erfgoedobject

Burgerhuis in art deco

bouwkundig element
ID
307570
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307570

Beschrijving

Burgerhuis in art-decostijl gebouwd in opdracht van Louis Vermeylen, bediende van beroep, naar een ontwerp uit 1928. Uit het bouwdossier vallen de ontwerper noch aannemer af te leiden. De bouw van de woning is te situeren in de context van de verkaveling en aanleg van “nieuw Berchem” kort vóór en na de Eerste Wereldoorlog. Dit stadsdeel dat teruggaat op oude landgoederen en krijgsgronden werd ten zuiden van de Brialmontomwalling ingericht. Oorspronkelijk als eengezinswoning opgetrokken, werd dit rijhuis verbouwd tot een woning met dokterspraktijk, naar een ontwerp van de architect Jan E.G. Van Gaens uit 1998. Deze werken brachten ingrijpende wijzigingen aan de achtergevel en het interieur met zich mee, terwijl de voorgevel in zijn oorspronkelijke staat werd gerestaureerd.

De woning is qua stijl en typologie kenmerkend voor de bebouwing aan de Koninklijkelaan. Het rijhuis bevindt zich tussen drie burgerhuizen in art-decostijl in het eerste bouwblok van de Koninklijkelaan nabij de Grotesteenweg, en heeft net als de andere woonhuizen een voortuintje. Het oorspronkelijke smeedijzeren hekwerk, dat tot 1998 nog gedeeltelijk aanwezig was, is niet bewaard. De voortuin is gekasseid als oprit en deels met hagen omsloten.

Het burgerhuis is drie traveeën breed en telt drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde bekleed met leien. Het gevelvlak bestaat uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband met knipvoegen, wordt over twee bouwlagen doorbroken door een parement uit witte natuursteen, en rust op een plint uit blauwe hardsteen. Het art-decokarakter van deze woning berust voornamelijk op de vormgeving van het decoratieve beeldhouwwerk en het smeedwerk. In de lijstgevel ligt de nadruk op de middenas. Deze wordt op de bel-etage gemarkeerd door een bow-window geopend door drie rechthoekige muuropeningen met afgeronde bovenhoeken, en versierd met halfverheven bloemenkorven op de borstwering. Deze rust op een gelede, natuurstenen console, en wordt bekroond met een smeedijzeren balkonleuning. Daarboven een rechthoekig drielicht met een centraal deurvenster. De gelijkvloerse verdieping wordt links geopend door de rechthoekige garagepoort met vleugeldeur en rechts door de inkomdeur met afgeronde bovenhoeken, geflankeerd door twee octogonale zijlichten. Hier is gebruik gemaakt van kunstige raamomlijstingen met een afwisseling van natuurstenen blokken en rode bakstenen. Zowel bij de garagepoort als de inkomdeur dorpels uit blauwe hardsteen. Een vlakke natuurstenen fries dient als gevelbeëindiging onder de houten kroonlijst. In de pseudo-mansarde bevinden zich drie rechthoekige dakkapellen in houten omlijsting. De bewaarde houten garagepoort en voordeur zijn deels beglaasd en voorzien van smeedijzerwerk met spiraalmotieven, ontleend aan de art-decostijl. Gelijkaardige ornamentiek is terug te vinden in de smeedijzeren balkonleuning. Het vensterschrijnwerk is op de bovenverdiepingen vernieuwd, met behoud van de kleine roedeverdeling in de bovenlichten.

Volgens de oorspronkelijke bouwplannen beantwoordt de plattegrond aan de typologie van de bel-etagewoning. Het geheel is onderkelderd en ontsloten door een zijdelings ingeplante inkom- en traphal. In de kelderverdieping bevonden zich een wijnkelder, een stookplaats, twee kolenkelders en een wasruimte. De gelijkvloerse verdieping omvatte de garage en inkom, waarachter de hall, de “lavatorij”, een zitplaats, de keuken en de koer met wc. Het “schoonverdiep” bood ruimte aan de suite van salon en eetkamer met terras aan de tuinzijde, geflankeerd door de office met keukenlift. Op de tweede verdieping bevonden zich twee slaapkamers en een badkamer met bovenlicht, en de mansardeverdieping bood eveneens plaats aan twee slaapkamers. In 1998 kregen heel wat ruimtes een andere functie en werd de indeling van de gelijkvloerse verdieping en de bel-etage grondig gewijzigd. Op de benedenverdieping werd plaats gemaakt voor een wachtruimte, een dagverblijf en een raadplegingsruimte ter vervanging van de vroegere keuken en koer. Op de eerste verdieping kwam een ruime keuken en een nieuw terras. Voor deze nieuwe functies werd het gebouw aan de tuinzijde aanzienlijk verdiept ter hoogte van de gelijkvloerse verdieping en de bel-etage.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 961#9683 en 961#1803.

Auteurs: Hüpscher, Erica
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in art deco [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307570 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.