erfgoedobject

Duitse observatiepost

bouwkundig element
ID
305342
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305342

Juridische gevolgen

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen in een grasland ten westen van Moerstraat 10. De bunker maakt deel uit van een cluster bunkers, waarvan er drie in hetzelfde grasland liggen.

Historisch overzicht

Duitse observatiepost uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Westabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie uit de Eerste Wereldoorlog, die is aangelegd als onderdeel van de 'Stellung Antwerpen'. De bunkerlinie is ongeveer twaalf kilometer lang en situeert zich tussen de Schelde stroomopwaarts, ter hoogte van Fort Steendorp (Temse) tot de polders van Beveren. De meeste bunkers van de 'Westabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden deur- en andere muuropeningen op bevel van de Duitse bezetter dichtgemaakt, opdat de bunkers niet door het verzet of parachutisten zouden gebruikt worden.

De bunker wordt op Duitse plannen aangeduid met 'IB15'. Het betreft een type bunker voor 'Infanterie-Beobachtung', een observatiepost ten behoeve van de infanterie, dat was ingeplant in de voorste lijn. De infanteriewaarnemer was verantwoordelijk voor het telefonisch leiden en coördineren van de infanterievuren, zoals zware mitrailleurs of granaatwerpers. De waarnemer zat op een stoeltje onder een ijzeren plaat, waar de binnenhoogte amper 1,4 meter bedraagt.

Kenmerkend bij dit type bunker is de waarnemingsopening in het uitspringend deel aan de voorzijde van de bunker. Deze waarnemingsopening was afgesloten met een 4 centimeter dikke ijzeren plaat, die vooraan gebogen en bovenaan vlak was. In het vlakke deel zat een ronde opening, die met een ijzeren plaat gedicht kon worden. In het schuine deel van de ijzeren plaat, juist boven de betonnen wand, zat een kleine gleuf.

Beschrijving

Militaire constructie uit gewapend beton met een uitspringend deel aan zuidwestelijke zijde. De totale afmeting van de constructie bedraagt min of meer 4,9 x 3,15 meter. De randen van het dak en de hoeken aan voorzijde (zuidwestelijke zijde) zijn afgerond of schuin afgewerkt, waardoor de hoeken van de achtergevel uitsteken.

Aan noordoostelijke zijde zit de toegang tot de bunker, die onderaan voor een klein deel is dichtgemetseld. In deze achtergevel zit eveneens een ronde opening. In het dak van het uitspringend deel aan westelijke zijde zit een opening, waar oorspronkelijk een pantserplaat zat.

  • Brussel, Koninklijk Legermuseum, Fonds 185, doos 573: Kaiserliche Fortifikation Antwerpen. West-Abschnitt. Bataillonsabschnitten (kopieën geraadpleegd in het documentatiecentrum Simon Stevinstichting, Edingen).
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
  • VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, s.l.
  • VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Westabschnitt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305342 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.