erfgoedobject

Semigesloten wederopbouwhoeve

bouwkundig element
ID
308179
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308179

Beschrijving

Wederopbouwhoeve met semigesloten opstelling, aan de kruising van Schomminkel- en Gildestraat. Bij deze hoeve op de zuidflank van de Baneberg sluit de deels omhaagde huisweide met kleine boomgaard aan, waarin langs de Gildestraat het bakhuis ingeplant is. Voor de Eerste Wereldoorlog lag de hoeve verder van de weg af. De vernietigde hoeve dateerde zeker uit de 19de eeuw en had mogelijk een oudere kern. De eigenaar bouwde de hoeve na de oorlogsvernietiging noordelijker, tegen de straat, opnieuw op. De regionalistische baksteenarchitectuur sluit sterk aan bij de hoevebouw uit de tweede helft van de 19de eeuw, met een eenvoudig, nauwelijks versierd metselwerk en een dakruiter op de boerenwoning. Ook het tweeledige bakhuis refereert aan een 19de-eeuwse hoevetypologie. Het erf is toegankelijk via een ijzeren poort tussen sierlijke hardstenen pijlers. Ten zuiden van de hoeve is er een recente loods gebouwd.

Historiek

De hoevesite staat niet op de Ferrariskaart (1771-1778), omdat Westouter tot het zogenaamde Groot Transport van 1779-1781 tussen Frankrijk en Oostenrijk als enclave tot Frankrijk behoorde. Het primitief kadasterplan (rond 1830-1835) en de Atlas der Buurtwegen (1843-1845) tonen een achterin gelegen hoeve, ten zuidoosten van de kruising van Schomminkel- en Gildestraat. De als "ferme Cambier" aangeduide hoeve was bereikbaar via een erfoprit vanaf de Oude Bellestraat en via een voetweg ("sentier nr. 44" op de Atlas) en later een oprit vanaf de Schomminkelstraat. Drie vrijstaande bestanddelen waren in U-vorm rondom een ruim erf gegroepeerd. Ten zuiden van de gebouwen lag de moestuin. Op het gereduceerd kadasterplan (rond 1845-1855) is de hoeve omgeven door een ruime huisweide (grasland), met ten oosten daarvan een groot boomgaardperceel (deels aansluitend bij oostelijker gelegen hoeves). Ten westen van de hoeve was er een akkerland. Ten noorden daarvan sloot een bosperceel en opnieuw grasland (tegenaan de Gildestraat) aan.

Beschrijving

Ten noordoosten van de wederopbouwhoeve (aan de Gildestraat) strekt zich een huisweide uit. De aan de hoeve palende hoogstamboomgaard, nabij het bakhuis, omvat onder meer appel, kers en okkernoot. Hagen van beuk en knotbomen van schietwilg (recente aanplant) sluiten de zuidoostelijk afhellende huisweide aan de straat af. De oostelijke perceelsgrens van de boomgaard is gemarkeerd door een oudere veekeringshaag van meidoorn. Rondom het hoeve-erf (straatkant van het afgeronde hoekperceel) loopt de erfbegrenzing door als afsluitingshaag, wellicht van haagbeuk, verder. Bij het voortuintje van de boerenwoning (ten westen, aan de Schomminkelstraat) is deze lager geschoren haag onderbroken door een laag poortje tussen betonnen pijlers. Ten zuiden (rechts) sluit de ijzeren erfpoort aan, gevat tussen vierkante blauwhardstenen hekpijlers. Deze pijlers - mogelijk gerecupereerd van een vooroorlogse site - zijn sierlijk uitgewerkt met profilering, puntbekroning en rechts een cartouche met opschrift: "Dit Huys Is Gemackt Door Mense Hande Godt Wilt Bewaren Voor Het Branden En Alle Tegenspoet". Tussen de rechter pijler en een vierkante bakstenen pijler steekt het smallere voetgangerspoortje. Ten zuiden hiervan loopt de afsluitingshaag verder.

