De Sint-Annakapel is één van de oudste kapellen van het dorp Baal. Ze dateert vermoedelijk minstens van de tweede helft van de 18de eeuw. Sint-Anna is de patroonheilige van de parochie Baal.

Op de Wandkaarten van het Hertogdom Aarschot (1759-1775) staat op deze plek al een kapel aangeduid. Ze staat eveneens afgebeeld op het primitief kadaster van Baal dat 1820 gedateerd is. Men kan de Sint-Annakapel ook terugvinden op de Atlas der Buurtwegen (1841), de Vandermaelenkaart (1846-54) en op de topografische kaarten van het NGI van 1864 en later. De kapel is echter niet ingetekend op de latere kadasterschetsen.

Beschrijving

De wegkapel ligt midden in een driehoek gevormd door de Monnikstraat, de Camille Huysmansstraat en de Turfhoeveweg, ten noordwesten van het centrum van het dorp. Naast de kapel staat een jonge hazelaar, hoogstwaarschijnlijk ter vervanging van een andere boom. Zoals zichtbaar op historische foto’s vonden er processies plaats naar de Sint-Annakapel.

De wegkapel is opgetrokken uit verankerde, witgeschilderde baksteen met een gecementeerde en gepekte plint op een rechthoekig grondplan. De kapel heeft een zadeldak met Vlaamse pannen, tussen twee aandaken. De zuidelijke gevel, uitgewerkt als voorgevel, heeft een tuitgevel met muurvlechtingen en schouderstukken en wordt bekroond met een metalen kruis. De kapel heeft een rondboogdeur in een trapsgewijs verdiepte omlijsting. In het blinde boogveld boven de deur ziet men drie geschilderde beeldjes: Sint-Anna tussen een biddende man en een biddende vrouw. Boven de deur stond vroeger het opschrift “Hier verzet men geenen voet, Eer men moeder Sint-Anna groet, Bid voor ons, H. moeder Anna”. Op historische foto’s is bovendien te zien dat de voorgevel met schilderijen gedecoreerd was, maar vermoedelijk was dit enkel tijdens de processie. De vernieuwde rechthoekige houten deur is wit geschilderd. In de deur zijn twee vierkante ruitjes met smeedijzeren tralies.

De zijgevels zijn afgelijnd door een tandfries en geopend door kleine halfronde vensters met glas-in-loodramen. Het glas dateert van de tweede helft van de 20ste eeuw aangezien historische foto’s eenvoudigere glas-in-loodramen tonen. Het kruis op de tuitgevel werd waarschijnlijk in de 21ste eeuw pas toegevoegd. De achtergevel is blind en heeft ook een tuitgevel.

In de kapel bevond zich tot in het begin van de 21ste eeuw een lindehouten beeld van de Heilige Anna van 73 cm met een 20ste-eeuwse beschildering. In 1968 waren de linkerarm en de rugzijde van het beeld beschadigd. Het beeld is een zogenaamde Sint-Anna-ten-Drieën. De Heilige Anna, met weduwensluier, staat rechtop en heeft de Heilige Maagd op haar rechterarm, die op haar beurt het Kindje Jezus draagt. Deze voorstelling was in de Nederlanden erg geliefd in de 15de en 16de eeuw. Op de rugzijde van het beeld is een lelie afgebeeld. Volgens sommige auteurs is dit het wapenschild van Aarschot, waartoe Baal geestelijk en wereldlijk behoorde. Volgens anderen verwijst deze naar ‘De meester met het Franse leliemotief’, een beeldhouwer uit het 16de-eeuwse Mechelen.

In de kapel bevond zich op het moment van inventarisatie een altaar met Mariabeeld, twee identieke kleinere Mariabeelden en een beeld van de Heilige Familie.