erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
305920
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305920

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen aan de noordelijke zijde van het kanaal Dessel-Schoten, net ten noorden van het jaagpad (Lochtsebaan), ten westen van brug 11 (Westmallebaan). Op 35 meter ten noorden van deze bunker ligt een observatiepostje.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Turnhoutkanalstellung'. Dit betreft een Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog met verdedigingswerken, die vanaf november 1916 was aangelegd langs het kanaal Dessel-Schoten-Turnhout. Aan de Oude Kom in Turnhout draaide de stelling weg van het kanaal in de richting van Corsendonk (Oud-Turnhout) en vormde ze een halve kringstelling ten oosten van Turnhout.

Ter hoogte van strategische punten zoals sluizen, bruggen, zwaaikommen, wegen en spoorwegen werden verdedigingswerken zoals bunkers, mitrailleuropstellingen, loopgraven en draadhindernissen opgetrokken. In het totaal zouden er oorspronkelijk 132 bunkers zijn opgetrokken langs de 'Turnhoutkanalstellung'. De meeste bunkers kunnen teruggebracht worden tot drie types.

Volgens een Duitse kaart zou het gaan om een 'Masch.Gew.Stand zugl. Unterschlupf für 18 Man'. Dit betreft een bunker met bijhorende mitrailleursopstelling die eveneens diende te fungeren als manschappenverblijf voor 18 man. Dit type bunker wordt in Belgische inventarissen aangeduid met type I.

Volgens deze Duitse kaart van de 'Turnhoutkanalstellung' waren er ter hoogte van brug 11 twee bunkers met mitrailleursopstellingen opgetrokken, aan weerszijden van de brug, met er tussen twee vooruitgeschoven observatieposten. De mitrailleursopstellingen waren in tegenovergestelde richting georiënteerd en hadden zodoende elk een andere zijde van het kanaal in het vizier. Slechts twee bunkers, meer bepaald deze bunker en een naburige observatiepost, ook ten westen van de brug, zijn bewaard.

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen constructie met rechthoekig grondplan van grosso modo 6 x 5,4 meter uit gewapend beton. De randen van het dak zijn schuin afgewerkt, behalve aan de achterzijde. Het zou gaan om een bunker van het type I. Dit type heeft normaal gezien een plafond uit stalen profielen (rails). Een gang, parallel met de achtermuur verbindt de twee toegangen tot de bunker. In deze gang monden twee rechthoekige ruimtes uit, die ook onderling via een doorgang met elkaar verbonden zijn. In dit type bunker zijn doorgaans zinkputjes, een kachelnis en lampnisjes voorzien, evenals één opening doorheen het plafond.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Turnhoutkanal. 1:20.000 (Duitse kaart met aanduiding bunkers).
  • DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Brecht

  • Is deel van
    Brechtse Heide

  • Is deel van
    Turnhoutkanalstellung


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305920 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.