erfgoedobject

Landhuis met historische site

bouwkundig / landschappelijk element
ID
32622
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32622

Juridische gevolgen

Beschrijving

Landhuis gebouwd in de jaren 1920, in het park van het vooroorlogs kasteel. Deze historische site gaat terug op de dorpsheerlijkheid, nauw verbonden geschiedenis van de gemeente Kemmel. Het oorspronkelijke kasteel in kern daterend van circa 1622, aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778), was gelegen in de zuidwesthoek van het park. Op het einde van de 19de eeuw werd het oude kasteel deels afgebroken om op de fundamenten een gebouw in neostijl op te bouwen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het kasteel volledig verwoest. De vooroorlogse kasteelsite bleef herkenbaar in de zuidwesthoek van het park zie de tweeledige site binnen een achtvormige omwalling met brug. Boogbrug van gele baksteen voorzien van lagen van rode baksteen, aflijnende tandlijst met dropmotief, op vier rondbogen. Lage leuning met natuurstenen dekplaat; erboven, beeld van waterman.

Ten noorden in het park, landhuis in cottagestijl heropgebouwd naar ontwerp van architect J. Dumont (De Panne) in 1920.

Cottage met nagenoeg rechthoekig grondplan onder overstekend schilddak (leien) op houten modillons; dakkapellen onder afgewolfde zadeldaken. Rode baksteen met gebruik van arduin voor de decoratieve elementen en voor de onder-, tussen- en bovendorpels van de muuropeningen. Verhoogde begane grond. Oost- en westgevel getypeerd door een centraal risaliet uitlopend op puntgevel met doorgetrokken driezijdige erker; laag zeszijdig torentje onder tentdak (leien) op de noordwesthoek. Zuidzijde opengewerkt tot veranda. Meer gesloten noordelijke zijgevel. Geel-blauw beschilderd houtwerk.

  • Algemeen Rijksarchief Brussel, Dienst der Verwoeste Gewesten, nr. 3865.
  • A. BRAN, L’ oeuvre d’ Albert Dumont à la Panne, onuitgegeven verhandeling,2 dln, La Cambre, 1994.
  • Delepiere A.-M. & Huys M. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kantons Mesen - Wervik - Zonnebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11N3, Brussel - Turnhout.
  • Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW00228, Landhuis met historische site.

Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Parkaanleg

De aanleg rond het kasteel van Kemmel wordt een eerste maal op de Ferrariskaart uit het laatste kwart van de 18de eeuw afgebeeld. De kern van het domein, de omwalde site, is vanaf het westen toegankelijk via een dreef vanaf de Nieuwstraat. Langs beide zijden van de dreef zijn boomgaarden aangeplant, gevolgd door moestuinen in de nabijheid van het kasteel. Op het domein bevinden zich verschillende vijvers ten noorden van de omwalling. De grootste, meest noordelijke blijft bewaard bij de heraanleg van het park en staat in de Atlas der Buurtwegen (circa 1840) aangeduid als “lange vijver”. Op deze kaart wordt de vijver als een kanaal met een uitstulping aan de korte zuidzijde weergegeven, een formeel element dat mogelijk reeds ten tijde van de opmaak door Ferraris aanwezig was. Bij deze nieuwe aanleg in vroeg landschappelijke stijl hoort eveneens een serpentinevijver. Het domein dat als “Chateau Degheus” op de kaarten aangeduid wordt, is tot in de tweede helft van de 19de eeuw als buitenverblijf van verschillende opeenvolgende families in gebruik.

Vermoedelijk in het derde kwart van de 19de eeuw ondergaat de parkaanleg een nieuwe transformatie. Het park breidt uit naar het westen tot aan de Kemmelstraat. In het noorden verdwijnt een dreef die reeds ten tijde van de Ferrariskaart de Kemmelstraat met de Nieuwstraat verbond. In de plaats verschijnt verder noordwaarts een nieuwe toegangsdreef (kadastraal geregistreerd in 1878) die vertrekt als een rechte en vervolgens met een flauwe bocht aansluit op het bestaande padennetwerk. Ten zuiden van de oorspronkelijke toegangsdreef ligt een ommuurde moestuin. Een verkoopsadvertentie van het domein uit 1884 vermeldt naast de ommuurde moestuin ook een verwarmde serre, orangerie, hovenierswoning, fazantenkwekerij, een koesthuis en paardenstallen, kippenhok en een doolhof. Deze doolhof van geschoren hagen lag langs de Reningelststraat en zou tot in de jaren 1950 bewaard zijn. De vroegere ijskelder bij het kanaal wordt niet vermeld.

In 1897 wordt in de noordwestelijke hoek van het domein langs de Nieuwstraat een Lourdesgrot opgericht. De grot uitgevoerd door M. Tatoux, rocailleur te Rijsel, ligt vandaag naast het Kemmel Chateau Military Cemetery.

Na de vernielingen tijdens WO I wordt het kasteel vervangen door een landhuis in cottagestijl in het noordoosten van het park. Het landhuis is aangelegd op een vlak gelegd terrein met een talud ten westen. Drie tuintrappen zorgen voor de verbinding met het lager gelegen gazon. Twee monumentaal uitgegroeide bontbladige Ierse taxussen (Taxus baccata ‘Fastigiata Aurea’) begeleiden elke trap. De hoofdtoegang langs de Reningelststraat wordt afgesloten door een laag hek uitgevoerd in ijzeren buiswerk, synoniem aan dat van het Warandekasteel waarmee een familieband bestond.

Het park heeft vandaag een oppervlakte van 6,32 ha en bewaart zijn aanleg uit het interbellum, maar ook de walgrachten en 19de-eeuwse vijvers en oprijlaan bleven bewaard.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Heuvelland, afdeling IV (Kemmel), 1878/1.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • PRIEM V. 1998: Kastelen en landhuizen in de Westhoek, Tweede Deel, Ieper, 36-37.
  • AN. 2008: Heuvelland (Kemmel) [online], Inventaris Lourdesgrotten, Heuvelland (Kemmel) * 25/12/8 – https://lourdesgrotten.wordpress.com (geraadpleegd op 3 augustus 2022).
  • Google Maps, Streetview, Reningelststraat 10, Heuvelland [online] (geraadpleegd op 3 augustus 2022).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Landhuis met historische site [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32622 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.