erfgoedobject

Stadswoning met oude kern

bouwkundig element
ID
305895
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305895

Juridische gevolgen

Beschrijving

Stadswoning met oudere kern die vermoedelijk teruggaat tot de 17de eeuw, met een lijstgevel uit 1909. De woning is gelegen in Heembeemd, en maakt deel uit van het in twee huizen opgedeelde historische hoekpand "De Twelf Apostelen". Het hoekhuis, begin 20ste eeuw heropgebouwd, heeft als postadres Goswin de Stassartstraat 57/A; de woning in Heembeemd waarvan de historische kern is bewaard, kreeg het nummer 57/B.

Historiek

Bij het opstellen van de Mechelse wijkboeken in 1647 vormde dit pand samen met het huidige (2018) Goswin de Stassartstraat 57/A het hoekhuis met de Heembeemd, genaamd "De Twelf Apostelen". De historische kern van dit pand bleef behouden, zoals vanaf de straat vermoed kan worden door de erg steile dakhelling. De oude kern werd verder vastgesteld tijdens een interieurbezoek in 2005 en bleef volgens een later dat jaar ingediend bouwdossier bewaard.

In 1771 diende de toenmalige eigenaar van het hoekhuis "De Twelf Apostelen", meester-bakker Cornelis Schunnens, een aanvraag in voor de bouw van een stenen tuitgevel aan zijn eigendom. Het bouwplan van een nog onbekende ontwerper toont een sobere gevel van twee bouwlagen en 3/2 traveeën met een schouderboogdeur in een classicistische deuromlijsting en vensteropeningen in vlakke bandomlijstingen. Via een bouwaanvraag uit 1909 (zie verder) weten we dat de in 1771 opgerichte tuitgevel van het hoekhuis gericht was naar de Heembeemd, waar deze aansloot op de gevel van het huidige Goswin de Stassartstraat 57/A.

In 1811 werd het hoekpand "De Twelf Apostelen", toen omschreven als een bakkerij met een klein huis, openbaar verkocht. Het rond 1824 opgesteld primitief kadastraal plan van de Mechelse binnenstad geeft aan dat toen het perceel van het huidige Goswin de Stassartstraat 57/B was afgesplitst van het gedeelte op de hoek. Kadastrale mutatieschetsen tonen aan dat beide percelen rond 1860 weer werden samengevoegd, om vervolgens rond 1862 en 1866 weer opgesplitst te worden.

In maart 1909 diende Désiré Selleslagh, eigenaar van de beide delen van de hoekwoning, een aanvraag in om deze te mogen verbouwen naar plannen van de Mechelse architect August Van Haesendonck. De plannen in het bouwdossier van de bestaande toestand tonen een homogeen hoekvolume bestaande uit een gevel van drie traveeën met toegangsdeur aan de Goswin de Stassartstraat, de tuitgevel uit 1771 aan de Heembeemd in verbouwde toestand en een op de tuitgevel aansluitende façade met onregelmatige gevelopstand van drie traveeën. Volgens de ingediende grondplannen moest het grootste gedeelte van de bestaande muren hergebruikt worden bij de verbouwing, die onder andere de afbraak van de tuitgevel en de toevoeging van een winkelpui aan de Goswin de Stassartstraat omvatte. In juni 1909 richtte de eigenaar zich echter tot het Mechelse stadsbestuur met de vraag om de bestaande plannen te mogen uitvoeren als nieuwe constructie, omdat hij meende dat de toestand van het pand geen verbouwing toeliet. De toestemming volgde al snel, zonder dat er nieuwe bouwplannen ingediend moesten worden.

Uiteindelijk werd het gebouw op het hoekperceel (57A) afgebroken en vervangen door een nieuwe constructie. Het kleinere pand op het perceel aan de Heembeemd, het huidige Goswin de Stassartstraat 57/B, bleef behouden en werd kadastraal samengevoegd met het nieuwe hoekgebouw, zoals te zien op een kadastrale mutatieschets uit 1910. Opvallend is dat de lijstgevel van het nieuwe hoekgedeelte een dak kreeg dat aanzienlijk lager was dan dat van het aansluitende historische deel in de Heembeemd; een situatie die tot op vandaag bestaat.

Een kadastrale mutatieschets uit 1999 geeft aan dat het in 1909 samengevoegde perceel weer werd opgesplitst in twee afzonderlijke delen: het in 1909 opgetrokken hoekgebouw enerzijds en het pandje met historische kern en gevel langs de Heembeemd anderzijds.

In 2005 werd een bouwaanvraag zonder architect ingediend voor het wit schilderen van de cementbepleistering op beide woningen en voor het wijzigen van de gevel van Goswin de Stassartstraat 57/B. Naar aanleiding van deze aanvraag bracht de stedelijke dienst Monumentenzorg in 2005 een bezoek aan het pand. Tijdens dit bezoek werd de aanwezigheid van de historische kern van het gebouw vastgesteld, die volgens het ingediende bouwdossier bewaard bleef. Het bezoek toonde ook aan dat de in 1909 aangevraagde poort op de begane grond breder werd uitgevoerd of later verbreed werd. Deze poort werd volgens de bouwaanvraag uit 2005 vervangen door een vensteropening, die net als de overige gevelopeningen ingevuld werd met nieuw houten schrijnwerk.

Beschrijving

Historisch bouwvolume van twee bouwlagen en twee traveeën onder een steile, traditionele houten gordingenkap (nok evenwijdig met de straatrichting), bekleed met rode pannen. Het pand heeft een verankerde lijstgevel uit 1909 met wit geschilderde cementbepleistering. De kroonlijst, die doorloopt over het in 1909 gebouwde hoekpand Goswin de Stassartstraat 57/A, wordt in de linkertravee onderbroken door een verlaagd dakvenster onder zadeldakje met rode pannen. Onregelmatige gevelordonnantie boven een grijs geschilderde plint met rechthoekige vensters op hardstenen onderdorpels en licht getoogde bovenvensters; klein rechthoekig venstertje op de eerste verdieping van de linkertravee en in 2005 ingebracht venster op het gelijkvloers. In 2005 vernieuwd deur- en vensterschrijnwerk in hout.

Het interieur toont op het gelijkvloers en de eerste verdieping houten moerbalken met balksleutels met zaagtandmotief op geprofileerde consoles in witte natuursteen en ingekeepte kinderbalken. Op zolder bevindt zich een traditionele houten dakkap met schaargebinten en windschoren.

  • Bouwdienst Mechelen, bouwaanvragen: 1986/0009, 1995/0344, 2005/0682.
  • Kadastraal Archief Mechelen, mutatieschetsen: 1860, schets 7; 1862, schets 1; 1866, schets 33; 1909, schets 12; 1910, schets 13; 1953, schets 16; 1999, schets 45.
  • Stadsarchief Mechelen, primitief kadastraal plan, circa 1824, wijk A, blad 4.
  • Stadsarchief Mechelen, bouwaanvragen: 1771/0005, 1909/0107, 1931/0570.
  • Stadsarchief Mechelen, www.regionalebeeldbank.be: SME001003018.
  • Stadsarchief Mechelen, persoonlijk archief Frans Berlemont, Goswin de Stassartstraat.

Auteurs: Van den Mooter, Maarten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stadswoning met oude kern [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305895 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.