erfgoedobject

Duitse observatiepost

bouwkundig element
ID
305263
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305263

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse observatiepost
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie langs de Fortbaan. De bunker ligt samen met twee andere bunkers in het landschapspark, dat in 2017-2018 aangelegd wordt tegenover het Fort van Liezele.

Historisch overzicht

Duitse bunker uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Südabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie van de 'Stellung Antwerpen', die ten zuiden van Antwerpen werd aangelegd, tussen de Kloosterstraat in Bornem en Blaasveld (Willebroek). De bunkers van de 'Südabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden deur- en andere muuropeningen op bevel van de Duitse bezetter dichtgemaakt, opdat de bunkers niet door het verzet of parachutisten zouden gebruikt worden.

Het betreft een observatiepost ten behoeve van de infanterie. De infanteriewaarnemer was verantwoordelijk voor het telefonisch leiden en coördineren van de infanterievuren, zoals zware mitrailleurs of granaatwerpers.

Dit type observatie was ingeplant in de voorste lijn en is voorzien van een observatiegleuf in het vooruitspringende deel aan de frontzijde van de bunker. De gleuf is ongeveer 15 centimeter hoog, 80 centimeter breed en versmalt naar het midden toe. Deze gleuf kon naar verluidt binnenin met een ijzeren plaat worden afgesloten. In het plafond zou bij dit type ook een periscoopopening aanwezig zijn.

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. De constructie meet 3 op 4,9 meter. Het dak is gegoten op een plafond van gegolfde plaatijzers, die tussen ijzeren liggers zijn aangebracht. Op het beton is een afwerkingslaag aangebracht. De randen en hoeken aan voorzijde, dit is bij deze bunker de westelijke zijde, zijn afgerond of afgeschuind.

De toegang aan oostelijke zijde is voor een groot deel dichtgemetseld. Ter hoogte van de toegang zijn uitsparingen en ijzeren elementen bewaard.

Via een L-vormige gang en een tweede deuropening, waarvan nog ijzeren elementen bewaard zijn, wordt de kleine binnenruimte bereikt. Op de plaats waar de westelijke muur uitspringt, zit een gleuf die naar het midden toe versmalt. Boven de gleuf zit een ijzeren balk, terwijl onderaan de gleuf sporen van een ijzeren kader te zien zijn. Deze observatiegleuf is langs de buitenzijde dichtgemaakt en moeilijk te onderscheiden in de betonnen muur.

Doorheen het dak zit een ronde opening, wellicht bedoeld als periscoopopening. In de zuidelijke binnenmuur is een houten plank ingebetonneerd, terwijl in de westelijke muur een nis voor kachel zit.

  • GILS R. sine dato: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
  • VAN DAELE A. 2014: Kaiserliche Festung Antwerpen. Südabschnitt. De vierde sector, Vesting, 4, 3-6.
  • VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, sine loco.
  • VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Südabschnitt

  • Is deel van
    Liezele


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305263 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.