erfgoedobject

Hoeve Gaspeldoornhof

bouwkundig element
ID
40654
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40654

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Gaspeldoornhof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve Gaspeldoornhof
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Gaspeldoornhof, indrukwekkend Brabants pachthof gelegen op een hoogte van 57 meter, waardoor het domineert op de omgeving en een mooi uitzicht biedt op de Zuunvallei. De oudst gekende vermelding van het hof zou opklimmen tot het begin van de veertiende eeuw. In een pachtbrief van 1556 wordt Gaspeldoorn beschreven als een "winhof metten woonhuysen, schueren, stallen ende capelle daer upstaende, bogaerden, beempden, weyden, bosschen..."; gemelde kapel, vermoedelijk één van de dochterkerken van de Sint-Pieterskerk en toegewijd aan Sint-Jan-Baptist, was in 1572 eigendom van Joos Huyghe, kapelaan van Vlezenbeek. In 1596 werd de kapel door brand vernield. In 1623 was de pachter van het hof Pieter Borremans, schepen van de hoofdbank van Leeuw. In 1719 was de kapel in handen van de commanderie van de Teutoonse orde. Bezoek aan het complex werd geweigerd.

Achttiende-eeuws hoevecomplex, nu met losse bestanddelen rondom een deels met gras begroeid, deels gekasseid erf met grote notelaar; ten oosten, aan de straat ligt het poortgebouw met jaartal 1767, opgenomen in de bakstenen omheiningsmuur, die geritmeerd wordt door lisenen. De boerenwoning ligt ten noorden, de stallen met jaarankers 1759 ten westen en een ruime schuur ten zuiden, naar verluidt de grootste schuur van Leeuw. De L-vormige bijgebouwen in de zuidoostelijke hoek, die de hoeve voorheen een gesloten karakter gaven en zichtbaar zijn op oud kaartmateriaal, werden gesloopt op het einde van de negentiende eeuw, kadastraal geregistreerd in 1888.

Verankerde bakstenen gebouwen onder geknikte, overkragende zadeldaken van Vlaamse pannen, gevat tussen aandaken met topstukken en vlechtingen. Enkele bestanddelen moesten hun oorspronkelijke functie prijsgeven; zo werd de schuur ingericht als woning. Een uitgestrekte boomgaard omgeeft het ensemble ten noorden en ten westen.

Fraai poortgebouw met brede korfboogdoorgang in een verankerde omlijsting van blauwe hardsteenblokken. Boven de doorgang werd een gevelsteen ingewerkt met het wapenschild van de familie de Rossy-de Fleury, commandeurs in de orde van de ridders van Malta en het jaartal 1767. Aflijnende overhoekse baksteenfries. In de doorgang zijn de moer- en kinderbalken zichtbaar; één vleugel van de houten poort en de schamppalen bleven bewaard.

Haaks op de straat gelegen, onderkelderd boerenhuis van vijf traveeën en één bouwlaag met verhoogde begane grond; stevig verankerd dubbelhuis op natuurstenen onderbouw en geopend door beluikte segmentboogvensters met onderdorpels van blauwe hardsteen en bewaard negentiende-eeuws schrijnwerk; het decoratieve element beperkt zich tot de contrasterende hoekblokken van blauwe hardsteen; dito deur voorafgegaan door een kleine steektrap. Links aanpalend, lagere varkensstal met rechthoekige ten dele gedichte muuropeningen met rechstanden en lateien van blauwe hardsteen. Witgeschilderde rechterzijgevel en achtergevel, beide op gepikte plint.

De gedeeltelijk aangepaste stallen ten westen worden gemarkeerd door de jaarankers "A 1759", enkele dakvensters en zes rondboogdeurtjes, waarvan één gedicht, in een verweerde omlijsting van streekeigen arkose met sluitsteen en imposten. De achtergevel vertoont een vrij gesloten karakter met enkele lichtgleuven en een rechthoekige deur; de twee zuidelijke traveeën werden aangepast met rechthoekige deurvensters bekroond door dakvensters.

De monumentale schuur met aangebouwd open wagenhuis werd ingericht als woning met behoud van het oorspronkelijke volume.

  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Sint-Pieters-Leeuw, afdeling III, 1888/32.
  • S.N. 1975: Monumenten en Landschappen Sint-Pieters-Leeuw, uitgave Gemeentebestuur Sint-Pieters-Leeuw, 36-37.
  • SCHEPPERS H. 1999: Notities over oude pachthoven, molens en herbergen te Sint-Pieters-Leeuw, s.l., 53-63.

Bron: KENNES H. met medewerking van VAN DAMME M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Sint-Pieters-Leeuw, Deelgemeenten Sint-Pieters-Leeuw, Oudenaken, Ruisbroek, Sint-Laureins-Berchem en Vlezenbeek, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB8, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve Gaspeldoornhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/40654 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.