erfgoedobject

Kasteeldomein Succa

bouwkundig / landschappelijk element
ID
35737
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/35737

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd "Kasteel Succa", vroeger ook zogenaamd "Goet Ter Saelen". Domein van 17 hectare met park, bossen en dreven begrepen tussen de Volderrede (ten oosten), de Kwadenplasstraat en Gentstraat (ten noorden) en de Zevensterrede (ten westen).

De oudste historische gegevens omtrent het kasteel klimmen op tot de 16de eeuw. Het is zeer waarschijnlijk dat deze site met walgracht echter al sinds de late middeleeuwen bebouwd was. Kasteelnaam afkomstig van de Italiaanse adellijke familie de Succa. Willem de Succa huwde met Jeanne de Voorde van Destelbergen en liet waarschijnlijk in de tweede helft van de 16de eeuw het kasteel bouwen dat Sanderus afbeeldde. De familie de Succa bezat met het kasteel de heerlijkheid "Ter Saelen" dat een leengoed was van de Gentse Sint-Pietersabdij. In de 17de eeuw bezit van de familie Rodriguez de Evora, heer van de baronnie en het latere markizaat van Rode. Verwoestingen aan het kasteel als gevolg van de Franse invallen onder Lodewijk XIV. Circa 1700 werd het vervallen kasteel verkocht aan de familie d'Oignies die het gedeeltelijk liet heropbouwen. Vermoedelijk ook door de volgende eigenaars in de tweede helft van de 18de eeuw en in de loop van de 19de eeuw aangepast. Van 1844 tot 1924 eigendom van de adellijke familie de Volder, sindsdien van de familie Brasseur. Restauratie van het kasteel in 1925 door architect Valentin Vaerwyck gepaard gaand met lichte wijzigingen: nieuw houtwerk voor de vensters met kleine roedeverdeling, ook vervangen van de dakkapellen door een ander type; venster gewijzigd tot deur op de binnenplaats; grote vensters op de eerste twee bouwlagen van de toren veranderd tot kleine bolkozijnen en de persiennes van de torenvensters vervangen door tweekleurige luiken.

Waterkasteel met U-vormige aanleg omringd door een brede rechthoekige walgracht waarvan de zuidzijde samenvalt met buitenste rechthoekige omgrachting. Vroegere toegangsdreef naar het kasteel (de huidige Succalaan) leidt naar het ijzeren toegangshek tussen twee gemetste hekpijlers met siervaasbekroning op de dekplaat; daarachter een gemetste toegangsbrug met lage leuningen over de oostelijke gracht van de buitenste omwalling. Een tweede bakstenen boogbrug over de binnenste oostelijke walgracht verleent toegang tot de binnenplaats van het kasteel. Vroeger sloot een muur met toegangspoort en ophaalbrug de oostzijde af van dit voorplein. Drie onderkelderde rechthoekige vleugels van twee bouwlagen onder steile, snijdende schilddaken (leien), voorzien van dakkapellen met een driehoekig fronton. Verankerde bak- en zandstenen lijstgevels, roodgekalkt vanaf de onderdorpels van de benedenvensters tot de daklijst met houten goot. Diverse met zandsteen omlijste keldervensters in de onderbouw op zandstenen sokkel met geprofileerde omlopende plint. Rechthoekige vensters met sponning. Deels ingebouwde vierkante traptoren in de nooordwesthoek van de binnenplaats, uit de 16de eeuw. Vijf bouwlagen hoge bak- en zandstenen toren geleed door waterlijsten en horizontale platte banden. Haast vierkante bolkozijnen met luiken naast sporen van gedichte rechthoekige vensters. Een ingesnoerde leien torenspits. Drie traveeën brede voorgevel links van de toren voorzien van jaartal 1774 in ijzeren cijfers boven de deur (zelfde jaartal bij herstellingswerken aangetroffen in het interieur). Centrale 18de-eeuwse spiegelboogdeur gevat in een geprofileerde hardstenen omlijsting met sleutel en gebogen druiplijst. Noordvleugel van zeven traveeën stemt het meest overeen met zijn oorspronkelijk volume zoals in 1641 afgebeeld door Sanderus. In de eerste travee van de noordgevel bleven sporen zichtbaar van oude ontlastingsbogen, gedichte kleine vensters en een gedichte zandstenen korfboog in de onderbouw. De zes traveeën lange zuidgevel van de aanvankelijk smallere zuidvleugel vertoont boven de eerste twee benedenvensters keperboogvormige ontlastingsbogen. De westvleugel staat via een boogbrug over de walgracht in verbinding met de achterliggende Franse tuin, aangelegd in 1924 door Maurice De Wilde. Resten van zandstenen speklagen rechts boven de sokkel van de tuingevel. Centrale spiegelboogdeur in een geblokte en geriemde hardstenen omlijsting met oren en driehoekig fronton.

