erfgoedobject

Tramstelplaats met huis van de stationschef

bouwkundig element
ID
36360
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36360

Juridische gevolgen

Beschrijving

Huis van de stationschef bij de eindhalte en stelplaats van de buurtspoorlijn Gent(Zuid)-Merelbeke. Opening van de lijn in 1898. Vervanging van de stoomtrams door rijtuigen met elektrische tractie in 1901: de eerste en tot 1918 de enige elektrische buurspoorweglijn in het Gentse. In 1955 vervanging van de spoorlijn door een autobusdienst. Zijdelings aan de straat palend huis van twee bouwlagen en drie traveeën met zadeldak (Vlaamse pannen, nok loodrecht op de straat), daterend van circa 1897 en met eclectische inslag. Wit geschilderd bakstenen dubbelhuis met hoeklisenen en omlopende horizontale banden. Vlakke bakstenen omlijstingen rondom de steekboogvormige muuropeningen in de voorgevel. Twee rondboogvormige zoldervensters in de straatpunttop. Dakoverstek met golvende houten dakrand.

Achter de stationschefwoning ligt het bijhorende langgerekte terrein met overblijvende dienstgebouwen van de tramstelplaats, volgens plan van 1896 gelijktijdig met de stationschefwoning opgericht in 1897. Evenals de stationschefwoning beantwoorden de bedrijfsgebouwen naar vormgeving en stijl aan gebouwtypes van de buurtspoorwegen die in die periode van toepassing waren. Volledig achterin op de site staan twee loodsen: de stelplaats voor de locomotieven met werkplaats en magazijn, en rechts aanpalend de langere stelplaats voor rijtuigen. Op enige afstand rechts opzij voor de loodsen bleef een kleiner dienstgebouw voor schilderwerken bewaard. Het voor stoomtrams gebruikelijke dienstgebouw aan de overzijde, namelijk de kolenopslagplaats met watertoren en lampisterie werd gesloopt in 1964; ook het kleine goederenmagazijn dat naast de ingang van de tramstelplaats stond is verdwenen. De infrastructuur van de stelplaats omvatte ook een weegbrug voor de goederen en een laad- en loskade. De tramsporen zijn verwijderd maar de brede, deels vernieuwde, gekasseide rijstrook vanaf de ingang tot de stelplaatsloodsen bleef behouden. Tot 1998 bleef deze tramstelplaats van de Buurtspoorwegen in gebruik, laatst door de vervoersmaatschappij "De Lijn".

De stelplaatsen zijn respectievelijk tien traveeën lang voor de rijtuigenloods en zeven traveeën voor de locomotievenloods met werkplaats en smallere achtste travee van het magazijn. Beide loodsen zijn opgetrokken uit donkerrode bakstenen met sporen van gepikte plinten en zijn afgedekt door een overstekend zadeldak met mechanische pannen; het dak van de kortere loods bezit een verhoogd gedeelte voor de afvoer van de stoom en rook der locomotieven. De dakranden zijn afgewerkt met een gegolfde houten lijst. Ook typerend voor deze bedrijfsarchitectuur is de regelmatige geleding van de langsgevels door lisenen en rechthoekige spaarvelden; lisenen markeren ook de hoeken van de puntgevels. De voor autobussen aangepaste inrijpoorten in de voorgevels zijn afgedekt door een ijzeren I-balk op hardstenen consoles. In de geveltoppen van de voorpuntgevels werd een breed segmentboogvormig bovenlicht ingeschreven in een driehoekig spaarveld. De oorspronkelijke achterpuntgevels bewaren een ronde oculus met radvormige tracering boven een rondboogvormig venster. In de lange zijgevels komen uniforme steekboogvormige vensters voor. Alle vensters zijn voorzien van een ijzeren roedeverdeling.

Interieur. Oorspronkelijk dakgebint omvat spanten samengesteld deels uit hout en deels uit een vorm van ijzeren Polonceauspant. De spanten zetten aan op lisenen van de geschilderde bakstenen wanden.

Het kleinere vroegere gebouw voor schilderwerken is vier traveeën lang en werd in dezelfde stijl en met dezelfde materialen als de loodsen gebouwd. De poortopening in de kopgevel is verkleind en één vensteropening werd gewijzigd tot een deur met zijvenstertje. Bij de renovatie voor hergebruik als werkplaats en bureel van de grafmaker voor de aangrenzende gemeentelijke begraafplaats werd het gebouw binnenin aangepast.

  • BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N2, Brussel - Turnhout.
  • NEYENS J. 1978: De buurtspoorwegen in de provincie Oost-Vlaanderen 1885-1968, Lier, 42-43, 78, 81, 106.

Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tramstelplaats met huis van de stationschef [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36360 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.