erfgoedobject

Neoclassicistisch hoekhuis met café

bouwkundig element
ID
305620
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305620

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het monumentale neoclassicistische café ingeplant op de kruising van de Bierbeekstraat en de Léon Schreursvest, is een beeldbepalend hoekhuis ter hoogte van de Tiensepoort. Opgetrokken in 1894 met een café en biljartzaal op het gelijkvloers en woongelegenheden op de verdiepingen, trachtte het gebouw de aandacht te trekken van de vele passanten die de richting van Tienen en Hoegaarden uitgingen. Drie beeldbepalende gevels op een scherp hoekperceel bleven bewaard en vervullen zo ook vandaag nog hun ruimtelijk structurerende functie op het drukke kruispunt langsheen de Leuvense vest.

Historiek

In 1894 vroeg de heer Valère Aelbrecht de toelating tot het bouwen van zeven huizen ter hoogte van de hoek van de oude weg naar Bierbeek, de huidige Bierbeekstraat, met de Léon Schreursvest (toen nog zonder naam). Een architect wordt niet vermeld. De aanvankelijke bouwplannen tonen het café ter hoogte van de Léon Schreursvest nummer 1, Bierbeekstraat 2A en zes aanpalende burgerhuizen aan de Léon Schreursvest. Het bouwdossier bevat ook een gewijzigd plan dat wordt goedgekeurd. Dit laatste plan toont het hoekhuis dat met een hekwerk in verbinding staat met de drie burgerhuizen Léon Schreursvest nummers 5 tot en met 9. Deze weergave komt in grote mate overeen met de huidige percelering en gebouwde toestand. Enkel de vensters op de gelijkvloerse verdieping van het hoekhuis wijken af, evenals de latere aanbouwen van het hoekhuis en het burgerhuis op nummer 5.

In 1897 werd door de architect Frans Vandeput de toestemming gevraagd in de naam van mevrouw Aelbrecht om het café in het hoekhuis te vergroten, en uit te breiden met de huidige eenlaagse aanbouw tegen de achtergevel, bestemd voor de biljartzaal. De vensteropening wijkt ook hier af van de huidige toestand. De opstand in neoclassicistische stijl werd doorgetrokken. Het hekwerk uit 1894 bleef behouden, maar deels ingekort voor de aanbouw. “Café Continental” kreeg zo zijn plaats op het drukke verkeerspunt waarlangs het verkeer van Leuven naar Tienen en Hoegaarden trok.

In 1939 is het pand in eigendom van La Vignette, Brasserie de la Dyle, een brouwerij gevestigd in de Vaartstraat te Leuven (later overgenomen door de brouwerij Stella Artois). De benaming “Café Continental” blijft behouden, ook al spreken iconografische bronnen ook van “Café de Boulevard”, een verwijzing naar de naastliggende vesten. La Vignette vraagt aanpassingen te doen aan de indeling van het gebouw op de verschillende verdiepingen. Een kleine uitbreiding voor sanitair wordt verder op de gelijkvloerse en de eerste verdieping voorzien ter hoogte van de achtergevel. Meer beeldbepalend zijn de wijzigingen die gebeuren aan de vensters op de gelijkvloerse verdieping, ter hoogte van het café. Deze worden tot hun huidige vorm vergroot. De architect valt niet uit het bouwdossier af te leiden.

Beschrijving

Het afgeschuinde neoclassicistische hoekhuis richt zich naar het kruispunt ter hoogte van de Tiensepoort (een voormalig rondpunt). Het pand is ingeplant op het relatief scherpe hoekperceel van de Bierbeekstraat en de Léon Schreursvest. Het vrijstaande hoekhuis telt vijf zichtbare gevelzijden, waarvan er drie beeldbepalend zijn uitgewerkt. De hoofdgevelzijden gericht naar de Tiensepoort en de Léon Schreursvest kregen vanwege hun zichtbaarheid een extra decoratieve uitwerking. De afgeschuinde hoek en beide flanken zijn volgens een doorlopend gevelontwerp vormgegeven. De witgeschilderde en bepleisterde lijstgevel met verschillende kenmerkende decoratieve gevelelementen schatplichtig aan het neoclassicisme, telt in totaal vijf traveeën en drie bouwlagen onder een afgesnuit zadeldak.