Mobilair: Sporen van een gedichte korfboogdeur met zandstenen negblokken in de noordvleugel. Klimmende kruisgewelfjes op hoekconsooltjes in de traptoren. Interieur voorts overwegend met elementen in Lodewijk XV- en Lodewijk XVI-stijl.

Koetshuis gesitueerd in de noordoosthoek van het kasteelpark. Bepleisterd en rozegeschilderd rechthoekig koetshuis onder schilddak (Vlaamse pannen), uit de 19de eeuw. Lijstgevels voorzien van één of drie rondboogvormige koetspoorten met typische bovenlichttracering, in een licht uitspringend risaliet. Geprofileerde booglijsten op imposten. Omlopende gelede architraaf, fries en gekorniste kroonlijst.

Vroegere personeelswoning, heden hovenierswoning en berging aan de oostzijde van het kasteelpark. Lange rechthoekige bakstenen vleugel bestaande uit een vroeger boerenhuis en rechts een aanpalende langsbouw die in het eerste kwart van de 20ste eeuw tot woning werd aangepast, waarschijnlijk opklimmend tot circa 1700. Links woonhuis van één bouwlaag en zeven traveeën onder zadeldak (Vlaamse pannen), met links aandak met muurvlechtingen. Verankerde bakstenen lijstgevel met tuitvormig dakvenster boven de derde travee. Zoldervenster met zandstenen latei op imposten. Gewijzigde muuropeningen. Eén gedeeltelijk gedicht zandstenen kruiskozijn en voorts een rechthoekige deur met bolkozijnen bovenlicht, tussendorpel en imposten van zandsteen. Rechts een dubbelhuis van vier traveeën en één bouwlaag onder geknikt zadeldak (mechanische pannen), aanpassing van het vroegere steile zadeldak. Sporen van de vroegere punttop met muurvlechtingen in de rechter zijgevel. Bepleisterde lijstgevel met rechthoekige muuropeningen. Bakstenen achtergevel onder dakoverstek.

  • Rijksarchief Gent, Kaarten en plans, nummer 345 en 368.
  • IMSCHOOT M., Heynderycx en de Volder, twee verdwenen adellijke families te Destelbergen, in De Oost-Oudburg, Jaarboek XXV, 1988, p. 108-134.
  • RAMON R., Wandeltocht langs de kastelen van Destelbergen, in De Oost-Oudburg, Jaarboek XIII, 1976, p. 106-130.
  • Le château de "Succa" et le domaine "Ter Saelen" au pays de Destelbergen, in Palmares, Gent, 1970.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Park

Binnen het omgrachte deel van het kasteeldomein bevindt zich een parterretuin. Door de tuin loopt een vista richting het westen dat zicht geeft op een open grasland met ronde waterpartij dat wordt omgeven door het parkbos. Ten noorden van de parterretuin en de oude walgracht, naast een door beukenhaag omsloten ronde tuinkamer, oorspronkelijk een longeerpiste voor paarden, ligt een deels ommuurde moestuin met serres. De moestuin werd vermoedelijk in de 19de eeuw aangelegd, aangezien zij nog niet te zien is op de kabinetskaart van de Oostelijke Nederlanden (1778). Wat wel ten zien is op de kabinetskaart is de warande ten zuidwesten van het kasteel, op de Poppkaart als de "seven sterre" aangeduid. De stervormige drevenstructuur was rond die tijd bijna volledig verdwenen en werd vervangen door een patroon van meer rechte dreven waarvan er één fungeert als centrale oost-westas ten zuiden van het kasteel. Vermoedelijk gaat het hier om een relict van de oude zevenster. Dwars op deze structuur is een zichtas geënt die vertrekt vanuit het kasteel en, begeleid door twee beukenrijen met daartussen een 'tapis vert', richting het zuiden loopt. In de zuidoostelijke hoek van het kasteeldomein staat een kleine hoeve uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het perceel grenzend aan de Volderrede wordt gebruikt als boomgaard, een gebruik dat volgens kaartmateriaal teruggaat tot de vroege 20ste eeuw. Een lindedreef (Succalaan) verbindt het kasteeldomein met de "Hoeve ter Borrestraate".

 

  • Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen in de Koninklijke Bibliotheek.
  • Popp 1842-1879: Atlas cadastral de la Belgique , publié avec l'autorisation de Monsieur le Ministre des Finances, schaal 1:1250, 1:2500, 1:5000, 1:7500, originelen in Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, 0381.
  • Topokaart 1860-1873: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, terreinopnames 1860-1873, uitgegeven door het Krijgsdepot tussen 1865-1880, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
  • Topokaart 1903-1912: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, eerste uitgave: 3de herziening 1903-1912, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Orthofoto 2019 (winter), Destelbergen [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 21 september 2021).
Auteurs: Claeys, Dries
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Destelbergen

  • Is deel van
    Kastelensite Destelbergen en Sint-Amandsberg

  • Omvat
    Hoeve


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Succa [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/35737 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.