erfgoedobject

Poortgebouw van Pachthof Beckx

bouwkundig element
ID
40875
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40875

Juridische gevolgen

Beschrijving

Hoewel J. Lauwers dit gebouwencomplex met poortgebouw ziet als het overblijvende gedeelte van een klooster dat hier in 1780 werd gebouwd voor de zusters dominicanessen afkomstig uit Parijs, laten iconografische bronnen duidelijk zien dat er tot in de tweede helft van de 19de eeuw geen bebouwing was op deze plaats. H. Vannoppen vermeldt hier het 'nieuwe pachthof van de familie Van Parijs', die het als modelhoeve liet bouwen omstreeks 1880 ter vervanging van naburige Hof van Ophem dat oud en versleten was. Volgens A. Cosyn ten slotte werd de hoeve gebouwd naar ontwerp van Gustave Saintenoy omstreeks 1865. Dit bouwjaar komt overeen met de gegevens van het kadaster waar in 1865 een 'nouvelle construction' wordt geregistreerd in opdracht van 'Joannes Edouardus Van Parijs, advokaat, Brussel'; de mutatieschetsen tonen de inplanting van een gesloten hoeve; als jaar van ingebruikneming wordt 1864-1865 aangegeven. Al in 1883 wordt er op het kadaster een vergroting ingetekend, waarbij onder meer het licht uitspringende poortgebouw een vroegere doorgang vervangt; in de zuidelijke hoek verschijnen bijkomende volumes, mogelijk ter plaatse van een vroegere omheiningsmuur en ook op het erf komt er een nieuw volume bij.

Joseph Beckx, burgemeester van Zaventem in de periode 1872-1878, was pachter op deze hoeve, vanwaar ook de benaming. In 1896 werd het hof aangekocht door E. De Munck. Vanaf 1905 verhuurde hij de hoeve die door de teloorgang van de landbouw niet langer als dusdanig gebruikt werd (zie gemeente-inleiding), aan Franse zusters dominicanessen, vanwaar de benaming 'Frans klooster'. Het pachthof werd toen door ondernemer Renoir de Crêvecoeur van Orp-le-Grand volledig heringericht als klooster. Na het vertrek van de zusters kwam het pachthof in handen van een zekere Coosemans, beenhouwer in Brussel die gespecialiseerd was in gerookte hespen; hij bracht er een varkenskwekerij onder en zou een nieuwe vleugel langs de Mariadallaan hebben opgericht die werd ingericht met kleine appartementen, de zogenaamde 'Cité Coosemans', ook wel gekend als 'Mierennest'. Vanaf 1942 werd het geheel verworven door de familie Stockmans, die het 'Kouterhof' noemde wegens de ligging op de Zaventemse kouter. Tijdens of na de Tweede Wereldoorlog werd er door Alfons Stockmans een confectiebedrijf ondergebracht. Vandaag is enkel de sterk gerestaureerde poortgebouw van het voormalige pachthof behouden. Ter plaatse van de overige, in de loop der tijden sterk gewijzigde vleugels, werd er een nieuwbouwproject van appartementen gerealiseerd, waarbij de twee oostvleugels links en rechts van de poort aansluiten op het oorspronkelijke 19de-eeuwse uitzicht.

Centraal poortgebouw op vierkante plattegrond, afgedekt door een leien tentdak. Het geheel is opgetrokken uit baksteen met verwerking van lokale zandsteen voor de onderbouw, de omlijsting van de rondboogpoort, speklagen en gevelbeëindiging met steigergaten; ook het centrale, getrapte dakvenster is uitgevoerd in zandsteen. In de volledig bepleisterde doorgang zijn de balken van de oude draagstructuur zichtbaar gelaten. De flankerende aanbouwsels tellen twee traveeën en één bouwlaag onder een vernieuwd zadeldak; lijstgevels op zandstenen onderbouw, gemarkeerd door steekbogige muuropeningen met zandstenen hoekstenen en een getrapt dakvenster.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Zaventem, afdeling I (Zaventem), 1865/13, 1883/12, 1896/12.
  • LAUWERS J. 1979: Zaventem: zijn watermolens, zijn Sint-Martinus, zijn luchthaven, Tielt, 199-205.
  • VANNOPPEN H. 1981: De geschiedenis van Zaventem, de industriegemeente van Midden-Brabant, Zaventem, 576-582.
  • VANNOPPEN H. 1991: Merkwaardige gebouwen uit Midden-Brabant, Midden-Brabant 6.1, 11-16.

Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Poortgebouw van Pachthof Beckx [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40875 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.