Rondom het gekasseide erf zijn drie gebouwen in U-vorm opgesteld: de boerenwoning ten westen, de stallen ten noorden en de schuur ten oosten. Doordat deze 'vrijstaande' gebouwen (telkens gevat onder een apart dak) hoek tegen hoek opgesteld zijn (stallen en schuur) of verbonden zijn door een lager gebouwtje (boerenwoning en stallen), ontstaat een kenmerkende semigesloten opstelling. Op het erf is de bakkeuken van een tweeledig bakhuis bewaard. Het ovenhuisje is afgebroken. De gebouwen zijn opgetrokken in rode verankerde baksteen boven zwart geschilderde plinten. Kenmerkend voor de zadeldaken in rode mechanische pannen zijn de geknikte dakoverstekken op geprofileerde houten modillons en de dakruiter op de nok van de woning. De houten klokkenstoel met de hoeveklok is bekroond door een veelhoekige spits (zinken bekleding) met ijzeren windwijzer met haan. De zijpuntgevels van de gebouwen zijn vlak afgelijnd met een gecementeerde afboording.

De boerenwoning is met de representatieve gevel naar de straat en het voortuintje gericht. Deze langse gevel telt vier huistraveeën (deur in de derde travee) en rechts (ten zuiden) twee opkamertraveeën. De getoogde muuropeningen zijn gevat onder baksteenstrek. Het oorspronkelijke geschilderde houtwerk is bewaard of vernieuwd naar oud model (vernieuwde blauwhardstenen onderdorpels): ramen met kruisindeling en kleine roedeverdeling, luiken en beglaasde paneeldeur met ijzeren smeedwerk. In de zijgevels van de woning steken getoogde zoldervensters onder strek en met bewaarde bakstenen onderdorpels (dito houtwerk).

De stallen zijn aan de langse erfzijde voorzien van drie dakvensters met laaddeuren. De langse achtergevel is opengewerkt door drie lage getoogde stalvenstertjes onder bakstenstrek. Het houtwerk met kleine roedeverdeling en luiken is bewaard of vernieuwd naar oud model (vernieuwde onderdorpels). In de zijgevels steken getoogde zoldervensters met bewaard of naar oud model vernieuwd houtwerk. De schuur met geïncorporeerde stallen is in de langse erfgevel onder meer opengewerkt door een getoogde staldeur, geflankeerd door stalvenstertjes. Daarboven is het zadeldak onderbroken door een laaddeur op bakstenen onderdorpel. De laaddeur is gevat in een dakvenster onder overkragend zadeldak met windplanken. Het houtwerk van deuren (bewaard hang- en sluitwerk, tweeledige staldeur) en vensters (kleine roedeverdeling, vernieuwde onderdorpels) is bewaard. Ook in de langse achtergevel steken getoogde stalvenstertjes en -deuren (dito houtwerk). De noordelijke zijgevel de schuur is opengewerkt door een getoogd laadvenster onder strek.

Ten noordoosten van de stallen en de schuur, op enige afstand, is het tweede bakhuis parallel met de Gildestraat ingeplant. Het betreft een bakhuis van het tweeledige type. De bakkeuken onder hoger zadeldak met kenmerkende schoorsteen is aan de straatzijde opengewerkt met een getoogd venster onder strek. Het lagere ovengedeelte is onderaan kenmerkend opengewerkt door twee rondboognissen. Ten oosten van de bakkeuken sluit een aanbouw met muurlisenen, gevat onder lessenaarsdak, aan.

  • Britse loopgravenkaart "Kemmel", 28 SW1, 13/09/1918: uit "The Imperial War Museum Trench Map Archive", uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum (CD-rom).
  • Britse loopgravenkaarten (april en augustus 1918), Collectie In Flanders Fields Museum.
  • Duitse loopgravenkaart "Westoeter Reningelst", CGTM WO 153 974 (april 1918): uit "Captured German Trench and Operations Maps from the National archives", uitgegeven door The Naval & Military Press (CD-rom).
  • STICHELBAUT B. & CHIELENS P. 2013: De oorlog vanuit de lucht: 1914-1918: het front in België, Brussel, 264-267.

Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Semigesloten wederopbouwhoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308179 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.