erfgoedobject

Hof ter Loo met watermolen en omgeving

bouwkundig / landschappelijk element
ID
36792
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36792

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig neerhof met korenwatermolen van het "Hof ter Loo". Aanvankelijk bestond dit onderdeel van de heerlijkheid "Hof ter Loo" te Moortsele uit een opperhof en een neer- of molenhof gelegen tussen de Kloosterstraat, Watermolenstraat en de Molenbeek. Vermelding van de watermolen in 1474 als eigendom van de Gentse patriciërsfamilie Van Der Scage. Tot in de eerste helft van de 16de eeuw waren de neerhofgebouwen van hout en leem.

Hoeve van het semigesloten type met maalderijgebouw aan de Molenbeek. Pittoresk landelijk ensemble, gedeeltelijk omringd door populieren. Twee populieren markeren de toegangsweg vanuit de Kloosterstraat naar de noordoosthoek van de gekasseide binnenkoer. Mesthoop ten noorden.

Voormalig boeren- en molenaarshuis met voorgevel palend aan de Watermolenstraat (ten zuidwesten); één bouwlaag en zeven traveeën, onder zadeldak (mechanische en Vlaamse pannen). Verankerde en gewitte bakstenen voorgevel op gepikte plint en onder dakoverstek. Driemaal twee per twee geschikte rechthoekige vensters in vlakke bepleisterde omlijstingen, met houten latei, groengeverfde luiken en 19de-eeuws houtwerk. Smalle rechthoekige deur. Gedeeltelijk zichtbare gewitte bakstenen achtergevel met lage steekboogdeur en steektrap (3 trappen). Rechts van de deur een klein getralied venster met duimen.

Rechts naast de woning aansluitend maalderijgebouw van de watermolen met drie traveeën brede straatgevel. Jaartal 1616 op de boog van de zandstenen omlijsting met hol beloop van de tudorboogdeur in de achtergevel van het gebouw. In de voorgevel: een zandstenen kloosterkozijn met sponning, luik en diefijzers. Rechthoekige deur en een rechthoekig raam met houten kozijn voorzien van kleine roedeverdeling. Gewitte bakstenen zijgevel op een hoge onderbouw van grote grijze Balegemse steenblokken, een brede dito afzaat, hoekblokken, vensterdorpels en negblokken. Eén venster met sponning; overige rechthoekige vensters van verschillend formaat. Watermolen van het bovenslagtype met bewaard maalmechanisme. Het ijzeren bovenslagwiel en het sluiswerk verkeren in vervallen staat. Het maalwerk van de molen binnen zou nog intact zijn. Twee steenkoppels, een graankuiser en luiwerk. Maalderij met dieselmotor voor de aandrijving van cilindermolens.

Ten oosten achter de watermolen aansluitend lager bedrijfsgebouw met verankerde bakstenen lijstgevel van zeven traveeën aan de Molenbeek, onder zadeldak (Vlaamse pannen) met een houten dakkapel. Twee rijen luchtgaten onder de getrapte daklijst en een spitsboogvenster met luik in de laatste travee.

Bakstenen dwarsschuur van vijf traveeën, onder zadeldak (Vlaamse pannen, nok parallel aan de straat) aan de noordoostzijde van het binnenerf. Bewaard eiken gebint rustend op houten en op bakstenen stijlen; wandopeningen van de lijstgevels en één zijpunttop met horizontale houten bebording. Nieuw toegevoegde stallen en aanbouwsels.

  • BAUTERS P. - BUYSSE R., Oostvlaamse watermolens, Gent, 1980, p. 109-11.
  • GILLIS M., Het Hof ter Loo te Moortsele rond 1500, in Heemkring Moortsele, Speciaal nummer Jaar van het Dorp, 1978.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Op de kabinetskaart van de Ferraris ligt de molen in de beboste beekvallei parallel met de weg tussen Moortsele en Landskouter. De molen zelf ligt op het kruispunt van de Molenbeek met de weg naar het gehucht Hoek ten Hulst, aan de Molenbrug. Op de Atlas der Buurtwegen wordt de molenvijver afgebeeld aan de overzijde van deze weg, net ten zuiden van de molengebouwen. Ten westen van de molenvijver staat een boerenarbeiderswoning (Watermolenstraat 3-5). Ten zuidoosten van de molen liep een voetweg langs de molenvijver en richting de kerkweg naar Moortsele. Rondom de molen lagen graslandpercelen.

In de 2de helft van de 19de eeuw wordt net ten oosten van de molen, parallel met de beekvallei de spoorlijn Gent-Geraardsbergen aangelegd. De omgeving van de molen ondergaat weinig verandering. In het begin van de 20ste eeuw wordt een tweede toegang tot de molen ingericht, rechtstreeks van op de Kloosterstraat. Ook de Watermolenstraat ten zuiden van de molen werd deels verlegd voor de oversteek van de spoorlijn.

Ten zuiden van de molen is langs de Molenbeek nog een deel van de molenvijver onder bos bewaard gebleven. De percelen ten noorden van de molen zijn open gebleven en in gebruik als weiland. De Molenbeek wordt hier gemarkeerd door een begeleidende beplanting van opgaande eiken.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Is deel van
    Kloosterstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof ter Loo met watermolen en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36792 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.