erfgoedobject

Begijnhofkerk Sint-Catharina

bouwkundig element
ID
37122
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37122

Juridische gevolgen

Beschrijving

In oorsprong een vroeg-gotische kerk uit eind 13de eeuw; uit deze periode dateren de oudste gedeelten (middenbeuk en koor) van silex; mogelijk was het schip toen voorzien van een houten plafond. De zijbeuken zijn weliswaar van mergelsteen, maar schijnen toch ouder dan het transept, dat dateert uit midden 14de eeuw. Midden 15de eeuw worden verschillende verbouwingen uitgevoerd; waarschijnlijk dateert de stenen overwelving uit deze periode: deze overwelving maakte het gebruik van steunberen noodzakelijk, wat op zijn beurt een aanpassing van de vensters der zijbeuken met zich meebracht. Een bouwcampagne van 1706-1719 levert het huidige barokgewelf op en de dakruiter, gedateerd 1719. Restauratie onder leiding van M. Christiaens in 1904.

De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van zes traveeën met transeptarmen van één travee, een koor van één travee met vlakke sluiting en twee sacristiëen aan de noord- en zuidzijde van het koor.

Pseudo-basilicale opstand, de middenbeuken, transeptarmen en koor onder zadeldak (leien), de zijbeuken onder lessenaarsdak; klokkenruiter met peerspits boven de kruising. Het gebouw is opgetrokken uit mergelsteen op een sokkel van silexblokken in vrij regelmatig verband met afzaat van hardsteen.

De westgevel is voorzien van een rechthoekig portaal in een hardstenen omlijsting met driehoekige latei; in elke zijbeuk twee spitsboogvensters voorzien van een geprofileerde booglijst en gotische tracering; voorts, boven het portaal, twee smalle vensters met driepasboog, en een oculus. Het schip is voorzien van vensters confer de voorgevel, waartussen steunberen van vier versnijdingen; geprofileerde kroonlijst; oorspronkelijke spitsboovormige bovenlichten, thans gedicht en vervangen door korfboogvormige muuropeningen. De transeptarmen zijn voorzien van geprofileerde spitsboogvensters. Het koor is opgetrokken uit silexblokken met banden, hoekbanden en geprofileerde kroonlijst van mergelsteen; de oostelijke geveltop is van mergelsteen met twee geprofileerde oculi; in de verschillende gevels drieledige, mergelstenen spitsboogvensters met geprofileerde waterlijst; het venster in de oostgevel is gedicht. De sacristie aan de zuidzijde is een neogotische constructie onder zadeldak, met spitsboogvensters. De noordelijke sacristie is tegen het koor aangebouwd, onder lessenaarsdak, en op een gevelsteen gedateerd 1653; baksteen met mergelstenen speklagen; drieledig houten kruiskozijn met diefijzers in het benedengedeelte, en glas in lood. Tegen de oostgevel van het koor is een recent gebouw aangebouwd.

Mergelstenen interieur. Overwelving der middenbeuk door middel van een kruisribgewelf met zeer brede ribben, voorzien van panelen met stucwerkversiering, en gedragen door consoles met bladwerkversiering; geprofileerde spitsboogvormige gordelbogen. De scheiding tussen midden- en zijbeuken wordt gevormd door een rondboogarcade met geprofileerde bogen op bundelpijlers met bladwerkkapitelen. De zijbeuken zijn voorzien van een houten plafond dat de dakhelling volgt. Kruising en koor hebben een overwelving zoals de middenbeuk; delen van de oorspronkelijke dakkap (makelaar en spantbalk) bleven bewaard. De buitenmuren zijn voorzien van rondbooglisenen onder de vensters, waarin zich oorspronkelijk muurschilderingen bevonden.

Kunstwerken: Schilderij op doek met voorstelling van de marteling van Sint-Catharina (eind 17de eeuw); schildering op hout met voorstelling van Sint-Rosa van Lima (18de eeuw?); schilderij op doek met voorstelling van Sint-Erasmus (eerste helft 18de eeuw?); schilderij op doek met voorstelling van de verrezen Christus (17de eeuw); schilderij op doek met voorstelling van de Hemelvaart van Maria (17de eeuw). Beeld van Sint-Catharina, gepolychromeerd hout (17de eeuw); buste van Sint-Catharina, gepolychomeerd hout (17de eeuw); beeld van Sint-Blasius (17de eeuw); beeld van Sint-Donatus, gepolychromeerd hout (17de eeuw); processiemadonna, gepolychromeerd hout (17de eeuw); beeld van Sint-Catharina (17de eeuw); beeld van Christus op de Koude Steen, gepolychromeerd hout (15de eeuw); Madonnabeeld, gepolychromeerd hout (15de eeuw); Calvariegroep, gepolychromeerd hout (15de eeuw); buste van Sint-Begga, gepolychromeerd hout; beeld van Sint-Rochus, gepolychromeerd hout.

Vijf barokke altaren (17de eeuw). Koorbanken, gedateerd 1655; preekstoel van R. Verbrugh, eik, Lodewijk XIV-stijl (1711); één barokke biechtstoel (1675) en twee classicistische biechtstoelen (18de eeuw). Muurschildering met voorstelling van de Boom van Jesse (1450, gerestaureerd begin 20ste eeuw). Glasramen van 1721. Koperen koorlezenaar en paaskaars (1605). Sacristiedeuren in Lodewijk XVI-stijl (vierde kwart 18de eeuw). Voormalig doksaal, thans omgevormd tot altaar en koorlezenaars in Lodewijk XIV-stijl (eind 17de-begin 18de eeuw).

Grafzerken met persoonsvoorstellingen: in de zuidelijke zijbeuk die van pastoor Joannes de Miskem, gotisch (voor 1350); twee begijnen, laatgotisch (eind 15de- begin 16de eeuw); een priester, vroeg-renaissance (tweede helft 16de eeuw). In de middenbeuk die van Lambert Gilkens, gotisch (1549). Buitenkant, tegen de noordmuur: grafzerken van N.N. Dunbiers (1483), Catharina van Soens (15..), Christina van Soens (1534) en Gertrudis van Houtem (1538), laatgotisch; grafzerk van Pascasius Tits (1564) en zijn twee zonen.

  • COENEN J., Tongeren. Kerk van 't Begijnenhof, (Limburg, 21, 1939-40, p.248-264).
  • S.N., Muurschilderingen in Limburgse kerken en abdijen, Sint-Truiden, 1983, p.14.
  • VAN CASTER E.& OP DE BEECK R., De grafkunst in Belgisch-Limburg. Vloerzerken en -platen met persoonsvoorstellingen (13e tot 17e eeuw), Assen, 1981, p.68, 120-121, 124-125, 139, 159-160, 167.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begijnhofkerk Sint-Catharina [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/37122 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.