erfgoedobject

Dokterswoning Liekens

bouwkundig element
ID
306754
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306754

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dokterswoning Liekens
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

De dokterswoning Liekens werd midden jaren zestig gebouwd naar een ontwerp van de Gentse architect Francis Serck dat beïnvloed lijkt door de eenvoud van het Scandinavische modernisme.

Historiek

In 1963 vroeg dokter Constant Liekens aan Francis Serck, een bevriende architect, om voor hem een woning met praktijk te ontwerpen rond een aantal elementen van een historisch pand die hij had kunnen verwerven (een trap, een marmeren vloer en een glasraam). Omdat Serck als stedenbouwkundig adviseur de private bouwaanvragen en plannen in die gemeente zelf beoordeelde, was deze opdracht niet voor de hand liggend maar op 20 september 1965 verleende het stadsbestuur toch een gunstig advies.

De woning illustreert de doorbraak van internationale modernistische stromingen in Vlaanderen tijdens de jaren vijftig en zestig. De in 1953 afgestudeerde Francis Serck was in deze periode, net zoals vele tijdgenoten, gefascineerd door het Scandinavische modernisme van ontwerpers als Alvar Aalto en Arne Jacobsen. Serck bezocht als student in 1951 zelfs Alvar Aalto, samen met zijn medestudent Jan Tanghe waarmee hij later regelmatig zou samenwerken (onder andere aan het Provinciaal Handels- en Taalinstituut). Kenmerken van het Scandinavische modernisme die ook in de Woning Liekens teruggevonden kunnen worden, zijn de betrokkenheid op het omringende landschap (bijvoorbeeld door het doortrekken van muren tot tuinmuren), de heldere, logische planopbouw op menselijke schaal met een functionele ruimte-indeling volgens een open plan, de elementaire vormgeving, constructie en materialen (een combinatie van witgeschilderd baksteenmetselwerk en natuurhout), de afwisseling van blinde muren en transparante glasvlakken op basis van de oriëntatie, en de dakvlakken met een breed overstek.

De invloed van dit Scandinavische modernisme bereikte Serck waarschijnlijk ook indirect, met name via Paul Felix, die in de jaren vijftig een opvallend modernistisch oeuvre realiseerde, onder andere in samenwerking met Jan Tanghe. Dit oeuvre omvatte ook enkele woningen in Gent en omgeving, zoals de dokterswoning Meirsman in Gent uit 1963, en een woning voor chirurg De Brabandere in Destelbergen uit 1961. Typerend voor Felix’ gebouwen uit deze periode zijn de constructieve eerlijkheid en de grote eenvoud en soberheid, kenmerken die ook van toepassing zijn op de Woning Liekens.

Beschrijving

De Woning Liekens is een modernistische, vrijstaande woning die zich centraal op het perceel bevindt. Ze bestaat uit een T-vormig volume met de lange zijde loodrecht op de straat en met het dwarse volume achteraan, aan de oostzijde. Een rechte oprit van kasseien aan de noordzijde van het perceel leidt naar de woning en rondom de woning bevinden zich verschillende rechthoekige terrassen, eveneens gekasseid.

De ingang bevindt zich langs de oprit, centraal in de noordgevel van het lange volume. Rechts geeft de inkomhal uit op de aan de straatzijde gelegen praktijk. Deze praktijk bestaat uit drie vergelijkbare ruimtes, van noord naar zuid de wachtzaal, de consultatieruimte en het onderzoekslokaal. Links leidt de inkomhal naar de centrale living met aansluitend een rooksalon dat gelegen is achter de inkomhal (en ervan afgescheiden wordt door een WC en een donkere kamer). De trap bevindt zich aan de oostzijde van de living, tegen het dwarse volume aan. Die vleugel telt twee bouwlagen en bevat op de begane grond van noord naar zuid de garage, de keuken en de eethoek met aansluitende speelkamer. Boven bevinden zich zowel aan de noord- als aan de zuidzijde twee slaapkamers en centraal een badkamer en een traphal die op de plannen aangeduid staat als naaikamer en die verlicht wordt met een koepelvenster.

