erfgoedobject

Wintershovenmolen

bouwkundig element
ID
32459
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32459

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Wintershovenmolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Soms ook Coenegrachtsmolen genaamd, naar de vroegere eigenaar-molenaar. Gelegen aan het lagere uiteinde van de doodlopende Molenstraat.

Watergraanmolen van het onderslagtype, gelegen op de Mombeek. Een bron van kort na 1500 maakt gewag van een "oude woonstede gelegen op de plaats genaamd den molenberch". De molen was een bangraanmolen van de heerlijkheid Wintershoven, die altijd nauw verbonden is geweest met de kasteelhoeve van Dessener. Een nieuw eikenhouten waterrad, gebouwd door Eugène Asnong uit Kuringen, werd in 1927 geplaatst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het sluiswerk volledig in beton gemaakt en werd de draagstoel vernieuwd. In 1948 zakte het houten molenrad ineen. In de maanden daarop dreef een elektrische motor de installatie aan, totdat in 1949 een nieuw molenrad werd aangebracht, gemaakt door Sander Asnong, zoon van Eugène. In 1979 viel de molenactiviteit volledig stil. Korte tijd werd er het recreatiepark Molenstrand uitgebaat. Vanaf 1986 verrotte de molenboom, verroeste het rad en werden de sluizen ontmanteld. De gebouwen zelf zijn sindsdien in verval. Circa 1993 brandde bovendien het binnenwerk uit.

Op de Ferrariskaart (1771-77) aangeduid als een geheel van drie losstaande bestanddelen, met het molenhuis aan de zuidzijde; in de Atlas van de Buurtwegen 1844 als een complex van twee losstaande en parallelle componenten, beide haaks op de beek. Heden gesloten geheel.

Bakstenen gebouwen uit de tweede helft van de 19de - begin 20ste eeuw, deels recent, meestal met getoogde muuropeningen: poortvleugel met woonhuis ten oosten, voormalig molenhuis ten zuiden en twee dienstgebouwen ten noorden en ten westen.

Opgenomen in de oostvleugel, korfboogpoort met rechts hiervan een zelfde, voormalige poort, nu gedicht en van drie vensters voorzien. Ten noorden aansluitend, ingestort woonhuis, vóór de instorting voorzien van een jaarsteen met inscriptie aan de buitenzijde van de schoorsteen: P. SWERTS 1775, naam van de toenmalige pachter; oorspronkelijk in vakwerk, in 1934 en 1941-1942 versteend.

Ten noorden, haaks dienstgebouw, nu stal, onder zadeldak (golfplaten). Parallel hiermee aan de zuidzijde: ingestort, voormalig molenhuis. Bewaard molenrad met houten spaken en metalen schoepen. Ingestort dienstgebouw ten westen aan de Mombeek.

  • BOGAERTS D. e.a., Kortessem. 50 historische getuigen, (Tongeren), (1986), p. 80-81, ill. (met melding van gevelsteen uit 1775).
  • BOGAERTS D. & VALGAERTS E., Kortessem. Een rijk molenverleden, Kortessem, 1990, p. 14 (ill. 3), 16, 18 (ill. 5), 21, 23, 34, 35, 39 (ill. 15), 42, 48 e.v., 62, 97, 112, 114, 117-134 (ills.), 152, 187, 189, 216, 217, 219 (met melding van gevelsteen uit 1775).
  • BRUYNEEL P., Dorpsmonografie Guigoven-Wintershoven, onuitg. verhandeling, Hasselt, 1986, p. 50-52 (afbn.), 58.
  • DARIS J., Notices historiques sur les églises du diocèse de Liège, 10, Luik, 1882, p. 158.
  • DIRIKEN P., Het Kortessems landschap in geografisch-historisch perspektief, (Groenkontakt, 10, 1984, p. 178, afb.).
  • GOOSSENS E., Postkaarten: Guigoven, Wintershoven, Gors-Opleeuw, onuitg. verhandeling, (Hasselt), s.a., p. 20-21 (afb.), 22.
  • S.N., Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg, Borgloon-Rijkel, 1996, p. 39.
  • VANAUDENAERDE J., Kortessem, historisch perspectief, 3. Wintershoven-dorp, Kortessem, 1997, p. 3, 9, 31, 33, 40, 42, 46, 69-71.
  • WAGEMANS H., Sint Lambertus als onderwerp voor een toeristische route ?, onuitg. verhandeling, (Hasselt), 1984, p. 55.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Wintershovenmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32459 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.