erfgoedobject

Gentombe en omgeving

archeologisch / landschappelijk element
ID
308045
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308045

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Hoeve Kuesses
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Hoeve Vrindts
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Hoeven Kuesses en Vrindts: omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Tumulus Gentombe
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Tumulus Gentombe met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

De Gentombe is een grafheuvel uit de Midden-Romeinse tijd en ligt in het zuidwesten van Herderen, langs de de la Brassinestraat. De vrijwel cirkelvormige tumulus heeft diameters van 33 en 35 meter en is ongeveer zeven meter hoog. De site bevindt zich op een hoogte van circa 20 meter +TAW op de zuidwestelijke helling van een heuvel en op ongeveer 200 tot 250 meter ten noorden van de weg Tongeren-Maastricht-Keulen. De grafheuvel is bedekt door gras en begroeid met/omgeven door enkele bomen en ligt in een kleinschalig open landschap met weiland en boomgaarden. Langs een landweg die ten zuiden van de grafheuvel loopt, bevindt zich de bakstenen Kapel Onze-Lieve-Vrouw. Deze dateert uit het midden van de 19de eeuw en is vrijwel volledig overgroeid.

Het uitzicht van de de la Brasinnestraat wordt gedomineerd door de aanwezigheid van een aantal monumentale hoeves die het straatbeeld bepalen. De Hoeve Vrindts is een gesloten hoeve uit eind 18de, begin 19de eeuw. De witgekalkte, bakstenen gebouwen liggen gegroepeerd rondom een rechthoekig erf, bereikbaar via een inrijpoort in de vleugel aan straatzijde. In de tuin achter de hoeve staat onder meer een monumentale beuk. Voorbij de Gentombe ligt in dezelfde straat een tweede gesloten hoeve, de Hoeve Kuessens. Het woonhuis en de stallen dateren van 1724, de dwarsschuur waarschijnlijk uit de 18de eeuw. De kalkstenen inrijpoort bevindt zich in de noordvleugel aan straatzijde. De gesloten hoeve op de hoek van de Tolstraat dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw maar heeft mogelijk een oudere kern. De bakstenen gebouwen liggen gegroepeerd rondom een rechthoekig erf en zijn toegankelijk via een monumentale inrijpoort op de Tongersesteenweg.

Op de 18de-eeuwse Ferrariskaart vormt Herderen een kleine landelijke kern omringd door uitgestrekte akkers en enkele grote hoeves ten zuiden van de dorpskern. De grafheuvel wordt niet weergegeven. Pas op de topografische kaart van 1873 wordt de tumulus vermeld op een open perceel tussen de hoeves Vrindts en Kuessens. De gesloten hoeves worden omringd door een boomgaard en in het zuiden begrensd door een deels holle weg die van de Tolstraat naar de de la Brasinnestraat loopt. Begin 20ste eeuw verandert het wegpatroon ten zuiden van deze hoeves. Een nieuwe rechte weg kruist deze holle weg en verbindt de Hoeve Vrindts rechtstreeks met de Tongersesteenweg. In de loop van de 20ste eeuw neemt het aantal percelen ingericht als boomgaarden toe zodat een aaneengesloten blok ontstaat tussen de de la Brasinnestraat en de Tongersesteenwegen.

Op de percelen die ingesloten liggen tussen de verschillende grote hoeves zijn nog veel hoogstamboomgaarden aanwezig. Zowel de holle weg als de verbindingsweg met Hoeve Vrindts hebben hun oorspronkelijk tracé behouden en zijn nog onverhard. Van op deze wegen is er een open zicht op de boomgaarden en de tumulus.

Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen berusten bij de Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, Ms. IV 5.627.Topokaart 1860-1873: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, terreinopnames 1860-1873, uitgegeven door het Krijgsdepot tussen 1865-1880, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.Topokaart 1903-1912: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, eerste uitgave: 3de herziening 1903-1912, schaal 1:20.000, originelen berusten bij het Nationaal Geografisch Instituut.<:div>

Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Hoeve Kuesses

  • Omvat
    Hoeve Vrindts

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw

  • Omvat
    Tumulus

  • Is deel van
    Herderen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gentombe en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308045 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.