erfgoedobject

Kasteeldomein Smissenbroek

bouwkundig / landschappelijk element
ID
36646
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36646

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteeldomein Smissenbroek
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Smissenbroek
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Historiek

Voormalige buitenplaats zogenaamd "Kasteel Smissenbroek" en ook "Kasteel Keiberg", beide benamingen ontleend aan toponiemen van de site. Kasteeldomein van 17 hectare ten zuidoosten grenzend aan de Geraardsbergse steenweg, ten zuiden en ten westen aan de Ettingebeek, grensbeek met Scheldewindeke. Op de plaats van het huidige kasteel, in de moerassige "Hettingen", bevond zich aanvankelijk een herenverblijf (mogelijk een jachthuis) binnen een tweedelige rechthoekige omwalling met toegangspoort en -brug; in oorsprong minstens opklimmend tot de 17de eeuw, doch geen verdere historische gegevens. In de jaren 1740 bouw van een nieuwe buitenplaats door de familie Maelcamp op de oude omgrachte site met aanleg van een axiale dubbele toegangsdreef en een kasteelpark met dreven, grachten, wallen, vijvers volgens een geometrisch patroon. De markies van Rode, Rodriguez d'Evora y Vega, komt in 1808 in bezit van het kasteel. Nadien geërfd door de familie d'Ursel die het tot 1988 verhuurde.

Beschrijving

Lodewijk XIV-kasteel van één bouwlaag en negen traveeën, onder mansardedak (leien) op H-vormige plattegrond en met symmetrische opstand. Aanvankelijk een waterkasteel waarvan de binnenwallen overeenstemden met die van het vroeger opperhof, heden grotendeels gedempt. Reconstructie van het kasteel na brand in 1947 met nieuw bakstenen parement op plint van zand- en hardsteen. Lijstgevels begrensd door geblokte en bepleisterde hoekbanden. Hoekrisalieten met siervaasbekroning op het dak. Hoge rechthoekige vensters met sponning en duimen, in vlakke bepleisterde omlijstingen. Een geprononceerd centraal poortrisaliet van twee bouwlagen markeert de voorgevel: omschrijvende brede, bepleisterde en geblokte rondboog onder een gebogen pseudofronton en bekronende koepel met siervaas. Rondboogvormige vleugeldeur in een zandstenen omlijsting met brede hollijst, sleutel, imposten en neuten onder rechte kroonlijst. Aansluitend omlijst spiegelboogvormig, deurvenster met smeedijzeren balkonleuning. Gelijkaardige poorttravee in de achtergevel (tuingevel met terras), doch opgenomen in een witbepleisterd middenrisaliet van drie traveeën tussen geblokte pilasters en een bekronend driehoekig fronton. Borstwering versierd met spiegels, architraaflijst op twee gesculpteerde consoles en oculus in het fronton.

Aangepast interieur. Aan de achtergevel hangt een klok met inscriptie: "ANNO 1679/ Gregorius Mallens m.f.".

Twee vrijwel identieke, lange bijgebouwen ingeplant aan weerszij van het voorhof van het kasteel. Waarschijnlijk voormalige paardenstallen, koetshuizen en personeelswoningen daterend uit dezelfde bouwperiode als het kasteel. Lage rechthoekige vleugels van één bouwlaag en elf traveeën onder zadeldak (zwarte Vlaamse pannen). Bak- en natuurstenen lijstgevels met pilastergeleding, rechthoekige muuropeningen en symmetrische opstand. Drie hoger opgaande risalieten met pseudofronton; koetspoort en dakvenster in een boog met brede hollijst tussen geblokte hoekbanden. Vlakke bepleisterde omlijstingen rondom vensters en deuren. Klokvormige zijtopgevels met geblokte hoekbanden.

De oorspronkelijke 18de-eeuwse indeling en aanleg van het kasteelpark bleef grosso modo behouden met onder meer de typisch stervormig aangelegde dreven in het vroegere wandelbos.

Bewaarde ijskelder aan de westelijke walgracht. Gebogen bakstenen voorgevel (noordoosten) met brede rechthoekige deur onder zandstenen latei; deurhengsels in zandsteenblokken met jaartal 1784.

  • Cruydenhof. In het kasteel "Smissenbroeck" brochure.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Smissenbroek [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36646 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Oosterzele

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.