Per bouwlaag werden volgens een regelmatige gevelgeleding rechthoekige venster- en deuropeningen voorzien. De kopgevel gericht naar de Tiensepoort, alsook de gevel gericht naar de Schreursvest omvatte een inkomdeur naar het achterliggende café. Afwijkend van de bovenverdiepingen met een residentiële functie, wordt de gelijkvloerse verdieping met het café gemarkeerd door bossage en horizontaal geleed door de (beschilderde) plint en de puilijst. Grote vensters verlichten sinds 1939 het achterliggende café. De twee bovenverdiepingen zijn gelijkwaardig uitgewerkt, geleed door cordonvormende lekdrempels. Op de eerste verdieping van de hoofdgevels, worden de vensters omgeven door lijstwerk met een diamantkop als sluitsteen en een entablement als bekroning. Oorspronkelijk markeerde een twee traveeën breed balkon met consoles en ijzeren borstwering de gevelzijde aan de Léon Schreursvest; bij de verbouwing in 1939 werd dit verwijderd. De omlijste vensters op de tweede verdieping zijn voorzien van een decoratieve sluitsteen geflankeerd door bladmotieven, en van een casement op de borstwering. De penanten tussen de vensters zijn ter hoogte van beide bouwlagen versierd door omlijste spiegels waarin leeuwenkoppen zijn aangebracht. De gevel ter hoogte van de Bierbeekstraat werd soberder vormgegeven door middel van schijnvoegen, zonder verdere decoratie. De schijnvoegen en plint lopen door in de muur die de tuin afsluit. Een verbindend element tussen de drie gevelzijden zijn de eveneens witgeschilderde en bepleisterde hoekkettingen die over de verschillende bouwlagen doorlopen. Een klassiek hoofdgestel met een houten kroonlijst en tandlijst vormt de gevelbeëindiging. De achtergevels werden sober uitgewerkt door middel van enkele (blinde) vensters en de uitbouw op het gelijkvloers uit 1897.

Het vensterschrijnwerk werd vernieuwd volgens de oorspronkelijke T-verdeling; de cafédeur in de afgeschuinde hoek is omgevormd tot venster. Het is onduidelijk of de bestaande afsluiting van de tuin (gecementeerde zuilen, verbonden door modern hekwerk) een verbouwing is van de oorspronkelijke afsluiting. Deze bestond aanvankelijk uit vier zuilen van afwisselend baksteen en blauwe hardsteen ook voor de bekroning, verbonden door hekwerk met verticale spijlen.

De bouwaanvraag uit 1939 geeft inzicht in de plattegrond: de gelijkvloerse verdieping wordt grotendeels ingenomen door de gelagzaal, gericht naar de Tiensepoort en de Léon Schreursvest. Langs de zijde van de Bierbeekstraat bevond zich aanvankelijk de ‘parloir’. Deze stond in verbinding met de traphal die de kelder en de verdiepingen toegankelijk maakte, alsook met de keuken. Het later toegevoegde sanitair (1939) situeert zich ook vandaag nog steeds ter hoogte van de hoek gevormd door de gelagzaal en de keuken. Op de verdieping verschaft de traphal telkens toegang tot drie kamers.

  • Stadsarchief Leuven, Modern Archief, dossier 1894/- (bouwvergunning 15.04.1894), dossier 1897/10 (bouwvergunning 14.05.1897) en dossier 1939/102 (bouwvergunning 20.06.1939).
  • UYTTERHOEVEN H. & COOPMANS A. 1982: Heverlee in oude prentkaarten, Zaltbommel.

Auteurs: Elsen, Liedewij
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Opdrachtgever voor de bouw van het hoekhuis met café was niet Valère Aelbrecht, maar zijn weduwe Catherine Van Sighem. Valère Aelbrecht overleed al in 1883.

  • Informatie verkregen van Gertrude Schellens (3 april 2024).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistisch hoekhuis met café [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305620 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.