee taxussen in de zuidwesthoek de enige begroeiing van de met rood grint bedekte begraafplaats.

Het kerkhof telt ruim 130 graftekens, op enkele uitzonderingen na van relatief recente datum. De oudste vier zijn in de kerkmuur ingemetseld. In de zuidmuur werden van west naar oost de grafplaten van Cathlyn van Oirbeeck (†1475), “D. Joannes Jacobus Schotti D. de Bouvelle summus praetor Thenensis A° 1679” en van B. J. Joostens, kanunnik van de abdij van Grimbergen († 1876) ingewerkt; in de noordmuur van het koor de grafplaat van voormalig pastoor J. F. de Ram († 1848). Tegen de zuidmuur, ter hoogte van het koor, werd eveneens een geajoureerd gietijzeren grafkruis aangebracht, beschermd door een afdakje. Tot de oudste graftekens op het kerkhof zelf behoren een tiental exemplaren die zich duidelijk onderscheiden door hun vormgeving en/of lokaal historisch belang. Precies door hun specifieke voorkomen en hun uitzonderingskarakter zijn ze sterk beeldbepalend voor deze kleine, landelijke begraafplaats.

De nummers I - III: drie met paaltjes en kettingen omheinde graven van het sarcofaagtype met bijhorende stele met inscriptie, fotomedaillons en bekronend kruis; blauwe hardsteen:

• Henskens Joseph († 1922) en Decoster Joséphine († 1930).
• Vandevelde-Schuermans en Van Oosten- Schuermans.
• Willemaers Adela Virginia († 1930) en Huon Joseph († 1948)

De nummers IV-VI: drie geajoureerde, gietijzeren grafkruisen met Maria- en Christusfiguur in het centrum; zwart en zilver geschilderd:

• Muller Marguerite († 1968) en Smeyers Michel († 1981)
• Boingen Dominicus († 1925) en Steenwegen Emma († 1957)
• Metior Françoise († 1952)

De nummers VII-IX: drie graven van de lokale kasteelheren, de familie Storms: een vlakke zerk, waarvan twee in combinatie met een stele en omheind met een metalen hekken; blauwe hardsteen; neoklassiek:

• Réginald Frédéric Beauffroy Storms († 1948)
• Forster Selina, echtgenote J.A. Storms († 1904)
• Philippe Alexandre Jules Storms († 1856)

Het nr. X: sarcofaagtype met stele met opschrift; blauwe hardsteen en marmer:

• Flaba David († 1907) en Flaba Félicité († 1912)

Bibliografie