De uitwerking van de gevels vloeit logisch voort uit de planindeling en de oriëntatie: de noordgevel met inkom is heel gesloten, met uitzondering van twee smalle vensters aan weerszijden van de voordeur en één in de oostelijke hoek van de living. De zuidgevel daarentegen is bijna volledig opengewerkt, met uitzondering van het onderzoekslokaal vooraan. Ook de straatgevel is vrij sterk opengewerkt, opnieuw met uitzondering van het onderzoekslokaal dat enkel door een hoog geplaatst venster verlicht wordt. De achtergevel ten slotte is centraal opengewerkt maar gesloten aan de zijkanten. Kenmerkend is ook dat verschillende gevelvlakken verdiept zijn uitgewerkt. Dit is het geval aan de noordzijde, ter hoogte van de inkom en living waar het uitkragende dak beschutting biedt. Aan de west- en zuidzijde springen alle gevels een meter terug ten aanzien van het dak en de zijmuren. Dit diende waarschijnlijk om het invallende zonlicht te beperken en het gevoel van privacy te verhogen. Tussen de wachtkamer en de consultatieruimte is de scheidingsmuur om die reden zelfs een tweetal meter buiten het bouwvolume doorgetrokken. Aan de straatzijde, rechts van de kasseien oprit, bevindt zich nog een gelijkaardig, laag muurtje van een tweetal meter lengte waarin de brievenbus ingewerkt is en die de trapsgewijs aflopende volumetrie van de woning naar de straat verderzet: de achterliggende dwarse vleugel telt twee bouwlagen, het trapvolume een halve meter minder, de living anderhalve bouwlaag, de lokalen aan de straatzijde één bouwlaag en de uitstekende muur opnieuw een halve meter minder.

De buitenarchitectuur wordt verder gekenmerkt door platte daken, afgewerkt met een zinken kraal, en door een parement van witgeschilderd bakstenen metselwerk met verdiepte lintvoegen, bij de twee tuinmuren met een hardstenen deksteen. Het lage volume heeft een opvallende hoge schouw met hardstenen deksteen – het enige element dat de trapsgewijze opbouw doorbreekt – en het hoge volume een lage schouw, beide rechthoekig en in witgeschilderde baksteen. Boven de vensters en net onder het dak zijn de gevels op verschillende plaatsen afgewerkt met een horizontale houten beplanking, volgens de plannen bij de bouwaanvraag in afzelia, net zoals de onderzijde van de dakoverstekken. Onder enkele vensters is ook een plint afgewerkt met een horizontale beplanking aangebracht, met name bij het rooksalon en de eethoek in de zuidgevel. In diezelfde gevel is op de eerste verdieping een parement van verticale houten planken voorzien tussen de twee slaapkamervensters, evenals  een balustrade van horizontale houten planken. Ook het venster boven de garagepoort is voorzien van een horizontale balustradeplank. Al het overige schrijnwerk is eveneens in hout (afzelia) en bleef tot op heden bewaard, met uitzondering van de garagepoort. Centraal bovenaan de straatgevel, ter hoogte van de consultatieruimte, is een V-vormige zinken waterspuwer voorzien.

In het interieur werden volgens de bouwplannen enkele historische elementen verwerkt zoals de trap die zich in de living bevindt, een glasraam dat zich bovenaan die trap bevindt in de noordgevel, en een marmeren vloer in het noordelijke deel van de living. Die living heeft ook een opvallende lichtinval door een hoog geplaatst venster aan de westzijde. Het interieur werd niet bezocht in het kader van deze inventarisatie.  

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/44021/139.1, Provinciaal Handels- en Taalinstituut in Gent (VANDEWEGHE E. 2018).
  • Stadsarchief Gent, bouwaanvragen Wondelgem, 1965 WO 076.
  • Informatie verkregen van Thomas Serck (8 juli 2019).
  • Mondelinge informatie verkregen van Francis Serck (21 december 2017 en 17 juli 2018).

Auteurs: Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dokterswoning Liekens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306754 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.