erfgoedobject

Woning Vierstraete

bouwkundig element
ID
306720
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306720

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Vierstraete
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

De woning Vierstraete is een minder bekend, maar erg herkenbaar en bovendien een gaaf bewaard ontwerp van Juliaan Lampens uit 1967. In deze sobere, massieve woning in brutalistische stijl brengt de architect enkele typerende elementen en principes samen, die ook in zijn andere werken voorkomen. De woning is een kangoeroewoning, voor een groeiend gezin met inwonende grootouder(s), wat resulteerde in een ontwerp dat op vernuftige wijze voldoende privacy garandeert voor alle familieleden.

Juliaan Lampens ontwerpt de woning voor Frans Vierstraete eind 1967. Een eerste bouwaanvraag, qua ontwerp identiek aan de tweede, wordt op 22 december geweigerd omwille van de bouwdiepte en de inplanting. Bij de tweede bouwaanvraag wordt een afwijking voor de bouwdiepte gevraagd om 'een huis te scheppen dat lijfelijk en geestelijk bruikbaar zou zijn voor het groeiend gezin en tevens de inwonende ouders, en behoud van het esthetisch uitzicht'. Deze aanvraag wordt goedgekeurd op 1 april 1968. Volgens de plannen is de woning voorzien als halfvrijstaande woning. Het naastgelegen bouwperceel ten oosten bleef echter tot op heden onbebouwd.

Exterieur

De woning is eenvoudig en massief van uitzicht en heeft een rechthoekig grondplan. Ze telt twee bouwlagen onder een plat dak en is opgetrokken in een combinatie van baksteen en beton, volgens de plannen respectievelijk ‘Scheldesteen handvorm roestkleur’ en ‘verzorgd ruwbeton lichtgrijs’, met bewaard schrijnwerk in ‘natuurhout’. Ze is naar achter op het perceel ingeplant. Een lage haag, struikgewas en enkele hoge bomen onttrekken het pand aan straatzijde grotendeels aan het zicht. Door het materiaalgebruik, de eenvoud en het massieve karakter sluit het pand stilistisch aan bij het brutalisme.

De voorgevel, gericht op het noordwesten, maakt een gesloten indruk en is eenvoudig van compositie. Op de verdieping is hij opgebouwd uit drie lagen, die over de hele gevelbreedte doorlopen: bovenaan een strook zichtbeton, eronder een smal bandvenster met houten schrijnwerk en vervolgens een strook baksteen, onderaan afgelijnd door een smalle betonnen lijst.

Op de benedenverdieping is de gevelcompositie dynamischer, met een insprong voor de carport in het verlengde van de oprit ten oosten. De westkant wordt aan het oog onttrokken door de patio maar is volledig beglaasd met kamerhoge vensters, waarvan het glas boven- en onderaan naadloos in het beton overgaat. Dit is typerend voor Lampens’ architectuurtaal en maximaliseert het contact tussen de binnen- en buitenruimte. De vierkante patio voor de woning loopt ongeveer vanaf het midden van de voorgevel tot iets voorbij de rechter zijmuur. Hij is voorzien van een betonnen ommuring met afgeronde hoeken, in het verlengde van de rechterwand van de carport. De uitsprong van de patio balanceert de holte voor de carport, een concept dat Lampens ook in zijn eigen woning in Eke gebruikt. De voordeur situeert zich, net als bij de eigen woning, in de rechterwand van de carport.

De smalle strook zichtbeton bovenaan de voorgevel en het smalle bandvenster eronder worden doorgetrokken in de zuidwestelijke zijgevel en in de achtergevel. De zijgevel is volgens de plannen verder grotendeels blind, vlak en opgebouwd uit baksteen. Hij wordt slechts vooraan op het gelijkvloers doorbroken door een hoekvenster, dat aansluit op de vensters in de voorgevel. Een markant element is de expressieve, betonnen waterspuwer, die doet denken aan de waterafvoer in de woning Van Wassenhove. Aan tuinzijde is de zijgevel doorgetrokken, ter afscherming van het terras dat achter de living ligt.

Bij de achtergevel is het gelijkvloerse niveau volledig beglaasd. Het glasvlak is hier naar achter geplaatst, zodat een overdekt terras ontstaat. Ook hier gaan de ramen naadloos over in vloer en plafond, om de buitenruimte optimaal bij de leefruimte te betrekken.

Interieur

Volgens de plannen bij de bouwaanvraag geeft de voordeur toegang tot een kleine hal met aansluitende vestiaire en een toilet. De trap naar de verdieping is geplaatst in een halfcilindervormige betonnen koker. Een deur ten zuiden van de hal geeft toegang tot een ruimte met een open grondplan, waar de functies wonen (links aan tuinzijde), eten (rechts aan tuinzijde) en koken (rechts aan straatzijde) in elkaar overvloeien. Een tweede deur ten noorden geeft toegang tot wat omschreven wordt als ‘kamer inwonende moeder’, die op vernuftige wijze met minimale ingrepen van de rest van de open leefruimte op deze verdieping is gescheiden. Dankzij de kamerhoge ramen in de voorgevel en de rechter zijgevel, hebben deze kamer en de naastgelegen open keuken een goed uitzicht over de patio. Op de plattegrond zijn in de leefruimtes op de benedenverdieping verder enkele gebogen vormen getekend, mogelijk meubelontwerpen van de architect.

De verdieping is volgens de plannen uiterst eenvoudig en functioneel van indeling. De centrale trapkoker komt uit op een overloop, die aan de zuidzijde toegang geeft tot een gang, waar de slaapkamers op uitkomen, die de volledige breedte van de tuingevel innemen. De ouderslaapkamer uiterst links wordt gevolgd door drie even grote kinderkamers. De kamers zijn van elkaar gescheiden door dunne tussenwanden en zijn op plan ook van deuren voorzien. Als afscheiding naar de gang zijn kasten getekend. De gang gaat aan de rechterkant over in een grote hobbyruimte, die zich tot aan de voorgevel uitstrekt en van een ronde lichtkoepel is voorzien. Op deze verdieping is verder tegenover de trapkoker een kleine natte cel aanwezig, met toilet, compacte badkamer en ruimte voor de verwarmingsketel. De overloop geeft aan straatzijde links eveneens toegang tot een bureau.

Het interieur van de woning bleef bewaard en is, zoals gebruikelijk bij Lampens, een totaalconcept met het voor hem typerende, uitgepuurde materiaalgebruik (gladde betonvloer, zichtbeton en ‘natuurhout’) en meubelontwerpen van zijn hand.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/44064/101.1, Woning Van Wassenhove (DEPUYDT K. 2017).
  • Stadsarchief Gent, Bouwaanvragen particuliere woningen, Sint-Amandsberg, 1967 SA 302 en 1967 SA 315.
  • CAMPENS A., COSTA DE ARAUJO S. N., GRIMA J., KEMPENAERS J, OBRIST H.U. & STRAUVEN F. 2010: Juliaan Lampens, Brussel.

Auteurs: De Houwer, Veerle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Vierstraete [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306720 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.