erfgoedobject

Domein voormalig kasteel Steevliet

bouwkundig / landschappelijk element
ID
36258
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36258

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige buitenplaats met walgrachten, het vroeger "Speelgoed Steevliet" (soms ook Steenvliet), later "Kasteel Casier". Naar verluidt ook wel genaamd "De Sterre" en "De Warande". Sinds 1947 tehuis voor gerechtskinderen. Ingeplant in een park waarvan de omvang, afgezien van een strook villakavels aan Heusdenbaan, nog grosso modo overeenstemt met de begrenzing die het buitengoed in de tweede helft van de 18de eeuw bezat. Oudst bekende vermelding van het goed Steevliet daterend van 1677, als eigendom van Jehan Van de Vyvere, die toen het "Speelgoed", ook zogenaamd De Plaisanten Hof zou hebben laten bouwen. In 1821 verkocht door jonkheer J . Veranneman, heer van Burst en Bambrugge, aan de Gentse architect P.-D. Velleman (1769-1829), die de buitenplaats in empirestijl verbouwde. In 1836 verkocht aan de Gentse industrieel J.-L. Casier wiens erfgenamen het tot begin 20ste eeuw in hun bezit hielden. Tot 1940 buitenverblijf van verschillende Gentse industriëlen.

Noordkant van het domein begrensd door een dreef die vertrekt aan de Oude Brusselse Weg en met twee ijzeren toegangshekken tot het park. Eerste hek tussen ronde bakstenen hekpijlers bij het begin van een haakse beukendreef tot Heusdenbaan. Ten westen van laatstgenoemde dreef een vroeger volledig, nu gedeeltelijk omgracht beukenbos, bijgenaamd "De Sterre" omwille van de bewaarde stervormig aangelegde dreven. Tweede trek tussen vierkante hekpijlers tegenover een axiale kasteeldreef. Huidig toegangshek aan Heusdenbaan met gekasseide toegangsweg. Typische empirepoort met ijzeren hek, naar verluidt een kopie van de vroegere Gentse stadspoort, hergebruikt als toegangspoort voor het naburige vroegere "Kasteel Piers de Raveschoot". Twee paar grijze, natuurstenen hekpijlers: openzwaaiend middenhek aan twee ronde bundelpijlers bekroond door een ijzeren lauwerkrans met palmetversiering; twee vierkante buitenste pijlers in afgevlakte bossage en met siervaasbekroning.

Voorheen rondom het rechthoekig plein opgestelde kasteelgebouwen omringd door een rechthoekige omgrachting met brug over de zuidelijke walgracht. In de eerste helft van de 19de eeuw werden deze grachten samen met de overige kasteelgrachten en vijvers ten oosten en ten noorden aangepast tot een serpentinevijver met eiland aan de Heusdenbaan; onregelmatige oostelijke walgracht en ten noorden de zogenaamd Spiegelwal, een rechthoekig aangelegde vijver. Door de rechttrekking van Heusdenbaan in het derde kwart van de 20ste eeuw verdween een deel van de serpentinevijver en het eiland met halfronde arcade (fundamenten bewaard, arcade verplaatst naar Wetteren naast de oprit van de E40).

Circa 1825 naar ontwerp van architect P.-D. Velleman in empirestijl verbouwde buitenplaats met toevoeging van een centrale rotonde (bewaard aan de zuidzijde). Waarschijnlijk in midden 19de eeuw (circa 1855 ?) zijdelings licht vergroot en noordkant of vroegere voorgevel aangepast. Classicerende, imposante langgestrekte buitenplaats van twee bouwlagen en elf traveeën onder schilddak (leien) met centrale vierkante dakruiter. Zuidgevel achter vijver uitziend op straat: bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel met pilasterordonnantie, centrale halfronde uitbouw met koepel en belvedère. Horizontaliserend karakter van de pilastergevel versterkt door de grijze, hardstenen accenten: de omlopende sokkel waarop de pilasterbasissen aanzetten, de lekdrempels van de bovenvensters en de lijstkapitelen. Omlopend klassiek hoofdgestel met architraaflijst, brede onversierde fries en uitspringende kroonlijst op klossen. Rechthoekige vensters en twee deurvensters (naast het risaliet) met in de 20ste eeuw vernieuwd houtwerk.

Afgeronde uitbouw verhoogd met attiek voorzien van lunetten; leien koepel met doorgetrokken pilastergeleding. Achtzijdige houten panoramische uitkijkpost: bereikbaar vanaf de daknok via een overdekte trap onder het koepeldak. Vierdelige beglaasde deelvlakken tussen halfzuiltjes. Siervaas met windwijzer op het dak van de belvedère.

Bepleisterde en witgeschilderde zijgevels van drie traveeën: lijstgevels begrensd door hoekpilasters en met deels gedichte muuropeningen. Noordgevel: gecementeerde lijstgevel afgelijnd door een getande kroonlijst en met een lichte knik in het dakschild. Een monumentaal centraal risaliet van drie traveeën verleent de gevel een bijzonder cachet: vooruitspringend hoofdgestel geschraagd door vier kolossale zuil en met geprofileerde basis op hoge vierkante sokkel; palmetversiering onder het lijstkapiteel en de vierkante dekplaat. Drie deurvensters van bovenverdieping met ijzeren empireleuningen. Risaliet eindigend op een driehoekig fronton met halfrond radvenster en getande kroonlijst. Voorts tegen beide zijgevels in het gevelvlak van de zuidgevel toegevoegde lagere venstertravee met plat dak (midden 19de eeuw).

Een bewaard steekboogvenster maar vroeger gedecoreerde gevelbepleistering verdwenen. Voorheen met ijzeren balkonleuningen tussen de op het dak overgebleven postamenten.

Vroegere bijgebouwen van het kasteel rondom het plein vervangen door paviljoenen van het kindertehuis (derde kwart van de 20ste eeuw). Ten noordoosten, voormalige oranjerie, in de tweede helft van de 20ste eeuw omgevormd tot kapel. Langwerpig rechthoekig gebouw van één verdieping met schilddak (Vlaamse pannen). Vlakke bepleisterde en geschilderde lijstgevels. Voorgevel met register van rechthoekige vensters op hardstenen lekdrempel. Een brede rechthoekige vleugeldeur met smalle zijlichten in de linker zijgevel. Eenvoudig omlopend hoofdgestel. Voorts ten noorden een ommuurde moestuin, heden boomkwekerij. Aan de westkant ingemetste natuurstenen gevelsteen met inscriptie: "ANNO 1832/ VID. P.D. VELLEMAN/ JAC. VELLEMAN/ A. VELLEMANKESTELOOT/ P.P. ".

  • Familie-archief Velleman, briefwisseling van P.-D. Velleman.
  • Rijksuniversiteit Gent, Fonds Vliegende Bladen II, Melle.
  • AENDENBOOM M., Geschiedenis van Steevliet - Domein en installing, onuitgegeven notitie.
  • VERBIST H., Geschiedenis van Melle, Leuven 1962, p. 210.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De kasteelgebouwen werden gesloopt en vervangen door nieuwbouw.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Domein voormalig kasteel Steevliet [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36258 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.