erfgoedobject

Hof ter Hulst met omgrachting

bouwkundig / landschappelijk element
ID
36770
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36770

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hof ter Hulst
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Hof ter Hulst
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hof ter Hulst
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Voormalig zogenaamd "Stede of Goed ter Hulst", heden hoeve "Hof ter Hulst". In oorsprong hoogstwaarschijnlijk een laatmiddeleeuwse site met walgracht en kasteel of heerlijke verblijfplaats, te identificeren met de door De Potter en Broeckaert vermelde overblijfselen van een kasteel op de wijk Hoeksken ter Hulst dat vroeger toebehoorde aan de heer van Lemberge, Jan-Frans Triest (17de eeuw) en nadien aan de markies van Rode. Bodemsporen (verschillen in hoogte en plantengroei) wijzen duidelijk op de vroegere aanwezigheid van een brede omgrachting rond het uitgestrekt rechthoekig boerenerf, aan de voet van de Betsberg en in de nabijheid van de Molenbeek.

Aan de voorste walgracht naast de straat (ten noordoosten) paalt een merkwaardige boerenwoning met naar het zuidwesten georiënteerde erfgevel. Woning van vijf traveeën en twee bouwlagen met zadeldak (Vlaamse pannen, nok parallel aan de straat); jaartal 1730 ingegrift op de versierde moerbalk in de woonkamer (linker travee). Ander uiteinde van de balk met volgende inscriptie: "G.M.D.I. Schellart". Mogelijk liet een lid van de familie Schellart circa 1730 wat overbleef van het middeleeuws kasteel verbouwen tot boerenwoning in haar huidige nog bestaande vorm. De drie rechter traveeën van het huis bevatten een (later overwelfde) kelderverdieping met sporen van balkgaten van een verwijderde houten zoldering. Achter de sterk afbladderende gevelbepleistering blijkt het metselwerk van de drie rechter traveeën te bestaan uit veldsteen en/of ruw gekapte grijze natuursteen en grote gekapte hoekblokken, waarschijnlijk afkomstig van een naburige groeve van Lediaanse steen. Bouwnaad tussen de derde en vierde travee in de sterk gesloten lijstgevel aan de straatkant. Mogelijk in oorsprong een kleine burcht van het type mottetoren of een een torenachtig poortgebouw naar een dieper op de omgrachte gelegen site kasteel. In het midden van de straatgevel van het oudste bouwgedeelte is een hoge gedichte rondboogpoort zichtbaar, mogelijk vroeger met ophaalbrug over de walgracht. De erfgevel vertoont sporen van een overeenkomstige rondboog met een ingeschreven, met baksteen gedichte rondboogdeur. Mogelijk werd het oorspronkelijk bouwwerk tussen de 15de en de 18de eeuw vergroot tot een kasteeltje dat circa 1730 tenslotte nogmaals werd gewijzigd. De bovenverdieping van de twee linker traveeën en de linker zijgevel zijn uit baksteen opgetrokken. Natuurstenen rechter zijgevel met bakstenen aandaken met muurvlechtingen; bakstenen top met twee gedichte topoculi, rechter schouderstuk op een geprofileerde zandstenen console.

Natuurstenen sokkel met afzaat van de straatgevel, rechts verlengd tegen de lage bijbouw van de zijgevel met lessenaarsdak. Een rechthoekig benedenvenster met luiken en een smaller bovenvenster met sponning in de rechter travee van de straatgevel. Erfgevel met gepikte plint waarin rechts drie keldergaten met een los houten luik. De twee opkamers daarboven met een zwaar zandstenen kruiskozijn en een smal getoogd venster met luik; twee smalle rechthoekige bovenvensters met sponning en houten latei. Links daarvan: een lage 18de-eeuwse korfboogdeur naast de pomp; twee zandstenen kruiskozijnen boven elkaar gewijzigd tot een bolkozijn met houten tussenstijl (bovendeel gedicht met baksteen). Geknikte dakoverstek boven de drie rechter traveeën rustend op een geprofileerde dakvoetconsolenrij; voorts bepleisterde daklijst. Aan weerszij een aanbouwsel in baksteen met lessenaarsdak en staldeur aan de erfzijde. Het enige bijbehorende bedrijfsgebouw bestaande uit een eenvoudige bakstenen dwarsschuur met stallen zou circa 1930 zijn opgericht ter vervanging van een ouder gebouw. Naar verluidt verdwenen houten schuur met strodak.


Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Op de 18de-eeuwse kaarten was hier reeds een hoeve aanwezig. De omgrachting wordt pas aangeduid op de Poppkaart uit de 19de eeuw. Op latere topografische kaarten wordt de grachtenstructuur niet meer afgebeeld maar wordt het hoeveperceel afgeboord door bosstroken en houtkanten. De omgeving van de hoeve is sinds de 18de eeuw weinig veranderd.

Vandaag wordt de site in het oosten en westen begrensd door een brede gracht en bomenrij. In het noorden markeert een rij opgaande eiken de perceelsgrens. Een onverharde dreef in het noordoosten geeft toegang tot de hoeve. Op het erf en bij de hoeve staan nog een aantal opgaande bomen.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
  • Topografische kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930, schaal 1:20.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof ter Hulst met omgrachting [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36770 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.