erfgoedobject

Rootmolen

bouwkundig element
ID
32375
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32375

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Rootmolen
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Voormalige Rootmolen op de rechteroever van de Mombeek, als langgestrekt volume (nok loodrecht op de straat) aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) en in de Atlas van de Buurtwegen (1846) als een complex met twee losstaande bestanddelen (nok parallel aan de straat).

Heden complex bestaande uit een molenaarswoning ten oosten uit het eerste kwart van de 20ste eeuw en aansluitend molenhuis ten westen in kern uit de eerste helft van de 19de eeuw. Watergraanmolen van het onderslagtype.

Eerste vermelding in 1284 als leenroerige molen van het "Eijckelgaet"; latere als "Vranckenmolen" naar Franco van Rendelborne, eigenaar circa 1300, een naam die in zwang bleef tot aan de Franse Revolutie, en in de 19de en 20ste eeuw als "Roodtmolen" of "Rootmolen" en in het dialect "Trootmolen".

In 1971 viel de activiteit van de molen definitief stil. De moleninstallatie werd niet ontmanteld. Vanaf 1822 werd er niet alleen graan maar ook mout gemalen voor de plaatselijke brouwerijen. In 1946 werd het hele buitenwerk gemoderniseerd, waarbij het houten sluisgestel door een betonnen werd vervangen en dat tot nu toe vrij goed is bewaard. Het huidige binnenwerk met twee maalstoelen, aangekocht in 1919, komt van een watermolen uit Glaaien op de Jeker. Een elektrische motor verving later de voormalige armgasmotor. Voorts liet Victor Knapen, eigenaar in de periode 1955-87, een nieuw waterrad aanbrengen met houten spaken en ijzeren velgen en alpen, dat nog steeds op de molenboom aanwezig is.

Bakstenen molenaarswoning onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, mechanische pannen), uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Baksteenfries, getoogde en halfronde muuropeningen, hardstenen lekdrempels en afwerking. Aansluitend, sterk verbouwd en gerenoveerd molenhuis onder zadeldak (Vlaamse pannen) met laadvenster ten zuiden. Metalen molenrad met houten spaken, van het onderslagtype, met bewaard betonnen sluiswerk. Eveneens bewaard binnenwerk.

  • BOGAERTS D. e.a., Kortessem. 50 historische getuigen, (Tongeren), (1986), p. 78-79, ill.
  • BOGAERTS D. & VALGAERTS E., Kortessem. Een rijk molenverleden, Kortessem, 1990, p. 14 (ill.), 16, 18 (ill.), 21, 23, 26 (ill.), 28, 29, 30 (ill.), 31, 34 (ills.), 35, 36, 39, 40, 51, 62, 96 (ill.), 97-116 (ills.), 121, 126, 129, 216, 217, 218, 219.
  • S.N., Met de stroom mee of tegen de wind in? Molens in Limburg, Borgloon-Rijkel, 1996, p. 38.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda; Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Rootmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32375 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.