erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
308364
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308364

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Van Geeteruyen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hollandstellung: deel Oost-Vlaanderen
    Deze vaststelling was geldig van tot

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa Kasteel van Geeteruyen
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Betonnen militaire constructie gelegen in het noordelijke deel van het domein horende bij Villa Kasteel van Geeterayen, op een dertigtal meter van de voormalige spoorwegbedding verwijderd.

Historiek

Deze bunker maakt deel uit van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse Etappen-Inspektion 4 of Gruppe Gent.

Ten oosten van het Kanaal van Gent naar Terneuzen liep de hoofdlinie van de 'Hollandstellung' van Mendonk naar Vrasene, via Zaffelare, iets zuidwaarts tot ten noorden van Brug, via Eksaarde, Oosteindeken en Zwaanaarde naar Sinaai, vervolgens meer noordwaarts via de oostzijde van Stekene, om via Kemzeke en Sint-Gillis-Waas noordelijk langs Vrasene aan te sluiten op de 'Stellung Antwerpen'. Deze linie bestond uit een dubbele prikkeldraadversperring en bunkers, met een gevechtspositie op het dak. Ten noorden van deze hoofdlinie waren enkele voorposten opgetrokken langs een prikkeldraadversperring. Op twee kilometer ten zuiden van de hoofdlinie was een artilleriestelling voorzien.

Qua densiteit lag het aantal bunkers in dit deel van de 'Hollandstellung' opmerkelijk lager dan ten westen van het kanaal Gent-Terneuzen. In dit stuk van de 'Hollandstellung' zouden er volgens een Belgische naoorlogse inventarisatie 57 bunkers zijn opgetrokken. De verdediging kon hier ondersteund worden door ‘Ansumpfung’ van de Moervaartdepressie en verder naar het oosten op van de Waaslandpolders. Met ‘Ansumpfung’ wordt het moerassig maken van het terrein bedoeld. In een dergelijk ‘Sumpfgebiet’ dienden alle wegen en kruispunten met mitrailleurvuur gedekt te kunnen worden, vanuit bomen of vanaf aangelegde stellingen. Dit alles werd aangevuld met draadhindernissen en goed verborgen waarnemingsposten met telefoonverbinding.

Om de aanleg van de stelling efficiënt te organiseren, deelde de landmacht deze in bouwsectoren in. Deze bunker lag in de bouwsector II en lag net ten zuiden van het ‘Sumpfgebiet’ van de Moervaartdepressie. Naar analogie van andere bunkers uit deze bouwsector kan vermoed worden dat de luifel aan de achterzijde van de bunker oorspronkelijk via een betonnen trap te bereiken was. Achter de U-vormige borstwering vanop het dak kon de omgeving in de gaten gehouden worden, maar ook onder vuur genomen worden. De kleine opening centraal in de voormuur verbreedt naar buiten toe. Deze opening was bedoeld als observatieopening.

Beschrijving

Betonnen militaire post met rechthoekig grondplan. De constructie is opgetrokken aan de hand van betonstenen. Het plafond is gegoten op een houten bekisting, versterkt met ijzeren profielen. Op het dak is aan noordelijke zijde wellicht een U-vormige borstwering opgetrokken. Centraal aan de achterzijde van de bunker steekt een betonnen luifel uit. Er naast zijn er klimijzers tegen de achtermuur ingewerkt. Aan de achterzijde zitten twee toegangen. Deze toegangen vormen de uiteinden van een gang, die op zijn beurt een centrale toegang tot de binnenruimte omvat. In de muur tussen gang en binnenruimte steekt een opening ter hoogte van de toegangen. In de binnenmuren zijn nissen uitgewerkt. Tegen het plafond van de binnenruimte zitten ijzeren haken. Centraal in de voormuur zit een kleine vierkante opening, die naar buiten toe verbreedt. Deze voormuur is 155cm dik.

  • DECOODT H. 2018: Bunkers van de ‘Hollandstellung’ (Eerste Wereldoorlog), onuitgegeven criterianota, Agentschap Onroerend Erfgoed.
  • DECOODT H. 2020: Een stelling met twee gezichten: de Hollandstellung, M&L 39.6, 43-60.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l., 97-99.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Hollandstellung

  • Is deel van
    Kasteel Van Geeteruyen

  • Is gerelateerd aan
    Duitse bunker


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308364 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.