erfgoedobject

Pastorie Sint-Hilariusparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
41530
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41530

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie Sint-Hilariusparochie met tuin
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Pastorie Sint-Hilariusparochie
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskern Bierbeek
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Bierbeek
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Pastorie uit de 17de eeuw met gerecupereerde laatgotische poort, verbouwd in 1875-1876 met behoud van de volumes, gelegen in pastorietuin van oorspronkelijk circa 80 are, met­ ty­pische dualiteit: een vlak, bij de pastorie aansluitend vroeger geometrisch geordend gedeelte en, daarnaast, een hellend, bebost 'landschappelijk' gedeelte met een lindedreefje.; bijna alle aanlegdetails zijn verdwenen en door recente ingrepen (aanleg nieuwe weg) ging ook de oorspronkelijke samenhang tussen beide delen verloren.

Het uitzicht van de pastorie van Bierbeek wordt hoofdzakelijk bepaald door een in­grijpende verbouwing in 1875-1876, maar de volumes van de 17de-eeuwse pastorie zijn nog herkenbaar. Het middengedeelte van de tuingevel bevindt zich op een hoge zandstenen plint en vertoont sporen van kruisvensters en het jaartal A° 1648. In de omheiningsmuur van de pastorie bevindt zich een laatgotische poort met geprofileerde deurposten, versierd met colonnetten. De accoladeboog wordt bekroond met een waterlijst rustend op voorheen gebeeldhouwde consoles. De centrale nis met accoladeboog wordt verfraaid met een onleesbare wapensteen in reliëf, waarin een helm gevoerd wordt. Waarschijnlijk betreft het de gerecupereerde toegangspoort van de benedictijnenpriorij van Bierbeek die in de 16de eeuw verlaten werd.

Achter (ten zuiden van) de pastorie zijn nog sporen terug te vinden van de vroegere pastorietuin, een tweeledige structuur die we bij tal van andere pastorieën in de regio hebben aangetroffen: 1° een vlak, rechthoekig perceel (in dit geval het Primitief perceel sectie B nummer 194), dat in het verlengde ligt van het pastoriegebouw en meestal kruis­vormig werd ingedeeld; 2° een uitbreiding met een meer bewogen reliëf en een speel­sere vorm van aanleg en beplanting (vaak, maar niet hier, met bruine beuken), die meestal rond het midden van de 19de eeuw werd aangelegd en be­schouwd kan worden als een bescheiden, klerikale variant op de land­schappelijke stijl. In het geval van Bierbeek gaat het om de lager gelegen percelen 188, 189 en 190, op het niv­eau van de dalbodem van de Molenbeek.

Door de recente aangelegde toegangsweg naar de nieuwe be­graaf­plaats op het Me­vrouw­kensveld worden beide delen gescheiden. De kaart van de baronie van Bierbeek uit 1760, getekend door J.B. Joris, toont een ge­deeltelijk­ omhaagd en gedeeltelijk omwaterd blok, dat beide voornoemde delen omvat. De gracht bestaat uit een recht stuk, dat ongeveer tot in het midden van de tuin reikt, en uit een gebogen arm, tegen het pad langs de beek aan. Van oude hagen of randbeplanting zijn geen duidelijke relicten bewaard, tenzij misschien een drie­tal ou­dere taxus­sen (Taxus baccata). De andere oude elementen in de beplan­ting zijn een grootbladige linde (Tilia platyphyllos) met 350 centimeter stamomtrek aan de west­rand van het vlakke perceel, en een tamme kastanje (Casta­nea sativa) met 365 centimeter stamomtrek aan de rand van de beek. In het lage tuingedeelte komen bovendien restanten van een lindedreefje voor, dat schuin naar de beek toeloopt, met name twaalf grootbladige linden met stam­omtrekken tot 205 centimeter, een relatief jonge beplanting.

Merkwaardige bomen (opname 9 oktober 1998, standaard gemeten op 150 cm hoogte) )

  • 1. grootbladige linde (Tilia platyphyllos) 350
  • 3. tamme kastanje (Castanea sativa) 365
  • BOETS R. e.a., De Sint-Hilariuskerk van Bierbeek, Bierbeek, St.Hilarius­parochie, 1990, p. 17.
  • GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik, p. 43.

Deze tekst is een samenvoeging van de teksten:

  • GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik, p. 43.
  • DENEEF R., 2004: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Vlaams-Brabant. Bierbeek, Boutersem, Glabbeek en Oud-Heverlee, Brussel: Vlaamse Overheid. Onroerend Erfgoed.

Auteurs: Deneef, Roger; Wijnant, Jo; De Maegd, Christiane; Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Bierbeek


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Hilariusparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41530 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.