Ommuurd en vergroend kerkhof omheen de kerk met voornamelijk naoorlogse graftekens.

Historiek

De historische kaarten zijn niet eenduidig over de omheining van het kerkhof. Volgens een figuratieve kaart uit 1559 is de site op dat ogenblik met bomen omzoomd en ook op het kerkhof staat een boom afgebeeld. Een nog steeds bestaande voetwegel loopt van oost naar west over het kerkhof. De kaart suggereert dat enkel ten zuiden van de kerk begraven werd. De prekadastrale kaart van Karel de Croÿ (1551-1612) toont een volledig ommuurd kerkhof. De Ferrariskaart uit de late 18de eeuw herneemt de situatie van 1559.

De Atlas der Buurtwegen uit 1840 bevestigt met zekerheid dat het kerkhof aan de straatzijde een kerkhofmuur had. In 1899 besliste het gemeentebestuur om het kerkhof te vergroten en meteen een nieuwe kerkhofmuur en een dodenhuisje op te trekken. In 1907 maakt architect Joseph Joos (1853-1929) de plannen daarvoor op.

Beschrijving

De kerkhofmuur is samengesteld uit drie delen: de met driehoekig afgeschuinde dekstenen afgewerkte bakstenen muur van 1908 (zuid- en oostzijde), een in machinale baksteen met ezelsrug afgewerkt vernieuwd gedeelte van 1966-1967 (noordzijde, naar ontwerp van architect A.G. Van Doren) en de muur van de aangrenzende bebouwing aan de westzijde. Karakteristiek voor de ruim drie meter hoge muur is het getrapte verloop waarmee het niveauverschil wordt overbrugd en de strakke ritmering door op regelmatige afstand aangebrachte verstevigingen met hardstenen blokken.

Het in de kerkhofmuur geïncorporeerde dodenhuisje maakt deel uit van het concept van 1908. Rechthoekig volume met traditionele vormgeving, opgetrokken in bak- en hardsteen met leien zadeldak met aandaken en schouderstukken.

Eveneens in de zuidelijk kerkhofmuur geïncorporeerd is het gedenkteken voor oud-strijders. Ter hoogte van het gedenkteken is de muur gecementeerd met schijnvoegen. Het gedenkteken dat bestaat uit drie gedenkplaten wordt voorafgegaan door een plantsoen en is omringd met een ijzeren hekken. Twee hardstenen stèles met een plint, voet, lichaam en ogief-vormig kopstuk herinneren aan de gesneuvelden en gefusilleerden van de Eerste Wereldoorlog. De kopstukken zijn versierd met een ingeschilderde Belgische vlag. Tussen beide stèles in hangt een rechthoekige hardstenen plaat die herinnert aan de burgerlijke oorlogsslachtoffers en slachtoffers van de concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog.

Tegen de kerkmuur zijn enkele hardstenen graftekens te vinden uit de 18de en 19de eeuw. Ten noorden aansluitend bij de toren en de noordbeuk staat een witgeschilderde classicistische, langs de west- en noordkant geopende kapel. Vier zuilen op basementen en met Korintische kapitelen ondersteunen een gelijste architraaf en het met leien gedekte zadeldak met een oost-west gerichte nok. De kapel is met een tongewelf afgewerkt en het fronton is daardoor ook halfrond uitgesneden. De kapel is afgesloten met een ijzeren hekken. In de kapel staan vandaag drie hardsteen grafplaten opgesteld.

Op het kerkhof staan voornamelijk graftekens uit de naoorlogse periode tot vandaag. Tot de oudste vrijstaande graftekens behoort het ongedateerde, hardstenen neogotische grafkruis voor de familie Vittal Van Hamme in een met paaltjes en een ketting omheinde graftuin. Er bleef ook een gietijzeren kruis bewaard. De naoorlogse graftekens getuigen van de sobere art deco (bijvoorbeeld Coopmans-Ciroux) en het modernisme. Ze zijn uitgevoerd in hardsteen, composietsteen, mozaïek en graniet. Gebeeldhouwde grafsymboliek is er zeldzaam (bijvoorbeeld Van Eycken-Ronsmans, Odette Laes +2012, Augustinus Berthels +1957).

Opmerkelijk zijn de verspreid liggende doch identieke graftekens voor kloosterzusters uit de jaren 1990. Een kloosterorde is niet vermeld maar ongetwijfeld gaat het om de Zusters van Liefde uit Bertem. Op de modernistische graftekens uit gefrijnde hardsteen, bestaande uit een stèle en een getrapte zerk hangt een grafschrift op zwarte marbriet en een ceramisch kruis met het opschrift Deus caritas est.

Het kinderperk vertoont een grote variatie aan materialen en stijlen, vaak miniatuurversies van gewone grafstenen.

Op het kerkhof ligt één grafteken uit de Tweede Wereldoorlog van de Commonwealth War Graves Commission bestaande uit een natuurstenen stèle en een eveneens met natuursteen omheinde graftuin. De grafsteen fungeert ook als cenotaaf voor een op zee gesneuvelde soldaat.