erfgoedobject

Brouwerijtoren Ankerhof

bouwkundig element
ID
306902
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306902

Juridische gevolgen

Beschrijving

Brouwerijtoren van brouwerij het Ankerhof, in 1934 gebouwd bij de uitbreiding van de historische brouwerij aan de overkant van de straat.

Historiek

De geschiedenis van de brouwerij gaat terug tot het midden van de 17de eeuw. In 1640 bewoonde Michiel Wambacq, meier van de schepenbank van Affligem, het Ankerhof waar toen reeds bier werd gebrouwen. Dankzij de brouwerij en stokerij heeft de familie Wambacq een belangrijke rol gespeeld in het dorpsleven en de dorpspolitiek van Essene. Verschillende telgen van het geslacht werden burgemeester van Essene, waaronder Jules Wambacq, burgemeester van 1908 tot 1933.

De gebouwen waarin de oude brouwerij gevestigd was, werden te klein en daarom werd er vanaf 1931 aan de overkant van de straat een nieuwe brouwerij opgericht. Een bestaande hoeve werd hiertoe aangepast met de oprichting van de kuiperij in 1931. In 1934 wordt de brouwerijtoren opgetekend in het kadaster en in 1935 ook de aanleunende garageboxen. De nieuwe brouwerij in art-decostijl zorgde voor de verdere afwerking en lagering van het bier. Het bier werd in het Ankerhof gebrouwen en via een pomp onder de straat naar de toren gepompt. De toren werd gebouwd om er een van de eerste bottelarijen in onder te brengen.

De toren telde vijf zichtbare bouwlagen en draaide goed. Daarom werd gestart met de bouw van een tweede identieke toren, maar na het overlijden van Jules Wambacq in 1933 kwam men niet verder dan het eerste verdiep. Wegens het overlijden van Jules Wambacq, de Tweede Wereldoorlog en de industriële revolutie is de brouwerij stilgevallen en werd de productie in 1957 gestopt. In 1977 werd de schoorsteen afgebroken.

Beschrijving

Brouwerijtoren op vierkante plattegrond met vijf niveaus onder plat dak. De toren is waarschijnlijk opgebouwd uit een skelet van gewapend beton met bakstenen muren en een gecementeerde plint en gecementeerde decoratieve elementen.

De straatgevel (zuid) is uitgewerkt als voorgevel, met reminiscenties aan de art deco. De smalle, hoge lijstgevel is gevat tussen pilasters, die een gecementeerd, vereenvoudigd hoofdgestel omvatten met opschrift "BROUWERIJ ANKERHOF", in een lettertype kenmerkend voor het interbellum. Aan beide zijden van het opschrift is in het topstuk een anker zichtbaar.

De middentravee wordt opengewerkt door een lichtstraat geflankeerd door rechthoekige vensters op elk verdiep. De verticaliteit wordt verder nog benadrukt door op hun kant geplaatste bakstenen tussen de verschillende muuropeningen. De vensters hebben een betonnen roedeverdeling onder een betonnen latei. Lage begane grond met centrale, dubbele deur, geflankeerd door twee brede vensters, gevat onder een zware latei. Blinde zijgevels, met uitzondering van een driezijdig zoldervenster, mogelijk van het koelschip, helemaal bovenaan.

Indeling brouwerijtoren

Op het gelijkvloers was er ruimte voor de stoomketel en stoommachines, de opslag van kolen, de machinekamer en een jeneverstokerij met drijftanks. Op het eerste verdiep bevonden zich ruimtes met roerkuip, hopbak, pompen, een steun voor de brouwerijketel, een jeneverstokerij, een steenmolen en een watertank van 2000 liter voor de brouwerij alsook een stookruimte en een hopopslagruimte. Op het tweede verdiep bevonden zich het verdeelbord van de elektrische installatie sinds de aansluiting op het elektrisch net, een moutpletter, het motorhuis, brouwerijketels met onder meer een brouwketel van 10.500 liter en een hopzolder. Op het derde verdiep bevond zich een opslagruimte met ophaalsysteem. Bovenaan in de toren was er mogelijk een koelschip aanwezig. De driezijdige muuropeningen in de zijgevels en het onregelmatige dak wijzen mogelijk op de verluchting van dit koelschip. Op het dak staat waarschijnlijk ook een watertank.

Naast de toren stond een gebouw met drie niveaus voor de kuiperij, de onderhoudsgarage en het wagenpark.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Affligem, afdeling II (Essene), 1835/3, 1851/9, 1871/3, 1877/4, 1931/1, 1937/3, 1935/3, 1956/1, 1970/6, 1971/9.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Leggers Affligem afdeling II (Essene), artikels 134, 366, 912, 1502, 2086.
  • STEPPE H. 2018: Herbergen en Pottenhuizen te Essene, Affligem.
  • T’KINT T. 2011: Het verdwenen Affligem, de oudste foto’s van Hekelgem, Essene, Teralfene en de abdij van Affligem, Aalst, 29-31.

Auteurs: D'hoker, Thomas
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerijtoren Ankerhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306902 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.